ҚОЛДАНБАЛЫ БАҒДАРЛАМАЛАР ЖАСАУ: МОБИЛЬДІ ЖӘНЕ ВЕБ-ҚОСЫМШАЛАР

Даулетбекова Жаннұр Ашимқызы

Жетекшісі: Едилбаева Эльмира Сайдуллаевна

Политехникалық колледж МКҚК

ҚОЛДАНБАЛЫ БАҒДАРЛАМАЛАР ЖАСАУ: МОБИЛЬДІ ЖӘНЕ ВЕБ-ҚОСЫМШАЛАР

Аннотация: Қазіргі ақпараттық технологиялар дәуірінде қолданбалы бағдарламалар адам өмірінің ажырамас бөлігіне айналды. Бұл мақалада мобильді және веб-қосымшаларды әзірлеудің маңыздылығы, олардың даму кезеңдері, қолданылатын негізгі технологиялар және олардың бизнес, білім беру, денсаулық сақтау, ойын-сауық салаларындағы рөлі қарастырылады. Сонымен қатар, бағдарламалық жасақтама индустриясындағы заманауи трендтер мен болашақ бағыттарға шолу жасалады. Зерттеу нәтижелері бағдарламашыларға, ІТ мамандарына және технологиялық кәсіпкерлерге пайдалы нұсқаулық ретінде ұсынылады.

Аннотация
В эпоху информационных технологий прикладные программы стали неотъемлемой частью жизни человека. В данной статье рассматривается важность разработки мобильных и веб-приложений, их этапы развития, основные используемые технологии, а также их роль в бизнесе, образовании, здравоохранении и индустрии развлечений. Кроме того, проводится обзор современных тенденций и перспективных направлений в индустрии программного обеспечения. Результаты исследования предлагаются в качестве полезного руководства для программистов, IT-специалистов и технологических предпринимателей.

Annotation
In the era of information technology, applied software has become an integral part of human life. This article explores the significance of developing mobile and web applications, their development stages, key technologies used, and their role in business, education, healthcare, and the entertainment industry. Additionally, it provides an overview of modern trends and future directions in the software industry. The research findings serve as a valuable guide for programmers, IT specialists, and technology entrepreneurs.

Кіріспе Қазіргі заманда цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы мобильді және веб-қосымшалардың сұранысын арттырды. Бұл қосымшалар бизнесте, білім беруде, денсаулық сақтау мен ойын-сауық индустриясында кеңінен қолданылады. Сондықтан, бағдарламашылар үшін қолданбалы бағдарламалар жасаудың негіздерін меңгеру өте маңызды.

1. Қолданбалы бағдарламалар және олардың түрлері Қолданбалы бағдарламалар – пайдаланушылардың белгілі бір қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жасалған бағдарламалық қамтамасыз ету. Олар екі негізгі санатқа бөлінеді:

• Мобильді қосымшалар – смартфондар мен планшеттерде жұмыс істейтін бағдарламалар (Android, iOS).

• Веб-қосымшалар – интернет браузері арқылы қолжетімді бағдарламалар (Google Docs, Facebook, Gmail және т.б.).

Мобильді және веб-қосымшалардың салыстырмалы ерекшеліктері

3. Мобильді қосымшалар жасау Мобильді қосымшалар әзірлеу үшін әртүрлі платформалар қолданылады. Android қосымшаларын жасау үшін Java, Kotlin, Flutter қолданылады, ал iOS үшін Swift және Objective-C кең таралған. Кроссплатформалық шешімдер (Flutter, React Native) екі платформада бір уақытта жұмыс істейтін қосымшалар жасауға мүмкіндік береді.

4. Веб-қосымшалар жасау Веб-қосымшалар клиент-сервер архитектурасы негізінде жұмыс істейді. Олар үш негізгі бөлікке бөлінеді:

• Фронтенд (пайдаланушы интерфейсі) – HTML, CSS, JavaScript арқылы жасалады.

• Бэкенд (серверлік логика) – Python, Node.js, PHP, Java, Ruby сияқты тілдермен жүзеге асырылады.

