қиянат жасамау

Қиянат жасамау қағидаттары
Өзіңе қатысты қиянат жасамау- бұл өз сезім мүшелеріне қиянат жасамау, өтірік айту, дөрекі сөйлеу – тілге қиянат.
Жаман сөз есту – құлаққа қиянат.
Жамандық көру – көзге қиянат.
Жаман иіс – мұрынға қиянат.
Жаман әрекет – тәнге қиянат.

Қиянат жасаудың себептері
Сүйіспеншіліктің жетіспеуі.
Рухани-адамгершілік білімнің жетіспеуі.
Өзгеріске қарсылық ретіндет қиянат.
Әлем туралы өзіндік түсінігіне сәйкес келмеу.
Қиянат жасамаудың міндеттері
Әрқашан көмектесу, ешқашан зиян келтірмеу,ешкімді ренжітпеу,
Жан-жануарларға қамқорлық жасау, қауіпті заттармен ойнамау, топпен жұмыс істеу, бірлік.
Басқа мәдениеттің құндылығын түсіну, толеранттылық, ақжарқындылық, татулық. Мәдени мұраны құрметтеу, қоғам меншігін қамқорлау, қоршаған ортаны қорғау.
Дін мен мәдениетті құрметтеу, оймен, сөзбен, не болмаса іспен тірі жанға зиян келтірмеу. Әлеуметтік, әділеттілік, жақсы азамат болу.
Жүрек жарасы – жамандықтан
Баяғыда бір үйде жалғыз ерке бала болады.Ол адам баласына тек жамандық жасап өседі. Бір күні әкесі баласына 37 шеге береді де былай дейді: Сен бір адамға жамандық істеген соң, есік алдындағы шарбаққа бір шегеден қағып отыр, дейді. Бала жамандық істеген сайын, бір шегеден қағып отырады, әсіресе, бірінші шегесін бар ашумен түгел қағады. 33 шеге қаққасын, 4 шегені әкеп әкесіне береді де, былай дейді: Әке, мен енді ешкімге жамандық істемеймін, маған енді шегелердің керегі жоқ.
Сонда әкесі былай дейді: Балам, енді адамдарға жақсылық істеген сайын бір шегеден жұлып отыр,-дейді. Біраз уақыт өткен соң әкесі мен баласы шарбаққа қараса, ол тесік-тесік болып қалыпты. Сонда әкесі баласына былай депті: Балам, адамдардың жүрегінде де біреулер жамандық істесе осындай тесіктер қалады,, дейді.
Қорытынды бөлім
Қиянат жасамау – ақиқатпен өмір сүру, мінез - құлық және жан тыныштығы да сүйіспеншілікке арналған, яғни тәтті жеміс. "Рақымдылық, мейірбандық, әр түрлі істе адам баласын өз бауырым деп, өзіне ойланғандай оларға да болса игі еді демек, бұлар - жүрек ісі. Асықтық та – жүрек ісі. Тіл жүректің айтқанына көнсе, жалған шықпайды.
Абай

Жасамайық қиянат
Арамызда өкпе, реніш болмасын,Әрқашанда әділдікті қолдасын.Адамдарға түсінікпен қарасақ,Сонда ғана, гүлденеді болашақ.Жасамайық адамзатқа қиянат,Осының бәрін санаңызға ұялат.Ізгіліктің жолында біз жүрейік,Бәрін естен шығармайық, білейік.Қиянат жасамайық адамзатқа,Қиянат жасамайық табиғатқа.Қиянат жасамайық ата-анаға,Қиянат жасамайық туған Отанға.