Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

6.3 А XIII – XV ғасырдың І жартысындағы Қазақстан

Мектеп: №93 ОМ Тексерілді: Бәйділдаев Е

Күні: 11.01.2021

Мұғалімнің аты-жөні: Турганбаева З

Сынып: 6

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Моңғол империясының құрылуы Зерттеу сұрағы: Моңғолдар мемлекеттілік деңгейге қалай жетті?

Осы сабақта қол жеткізі

летін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

6.2.2.3 – көшпелілердің әскери өнеріндегі жетістіктерін сипаттау;

6.3.1.6 – картаны қолдану арқылы XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси үдерістерді түсіндіру

Сабақ мақсаттары

XIII ғасырдың басында Еуразияның саяси картасында қандай өзгеріс орын алғанын анықтайды

Бағалау критерийлері

Білу және түсіну: Моңғолдар мемлекеттік деңгейге қалайша жеткендігін біледі.

Сыни ойлау мен талдау: Моңғол империясының әскери өнер жетістіктерін талдай алады.

Бағалау: Моңғол империясынан кейінгі Қазақстан территориясында орын алған өзгерістерге баға бере алады.

Тілдік мақсаттары

Бейнематериалды көріп, оның мәнін талқылау (тыңдалым және айтылым дағдылары);Тыңдаған бейнематериалды жазбаша мазмұндау (жазылым дағдылары);Тарихи дерекпен жұмыс(оқылым, жазылым және айтылым дағдылары).

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Яса (Жасақ), кешіктен, құрылтай, әскери жүйе, біріктіру оң қанат, сол қанат, орталық қанат.

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

Моңғол империясы құрылуының алғышарттары…

Аталған мемлекеттердің өзара қарым-қатынасы/көрші елдермен саясаты….

Құндылықтарды

дарыту

Құндылықтар: патриотизм, ұлттық сана-сезім, тәуелсіздік, өз елі үшін мақтаныш

Пәнаралық байланыстар

«Дүние жүзі тарихы», «География», «Әдебиет» пәндері

Бастапқы білім

Қазақстан жерінде моңғол экспансиясына дейін түркі тілдес тайпалардың этносаяси бірлестігі қалыптасқанын және олардың әлеуметтік – экономикалық, саяси, мәдени жағдайын біледі.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

(Б) БЫМ. Оқушылардың тақырыпқа қызығушылығын ояту үшін бастапқы ынталандырушы материал ретінде суреттер мен тірек сөздерді сәйкестендіруді ұсыныңыз. Бұл іс әрекеттен кейін қай мәселемен таныс емес екенін сұраңыз.

(М) Сыныптық талқылаудан кейін оқушыларды сабақ тақырыбына алып келіңіз.

(М) Жаңа сабақтың тақырыбын, зерттеу сұрағы, мақсаты мен бағалау критерийлерін таныстырыңыз.

Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінгі күнге дейін. 5 томдық. І том. Атамұра, 2010

Презентация

Сабақтың ортасы

Зерттеу және талдау 1-тапсырма М. Оқушыларға моңғол империясының құрылуы туралы бейнебаян көрсетіп, келесі сұрақтарға жауап алыңыз.

• Моңғолия жерінде өмір сүрген тайпаларды атаңыз?

• Шыңғысхан қай жылы моңғол мемлекетін құрды?

• Шыңғысхан империясының әскери құрылымдық жүйесі қалай аталды?

• Зерттеушілер Шыңғысханның саяси тұлға ретінде қандай сипаттама береді?

2-тапсырма Т. Дерекпен жұмыс 1-топ. «Моңғол империясының құрылуын» зерттеу (Қосымша 1) Деректі талдауға нұсқаулық:

• Шыңғысхан империясының құрылу себептері қандай?

