Ақтөбе облысы

Алға ауданы

Қарақұдық орта мектебі

Мұқанова Назерке Талғатқызы

6-класс

Жоба тақырыбы:

Қазақ тілін аниме комикстері арқылы жаңғырту

Жетекшісі: қазақ тілі мен әдеиеті пәні мұғалімі, педагог-зерттеуші

Тонтова Гульмира Мухитовна

Бағыты: қазақ тілі мен әдебиеті

Алға-2023

Жоспар

2.1 Комикстер мен анимелердің пайда болу тарихы 4

2.2 Қазақ тілін аниме комикстері арқылы жаңғырту 7

Қосымша 1..............................................................................................................13

Қосымша 2..............................................................................................................14

Қосымша 3.............................

.................................................................................15

Кіріспе

ХХ ғасырда көркем шығармашылықтың жаңа түрлерінің пайда болуы, бейнелеу өнерінің жанрлық-түрлік құрамының қайта құрылуы, халықаралық көркемдік қозғалыстардың дамуы және өнердің идеялық жүйесіне, формалары мен функцияларына қатысты көптеген басқа оқиғалар орын алады.

Менің ойымша, ХХ ғасырдың аяғында жапондық анимация өнері маңызды рөл атқарды. Мен жасөспірім болғандықтан, мен жапондық аниме мультфильмдерін көріп, олардың стиліндегі оқиғаларды жиі қараймын. Мен аниме мен комикстер қалай пайда болды, оларды кім жасады деп ойладым. Аниме тақырыбы мені екі жыл бұрын қызықтырды. Содан кейін мен өнердің осы түрі туралы көбірек білгім келді. Бұл жұмыс осы мәселені зерттеуге арналған. Әлемде қандай өнер жанрлары жоқ? Олардың әрқайсысы өзінше ерекше. Аниме-әлемдегі көптеген жанрлардың бірі, бірақ сонымен бірге өз тақырыбымен басқалардан ерекшеленеді.

Комикс (ағылш. comic-күлкілі) - суреттегі әңгіме, суреттердегі әңгіме. Комикс әдебиет пен бейнелеу өнері сияқты өнер түрлерінің ерекшеліктерін біріктіреді. Комикстер оларға енгізілген барлық ақпараттың 90% - на дейін алуға мүмкіндік береді. Егер біз мектеп жасына дейінгі балалар туралы айтатын болсақ, онда комикстер ауызша сөйлеуді жақсы дамытады, өйткені сіз оқи алмайсыз, бірақ сонымен бірге қызықты оқиғалар кейіпкерлерінің шытырман оқиғалары туралы білгіңіз келеді.

Мен бұл тақырыпты өзім үшін қызықты болғандықтан ғана емес, сонымен қатар Жапониядан тыс жерлерде танымал бола бастағандықтан таңдадым.

Мен өз жұмысымда аниме туралы "зорлық-зомбылық пен қатыгездікті насихаттайтын мультфильмдер" немесе жай ғана "қорқынышты жапон мультфильмдері" сияқты жалпы мифтерді жоюға тырысамын.

Менің жобамның мақсаты: аниме стилінің ерекшелігін айқындау, аниме стиліндегі оқиғаларды қазақ халқының болмысына сәйкес дыбыстау.

Міндеттері:

- Аниме мен комикстердің тарихын зерттеу;

- Ресейде комикстер мен аниме қалай пайда болғанын анықтау;

- 5-7 сынып оқушыларына комикстер мен аниме туралы білімдерін және суреттің осы стильдеріне қатынасын нақтылау мақсатында сауалнама жүргізу.

- аниме комикстерді ана тілінде дыбыстау.

