Қазақ тілі
пәнінен 10–сынып оқушыларына арналған аралық аттестаттау тапсырмасы
2-нұсқа
1)Оқылым.(1б) Ғылыми-көпшілік стильді
тілдік құралдар арқылы тану (терминдер, тілдік оралымдар, өзге
стиль элементтері).
Мәдениет ұғымын тереңірек
түсіну үшін, оған мағыналық жақындығы бар кейбір басқа ұғымдармен
арақатынасын қарастырып көреміз. Осы сипатта біздің зердемізге
бірінші түсетін ұғым — өркениет. Өркениет (цивилизация)
семантикалық жағынан алғанда (латын тілінің — «civilis» сөзі)
азаматтық дегенді білдіреді. Римдіктер бұл үғымды «варварлықтар»
деп өздері атаған, басқа халықтар мен мемлекеттерден
айырмашылықтарын көрсету мақсатында қолданған. Яғни «өркениет»
олардың түсініктері бойынша азаматтық қоғамы, қалалық мәдениеті,
заңға негізделген басқару тәртібі бар Рим империясының даму
дәрежесін білдіреді. Ғасырлар бойы қалыптасқан осы екі ұғымның
мағыналарын төмендегідей топтастыруға болады:
1. Мәдениет пен өркениет бір.
Олар – синонимдер (И. Гердер, Э.Б. Тайлор)
2. Өркениет — мәдениеттің
ақыры, оның кәрілік шағы, руханилықтың антиподы (Ж.Ж. Руссо, Ш.
Фурье, О. Шпенглер) 3. Өркениет — мәдениеттің прогресі, болашаққа
бой сермеуі, қоғамның парасаттылық деңгейі
(Ф. Вольтер, Д.
Белл)
4. Өркениет — тағылық пен
варварлықтан кейінгі тарихи-мәдени саты
(Л. Морган).
5. Өркениет — этностар мен
мемлекеттерге тән мәдениеттің оқшау түрі
(А. Тойнби, Н.Я. Данилевский
және т.б.) 6.
Өркениет мәдениеттің
техникалық даму деңгейі, оның материалдық жағы. Бұдан көретініміз,
мәдениет пен өркениет бір-бірімен байланысты ұғымдар екендігі.
Осылардың қатарына біз мынандай адамдық қажеттіліктерді жатқызамыз:
өмірдің мәні мен мағынасын іздеу, өмірден өз орнын табуға ұмтылу,
шығармашылыққа талпыныс, гумандылық және тағы
басқалары.
|
Мәтін қай стильде жазылған?
|
|
|
Мәтіндегі терминдік атауларды
атаңыз.
|
|
|
Мәтіндегі 2 терминдік атауға
түсінік беріңіз.
|
1.
|
2.
|
|
Мәтіндегі тілдік оралымдарды
пайдаланып, ой-тұжырымыңызды 2-3сөйлеммен
жазыңыз.
|
|
2)Жазылым.(3б) Әртүрлі тақырып бойынша
көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар
(өлең, хат, әңгіме, шығарма) ұсына білу. 140-150
сөз
Кез келген тақырып бойынша
көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстардың
бірін өлең, хат немесе әңгіме орындаңыз.Сөз санын
сақтаңыз.
3)Әдеби тіл
нормалары. (1б) сөзжасамдық және
синтаксистік нормаларды сақтай білу
|
Орфография дегеніміз
не?
|
|
|
Орфографиялық сөздіктің
маңыздылығы қандай?
|
|
|
Қоғамдық,әлеуметтік өмірдегі
жаңа зат,құбылысқа байланысты туындаған сөздер
|
|
|
Бірнеше сөзбен аталатын
белгілі бір құбылысты бір сөзбен атау дан туындаған
сөздер
|
|
Бағалау
критерийлері:
|
Оқу
дағдысы
|
Бағалау
критерийлері
|
Тапсырма
|
Дескриптор
|
Балл
|
|
Оқылым
|
Ғылыми-көпшілік
стильді тілдік құралдар арқылы
тану.
|
1
|
-Ғылыми-көпшілік стиль
ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды. (0,5
б)
-Мәтіннен терминдерді,
тілдік оралымдарды анықтайды (0,5 б)
|
1
|
|
Жазылым
|
Әртүрлі тақырып бойынша
көркемдегіш құралдарды ұтымды қолданып, шығармашылық жұмыстар
орындау.
|
2
|
- көркемдегіш құралдарды
ұтымды қолданады. (1
балл);
-тақырып бойынша
шығармашылық жұмыс жазады (1
балл);
-орфографиялық, пунктуациялық
нормаға сай жазады (1 балл).
|
3
|
|
Әдеби тілдің
нормалары
|
Сөзжасамдық және синтаксистік
нормаларды сақтай білу.
|
3
|
-Орфография, орфографиялық
нормалар туралы түсінеді. (0,5
б)
-Сөз мағыналарын
түсінеді. (0,5 б)
|
1
|
05 Мамыр 2024
483
10 рет жүктелген