• Шыңғыс ханның билікке келу жолдарын сипаттаңыздар;

• Шыңғыс хан бытыраңқы көшпелі тайпаларды біріктірудегі мақсатын анықтаңыздар

• Мемлекеттің алғашқы аумақтық территориясын көрсетіңіздер

• Мемлекеттің құрылуындағы негізгі даталардан хронология құрастырыңыздар

Дескриптор:

• Шыңғысхан империясының құрылу себептерін анықтайды;

• Шыңғыс ханның билікке келу жолдарын сипаттайды;

• Шыңғыс хан бытыраңқы көшпелі тайпаларды біріктірудегі мақсатын түсіндіреді;

• Мемлекеттің алғашқы аумақтық территориясын картадан көрсетеді;

• Мемлекеттің құрылуындағы негізгі даталардан time line құрастырады;

2-топ. «Жасақ заңдарын» талдау. (Қосымша 2) Деректі талдауға нұсқаулық:

• Мемлекеттің басқару жүйесі оның әлеуметтік құрылымына қаншалықты септігін тигізгендігін дәлелдеп, кем дегенде 2-3 дәлел келтіріңіздер;

• Мемлекеттік дәрежеге жетудегі «Яса» заңдар жинағының маңызын ашып, көрсетіңіздер;

• Заңдар жинағының ережелерін маңыздылық дәрежесі бойынша орналастырыңыздар Дескриптор:

• Мемлекеттің басқару жүйесі оның әлеуметтік құрылымына қаншалықты септігін тигізгендігін дәлелдеуде 2-3 дәлел келтіріңіздер;

• Мемлекеттік дәрежеге жетудегі «Яса» заңдар жинағының маңызын талдайды;

• Заңдар жинағының ережелерін маңыздылық дәрежесі бойынша орналастырады;

3-топ. 3-дерек. «Әскери құрылым ерекшелігі» (Қосымша 3)

Деректі талдауға нұсқаулықтар:

• Мемлекеттегі әскери тәртіптерді көрсетіңіздер;

• Аз уақыттың ішінде монғол әскерінің көптеген жерге баса–көктеп енуіне ықпал еткен жағдайды дәлелдеңіздер;

• Шыңғыс ханның жорықтар ұйымдастыруының кем дегенде 3-5 дәлел келтіріңіздер;

• Шыңғыс хан әскерлерінің жорықтарының нәтижесін 5 сөйлем арқылы қорытындылаңыздар

Дескриптор:

• Мемлекеттегі әскери тәртіптерді түсіндіреді;

• Аз уақыттың ішінде монғол әскерінің көптеген жергді жаулап алуына ықпал еткен жағдайды дәлелдейді;

• Шыңғыс ханның жорықтар ұйымдастыруының кем дегенде 3-5 дәлел келтіреді;

• Шыңғыс хан әскерлерінің жорықтарының нәтижесін 5 сөйлем арқылы қорытындылайды.

3-тапсырма (Б) Моңғолдардың әскери өнері туралы бейнебаянды көріп, әскери өнеріне сипаттама береді. (кем дегенде 4-5 сөйлем)

1. Моңғол импертиясының әскери өнері ерекшелігі қандай?

2. Моңғол атты әскері қалай бөлінді?

3. Моңғолдардың жауға қарсы қандай қару түрлерін пайдаланды?

4. Батысқа жорыққа шыққан уақытында Шыңғыс хан қандай айланы пайдаланды?

Дескрипторы:

• Әр оқушы моңғолдардың әскери өнеріне кем дегенде 4 сөйлемнен тұратын сипаттама бере алады.

Кері байланыс. Топтық жұмысты төмендегі кесте бойынша әр топты бағалатыңыз.

Интерпретация

М. Сабақтың қорытынды бөлімінде тапсырманы барлық оқушыларға беріңіз. Оқушыларға келесі сұрақтарды қою арқылы сыныптық талқылау жүргізіңіз.

Б. Берілген суретке талдау жасау арқылы қорытындылау.

Шыңғыс ханның, моңғолдар шапқыншылығы суреттері

Бейнеролик

https://www.youtube.com/watch?v=5jwJyhVoJpc

Сұлтанов Т. Шыңғыс хан және оның ұрпақтары. – А: Мектеп, 2007.

http://lms.nci.kz/history/view?f=1 46&id=7&lang=kaz

Моңғол дәуіріндегі Қазақстан http://e-history.kz/kz/contents/view/1218

«Біздің тарих" Моңғол атты әс- кері. https://www.youtube.com/watch?v=xOWR3pqLABA

Сабақтың соңы