Негізгі бөлім

2.1 Комикстер мен анимелердің пайда болу тарихы

Әдебиеттерді зерттеп, электронды ресурстарға жүгінгеннен кейін мен аниме тарихы туралы көп нәрсені білдім. Ол ХХ ғасырда жапон кинорежиссерлері батыста ойлап табылған мультфильм техникасымен алғашқы эксперименттері негізінде басталады. Қазіргі аниме дәстүрлерінің негізін қалаушы көбінесе "аниме мен комикстердің патшасы" деп аталатын Осаму Тезука болды — ол кейінірек заманауи Аниме серияларының негізін қалады. Мысалы, Тезука Диснейден қарыз алып, эмоцияларды жеткізу үшін кейіпкерлердің үлкен көздерін пайдалану тәсілін дамытты; оның басшылығымен алғашқы туындылар пайда болды, оларды ерте анимеге жатқызуға болады. Бүгінгі таңда аниме балаларға арналған сериалдарды да, жасөспірімдер шығармаларын да біріктіретін ерекше мәдени қабат болып табылады.

Аниме-жапондық анимация. Балалар көруге арналған басқа елдердің мультфильмдерінен айырмашылығы, шығарылатын анименің көп бөлігі жасөспірімдер мен ересектер аудиториясына арналған. Осының арқасында аниме әлемде танымал. Аниме кейіпкерлер мен фондарды бейнелеудің тәсілімен ерекшеленеді. Сюжеттерде әр түрлі кейіпкерлер, орындар мен дәуірлер, жанрлар мен стильдер болуы мүмкін.

Комикс (ағылш. comic-күлкілі) - суреттердегі әңгімелер, әңгімелер. Комикс әдебиет пен бейнелеу өнері сияқты өнер түрлерінің ерекшеліктерін біріктіреді. Өнердің осы түрінің және оның басқа да түрлерінің қатарына боялған әңгімелер жатады. Сурет салу тарихы дамыған кейбір елдерде олардың өз атауы бар: жапон комикстері манга, корей манхва және Қытай манхуа деп аталады.

Аниме комикстердегі кейіпкерлер әр түрлі образда сомдалады. Сомдау кезінде адамның барлық кейпіне назар салу керек. Өйткені, сырт кейпіне байланысты адамның жағымды, жағымсыз кейіпкер екендігін анықтауға болады. Біріншіден, бұл беттер. Әйелдік, нәзік бет әлпетін салу дәстүрі ежелгі уақытта Жапонияда қалыптасқан, ал кейде үлкейтілген дөңгелек көздер жастық пен тазалықтың белгісі болып табылады. Комикстер мен анимелерде позитивті кейіпкерлер әрқашан әдемі және кең көзді. Теріс кейіпкерлердің көздері жыртқыш құстардың көздеріне ұқсас болуы мүмкін. Анименің ресейліктерге қай сәтте ұнағанын немесе державаның кеңістігінде алғашқы Отаку пайда болған кезде, салыстырмалы түрде бір ғана нәрсені айтуға болады-Ресейдегі анименің тарихы 40 жылдан асады. Ол КСРО-да пайда болды, онда капиталистік елдердің анимациялары мен кинолары идеологиялық, экономикалық және эстетикалық критерийлер бойынша қатаң түрде таңдалды, тек бірнеше фильмдер прокатқа шығарылды. Мұндай ерекшелік кейбір жапондық анимациялық фильмдер үшін де жасалды. Ресейдегі Аниме алғаш рет 1980 жылдардың ортасында КСРО-ҒА халықаралық қатынастардың жылыну толқынында бірнеше классикалық балалар фильмдері әкелінген кезде пайда болды:" ұшатын елес кеме","Етік киген мысық". Ресейге келген келесі анимелердің бірі "Покемон" сериясы болды, ол сол кездегі балалар арасында өте танымал болды. Мектеп оқушылары мен одан да көп мектеп жасына дейінгі балалар чиптер, ойыншықтар, белгішелер, покемон карталарын жинады.

1990 жылдардың ортасында танымал ресейлік жастар журналдарында аниме туралы алғашқы мақалалар пайда болды. Журнал басылымдары мен аниме бейнекассеталарын жалғыз жинау қиын болғандықтан, әуесқойлар күш біріктіре бастады. Бұқаралық пайдаланушыға қол жетімді Интернет пен әуесқой Компьютерлік желілер бұған үлкен көмек болды. Ресейдегі алғашқы аниме және комикс Жанкүйерлер клубы "R.An.Ma" (Ресей аниме және комикстер қауымдастығы) 1996 жылы Мәскеуде құрылды. Клубтың бүкіл ел бойынша және одан тыс жерлерде филиалдары бірден пайда бола бастады. Клубтың негізгі практикалық міндеті-барлық жастағы анименің тең жанкүйерлерімен байланыс орнату мүмкіндігі.