• Дерекқор (мәліметтерді сақтау) – MySQL, PostgreSQL, MongoDB, Firebase сияқты жүйелерді қолданады.

5. Қосымшаларды әзірлеу кезеңдері Қолданбалы бағдарламаларды жасау бірнеше кезеңнен тұрады:

1. Талаптарды анықтау – мақсатты аудиторияны, қосымшаның функционалдығын талдау.

2. Жоба құру және дизайн – UX/UI дизайнын жасау.

3. Бағдарламалау – кодтау процесі.

4. Тестілеу – қатесіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету.

5. Жариялау және қолдау – қолданушыларға ұсыну және жаңартулар енгізу.

6. Қолданбалы бағдарламалар жасаудағы жаңа трендтер

• Жасанды интеллект пен машиналық оқыту технологияларын қолдану.

• Бұлттық есептеулерге негізделген веб-қосымшалар.

• Progressive Web Apps (PWA) – оффлайн режимде де жұмыс істейтін веб-қосымшалар.

• Кроссплатформалық мобильді әзірлемелер.

Бұл мақала қолданбалы бағдарламалар жасаудың негізгі аспектілерін жан-жақты қарастырып, мобильді және веб-қосымшалардың ерекшеліктерін салыстырмалы түрде талдады. Сондай-ақ, қосымшаларды әзірлеу барысында қолданылатын негізгі технологиялар мен даму кезеңдері сипатталды. Мақала келесі жетістіктерге жетті:

• Қолданбалы бағдарламалар жасаудың негізгі бағыттары мен маңыздылығы анықталды.

• Мобильді және веб-қосымшалардың ерекшеліктері мен айырмашылықтары көрсетілді.

• Әзірлеу кезеңдері мен қолданылатын технологиялар жүйелі түрде сипатталды.

• Қазіргі трендтер мен болашақ даму бағыттары қарастырылды.

Бұл зерттеу болашақ бағдарламашылар мен ІТ мамандарына бағыт-бағдар беріп, олардың білімдерін жетілдіруге ықпал етеді. Сонымен қатар, бағдарламалық жасақтама индустриясында жұмыс істейтін мамандарға жаңа идеялар мен мүмкіндіктер ұсынуға көмектеседі. Ұсыныстар Қолданбалы бағдарламалар жасауды жетілдіру және тиімділігін арттыру үшін келесі ұсыныстар беріледі:

• Білім беру бағдарламаларын жаңарту: Жоғары оқу орындары мен колледждер бағдарламалау және бағдарламалық жасақтама әзірлеу курстарын заманауи технологияларға сәйкес бейімдеуі қажет.

• Кроссплатформалық әзірлеуге көңіл бөлу: Flutter, React Native сияқты құралдарды меңгеру арқылы қосымшаларды бір уақытта бірнеше платформада іске қосу мүмкіндігін арттыру.

• Жасанды интеллектті қолдану: Қосымшаларда AI және машиналық оқыту технологияларын ендіру арқылы пайдаланушы тәжірибесін жақсарту.

• Қауіпсіздікті күшейту: Қосымшаларды әзірлеу барысында киберқауіпсіздік стандарттарына сай болуын қамтамасыз ету.

• Бұлттық технологияларды пайдалану: Веб және мобильді қосымшаларда деректерді тиімді сақтау және өңдеу үшін бұлттық платформаларды кеңінен қолдану.

Бұл ұсыныстар қолданбалы бағдарламалар әзірлеу саласын жаңа деңгейге көтеруге және технологиялық шешімдердің сапасын арттыруға көмектеседі.

Қорытынды Мобильді және веб-қосымшалар қазіргі заманғы технологиялық экожүйенің ажырамас бөлігіне айналды. Бағдарламалаушылар үшін қолданбалы бағдарламаларды жасау дағдыларын жетілдіру маңызды, себебі бұл салада сұраныс жоғары және болашақта одан әрі өседі.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Sommerville, I. (2015). Software Engineering. Pearson.

2. Martin, R. C. (2019). Clean Code: A Handbook of Agile Software Craftsmanship. Pearson.

3. Freeman, A., & Robson, A. (2020). Pro ASP.NET Core MVC 2. Apress.