Қазақ тілі сабақтарында жасанды интеллект пайдалану

Жайынбай Ақниет Бекжанқызы

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан зерттеу университеті

Тақырыбы: Қазақ тілі сабақтарында жасанды интеллект пайдалану

Кіріспе

Қазіргі заманда білім беру жүйесінде жаңа технологиялардың рөлі айрықша. Соның ішінде жасанды интеллект (ЖИ) – оқыту сапасын арттыруға, оқушылардың қызығушылығын оятуға және мұғалім еңбегін жеңілдетуге зор мүмкіндік беретін құрал. Бүгінде жасанды интеллект қазақ тілі пәнін оқытуда инновациялық әдіс ретінде қолданылып, оқушылардың тілдік құзыреттілігін дамытуға ықпал етуде.

Негізгі бөлім

1. Жасанды интеллекттің білім берудегі маңызы

Жасанды интеллект – адамның ойлау қабілеті мен әрекетін еліктіретін компьютерлік жүйелер жиынтығы. Ол тіл үйренуде, мәтін талдауда, автоматты бағалауда және жеке білім траекториясын құруда үлкен тиімділікке ие. Қазақ тілі сабақтарында ЖИ-ді қолдану:

• Оқушылардың сөздік қорын байыту;

• Дұрыс жазу және сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;

• Жекелендірілген тапсырмалар беру;

• Мұғалімнің уақытын үнемдеу сияқты артықшылықтар береді.

2. Қазақ тілі сабақтарында қолдану бағыттары

а) Автоматты тексеру және түзету
ЖИ негізіндегі арнайы бағдарламалар оқушылардың жазба жұмыстарын тексеріп, қателерін көрсетеді. Мысалы, емле, тыныс белгілері, сөз қолданысы қателері автоматты түрде анықталады.

ә) Мәтін талдау және генерация
ЖИ оқушыларға мәтіннің негізгі ойын табуға, жоспар құруға, эссе немесе шағын шығарма жазуға көмектесе алады.

б) Аудио және сөйлеу дағдыларын дамыту
Қазақ тілінде сөйлеуді дамыту үшін ЖИ-ға негізделген дыбыстық тану жүйелері қолданылады. Мысалы, диктантты тыңдап жазу немесе өз дауысын жазып, автоматты түрде бағалау.

в) Жекелендірілген оқыту
ЖИ әр оқушының деңгейіне қарай тапсырмалар ұсынып, оның жеке даму траекториясын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Бұл үлгерімі әртүрлі оқушыларды тең дәрежеде дамытуға жол ашады.

3. Мұғалім үшін тиімділігі

• Уақыт үнемдеу (тапсырма дайындау, тексеру, бағалау процестері жеңілдейді).

• Сабақта жаңа әдіс-тәсілдер қолдану арқылы оқушылардың қызығушылығын арттыру.

• Қашықтан оқытуда тиімділік.

4. Қиындықтар мен шектеулер

• Қазақ тілінде ЖИ жүйелерін толық жетілдіру қажет.

• Кейбір оқушылар технологияға тәуелді болып қалуы мүмкін.

• Мұғалімнің рөлі әрқашан жетекші болып қала береді, ЖИ тек көмекші құрал ретінде қарастырылуы тиіс.

Қорытынды

Қазақ тілі сабақтарында жасанды интеллектті қолдану – оқыту үдерісін заманауи деңгейге көтерудің маңызды қадамы. Ол білім сапасын арттырумен қатар, оқушылардың шығармашылық және сыни ойлау қабілеттерін дамытады. Дегенмен ЖИ мұғалімнің орнын баса алмайды, керісінше, оның кәсіби қызметін қолдайтын тиімді құрал болып табылады.