Қазіргі уақытта аниме өнері Ресейде өте танымал, аниме аударуға және көрсетуге лицензиялар сатып алынады. Аниме жанкүйерлері көбейіп келеді. Бұл туралы еліміздің ірі қалаларында аниме фестивальдерін ұйымдастыру сияқты факт айтады.

2.2 Қазақ тілін аниме комикстер арқылы жаңғырту

«Комикс дегеніміз – әртүрлі сюжетті суреттер арқылы белгілі оқиғаны құрастыратын әңгімелер». Педагогика ғылымдарының кандидаты Ш.Д.Абдиева комикс жасау арқылы адамның шығармашылық, логикалық ойлау қабілетін қалыптастыратынын, қазақша сөйлеу мен жазу (сюжеттегі рөлдердің сөздерін жазу арқылы) қабілетін дамытатынын айта келе, әлемдік әдістемеде қолданылып келе жатқан комикс жасаудың мынадай жолдарын көрсетеді:

* интернеттегі «Paint» бағдарламасымен салынған суреттер;

* дайын анимацияларды пайдалану;

* мультфильмдерді пайдалану;

* суреттерге түсіріп, түсірілген суреттерді пайдалану т.б.

Тілді үйрету барысында комикстерді қолданудың мәні зор. Оқытушы қазақ тілін үйрету барысында төмендегі тапсырмаларды құрастыра алады:

- сұрақ қоюға үйрету;

- шағын диалог құрастыру;

- берілген суреттер арқылы әңгіме, ертегі, мәтін құру;

- өтілген тақырыпты қорытындылау т.с.с. мақсаттарды шешуге болады.

Комикстерді сабақта қолданудың мынадай артықшылықтары бар. Олар:

1. Комкистерде қарапайым сөйлеу тілі қолданылады;

2. Комикстерде диалогтар өте қысқа, жинақы, ықшам түрде беріледі;

3. Сурет арқылы комикс мәні түсінікті болғандықтан, жаңа сөздерді есте сақтау оңайлай түседі.

Қазақ тілді дайын комикстердің жоқтығын ескере отырып, біз қосымша сабақ барысында комикстерді пайдалануда комикс жасаудың бір тәсілі боп саналатын «Қошқар мен теке» мультфильмін қолданып көрдік. Алдымен мультфильмнен үзінді көреміз. Себебі, 15 минуттық мультфильмнің бәрін көрудің маңызы шамалы. Өйткені, мультфильмдер тіл үйрету мақсатында түсірілмейді, сондай-ақ 3 минуттан асатын бейнесюжет ересек аудиторияны тез жалықтырып жібереді әрі көрген сюжетті есте сақтау көрсеткішін төмендетеді. Сондықтан біз алған мультфильмімізді сабағымыздың бір элементі ретінде ғана пайдаланамыз.

Мысалы, осы мультфильм арқылы төмендегі тапсырмаларды орындауға болады.

Тыңдалымды меңгерту үшін:

Көрген мультфильм бойынша көпкадрлы суреттер жасап, тыңдаушыларға ұсынамыз. Олар сюжет желісі бойынша толық комикс құрастыруы қажет.

Комикстегі репликаларды еске түсіру арқылы орналастыру;

Оқылымды меңгерту үшін:

Мазмұны өте қысқа сюжетті алып оқимыз, лексикалық бірліктер мен сөйлем оралымдарын талдап, қысқаша мазмұндаймыз.

Жазылымды меңгерту үшін:

А1, А2 деңгейде қарапайымдау комиксті таңдап аламыз. Түпнұсқасын қарап алып, соңынан кейбір сөздері алынып тасталған көшірмесін ұсынамыз. Не жазылғанын есімізге түсіруге тырысамыз және жазамыз. Ал В1 деңгейде кейіпкерлердің не айтуы мүмкін екенін ойдан шығарамыз (сөйлемдердің басы мен соңы тірек сөздер ретінде ұсынылады) да, кейін салыстырып қараймыз. В2 және С1 деңгейлерде сөзсіз берліген комикстерді алып сюжетті мәтін құрастырамыз.

Айтылымды меңгерту үшін:

Комикстегі репликаларды төл сөз немесе төлеу сөз түрінде беру;

Комикстегі сөздерді өзгертіп айту, яғни мағынасы жақын сөздерді алып өз сөзімен беру;

Түсіріліп берілген сөздердің орнына тиісті сөздерді қою;

Тыңдаушыларға екінші репликасы түсіп қалған шағын диалогты комикс беріледі, олар осы диалогты толық құрастыруы керек. Соңында берілген комикс негізінде рөлдік ойын ойнатылады. Ал В2 және С1 деңгейлерінде тапсырманы топтың деңгейіне сәйкес түрлендіріп күрделендіруге болады. Мысалы, комиксте берілген мәтінді оқимыз, сосын осы мәтінді қысқа әңгімеге айналдырамыз. Бұл үшін қосымша лексикалық бірліктер қажет болады. Құрастырылған әңгімені рөлге бөліп оқыған кезде өте қызықты болып шығады.

Қазіргі таңда тілді үйретуші оқытушының алдына қойылған талаптардың бірі – тіл үйренушілерді сөйлету болып тұр. Осы талаптың үдесінен шығу мақсатында комикстерді тілді оқытудың қарапайым деңгейінен бастап жоғары деңгейіне дейін қолдануға болады. Комикстер мазмұнында қысқа хабарламалар болатындықтан грамматикалық формаларды, лексикалық бірліктерді меңгере алады, сондай-ақ комиксте берілген суреттер сөйлеу бірліктерін толық түсінуге және есте сақтауға көмектеседі.

Сауалнама

Сауалнаманың мақсаты: оқушылардың аниме мен комикстерге деген білімі мен көзқарасын нақтылау.

97 бала қатысты. Оларға екі сұраққа жауап беру ұсынылды. Екі сұрақ балалардың осы өнер стильдері туралы хабардар болу дәрежесін анықтады. Оқушылардың көпшілігі аниме шығармашылығымен таныс (89%) және комикстердің не екенін бәрі біледі (№1 қосымша). Зерттеу нәтижелері балалардың аниме мен комикстерге деген көзқарасы әртүрлі екенін көрсетті. Балалардың жартысынан көбі (69%) аниме мен комикстерге оң көзқараспен қарайды, бірақ бұл шығармашылықты ұнатпайтындар аз болды (31%) (№2 қосымша).

Менің ойымша, аниме жасөспірімдердің қызығушылығын тудырады, өйткені ол дағдарыс кезінде көптеген күрделі сұрақтарға жауап табуға көмектеседі және қиын мәселелерді шешудің мысалдарын көрсетеді. Мысалы, қыңыр болу және мақсатқа жету, достар табу. Аниме шығармашылық қиялды үйретеді және ойлауды дамытады.

Қорытынды

Сонымен, аниме-Жапонияда шамамен 1917 жылы жасалған анимация. Жапондықтардың қазіргі ұрпағы іс жүзінде" анимеде өсті", бұл олардың кішкентай кезінен бастап дүниетанымын қалыптастырды. Енді жапондық анимация бізге де жетті, адамдар Шығыс ойлау түрін бейнелейтін анимацияның мүлдем жаңа түрін тапты, кейде түсініксіз, бірақ сонымен бірге тартымды.

Біз санамыз бен дүниетанымымызды қалыптастыратын құбылыстарға сақтықпен қараймыз, өз тұжырымдамаларымыз бойынша ең жақсысын таңдауға тырысамыз. Аниме көру із-түзсіз өтпейді, әрбір мүдделі тұлға ойларды, идеяларды сіңіруге, көргеннен кейін әсерлерді талдауға тырысады, осылайша аниме де біздің дүниетанымымызға әсер ете бастайды.

Аниме маған демалуға, шиеленісті жеңілдетуге, кейбір қиындықтар туралы ұмытып кетуге көмектеседі, психикалық тепе-теңдікке әкеледі. Жапон музыкасын тыңдағанда немесе мультфильмдерді көргенде, бұл өте босаңсытады. Әр адам бір нәрсеге араласып, қызығушылық танытып, оң заряд алуы керек. Біреу өзін спортта, біреу шығармашылықта, біреу музыкада, ал мен анимеде табамын. Ең бастысы, біз көше әкелетін барлық лас нәрселерден алыспыз: темекі шегу, есірткі, алкоголь және т.б. Мұны басқаша білдіре алмайтындар ғана алып кетеді.

Аниме комикс стиліндегі тапсырмалаларды оқушыларға орындату арқылы қызығушылықтарын арттырып, арнайы мультфильмдерді қазақ тілінде дыбыстау арқылы қазақ тілін дамытып, көркейтетініміз анық. Ендеше бұл жұмыс тек теңізге тамған тамшыдай ғана, ал іргелі жұмыс келешектің еншісінде.

Әдебиеттер тізімі

1. http://animag.ru/?cid=5 – сайт журнала «Anime»

2. http://anime.dvdspecial.ru/index.shtml -сайт посвящен современной японской массовой культуре, а именно: аниме и манге

3. http://www.animemanga.ru -сайт посвящен современной японской массовой культуре, а именно: аниме и манге

4. Абдиева Ш. Қазақ тілі сабағында ақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдалану әдістері http://abai.kz/post/9782

5. www.chat.ru/~animeisland/default.htm - Страничка российского клуба «Островок Аниме»

6. http://heykidscomics.wikia.com/wiki/History_of_American_comics

7. http://library.kiwix.org/wikipedia_en_computer_2017-04/A/American_comic_book.html

8. https://comicvine.gamespot.com/all-american-comics/4050-20663/

9. https://en.wikipedia.org/wiki/Comics

Қосымша 1

Қосымша №2

Қосымша 3

Қарақұдық орта мектебінің 6-класс оқушысы Мұқанова Назеркенің «Қазақ тілін аниме комикстер арқылы жаңғырту» тақырыбындағы ғылыми жобасына жетекшісі қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Гульмира Мухитовна Тонтовадан

Пікір

Ғылым мен білімнің уақыт өте жаңартылып, қарқынды дамуына байланысты жаңартылған бағдалама негізі оқушылардан ізденімпаз, алғыр, толерантты дарынды тұлға тәрбиелеуді көздейді. Осыған орай қазіргі таңда актулады тақырыптардың бірі болып отырған бұл ұсынылған оқушы жобасы тәжірибелік дәлелдеме айғақтар келтіре отырып жүргізілген зерттеу жұмысының көрінісі. Ғылыми жобада оқушы жан-жақты ізденістер жасап, ғылыми принциптерге сүйене отырып жүргізген және зерттеу бөлімінде көрсеткен. Жас зерттеуші тақырып бойынша жан-жақты іздеу және дереккөзге негізделген зерттеулер жүргізген. Іздеу барысында ғаламтордың, әдебиет көздерінің, журнал-газеттердің, ұстаздардың ашық деректеріне сүйене отырып, дәлелдер келтірді және т.б. теориялық бөлімнің мәліметтеріне сүйене отырып, практикалық талдаулар жүргізді. Ғылыми жобаның мақсаттарынан құралған міндеттер бойынша жұмыстар жүргізіліп талдау және зерттеу жұмыстары дәлелді тәжірибелермен сипатталып көрсетілген.

 Аннотация

Ғылыми жобада оқушы тақырып жайлы жан-жақты зерттеулер жүргізген. Ұсынылып отырған ғылыми жобада оқушы тақырыпқа байланысты жан-жақты ізденіп, дереккөздер негізінде зерттеу жұмыстарын жүргізді. Ізденіс барысында оқушы интернет, т.б. ашық мәліметтерге сүйене отырып, дәлелдемелер келтірген. Теориялық бөлімдегі мәліметтерге сүйене отырып, практикалық талдаулар жүргізген. Ғылыми жобаның мақсатынан құрастырылған міндеттер бойынша жұмыстар жүргізіліп, талдаулар мен зерттеу жұмыстары дәлелді тәжірибемен ұйқасқан.

Abstract

700 ₸ - Сатып алу