Қосылыстардың формуласы бойынша салыстырмалы молекулалық массасын есептеу Валенттілік. Химиялық формулалар.

Күні: 28.02.2018 ж.

Мектеп: ШҚО, Аягөз ауданы, «Горный жалпы білім беретін орта мектеп» КММ

Мұғалімнің есімі: Куттыбаева Б.А.

СЫНЫП: 7

Қатысқандар саны: 9

Қатыспағандар саны: 2

Сабақ тақырыбы

Қосылыстардың формуласы бойынша салыстырмалы

молекулалық массасын есептеу Валенттілік. Химиялық формулалар.

Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

-элементтердің атауларын, валенттілікті және олардың қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу;

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

• Химиялық формуланың сандық және сапалық құрамын білу

Оқушылардың басым бөлігі:

• формулалары берілген бинарлы қосылыстарды атау

• қосылыстағы атомдар ара қатынасы әрқашан 1:1 бола бермейтінін білу

Кейбір оқушылар:

• уш және одан да көп атом түрінен тұратын заттың формуласын құру және оны атау.

Бағалау критери

• элементтердің атомдық қатынастарын білу;

• биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу

• формулаларды атау.

Тілдік мақсат

Негізгі сөздер мен тіркестер:

химиялық формула

Индекс, коэфицент, валенттілік, бинарлы қосылыс

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

• Discuss the chart that is created. Which is the most popular fruit choice? How do we know?

• Has every learner’s choice been recorded? How can we check?

• Ask learners if they can think of other questions that we might have investigated. If ideas are not forthcoming, ‘lead’ the discussion by suggesting – what else could we have put in the basket? What other things could we try, to see if people have favourites? What other questions could we have asked about our fruit basket?

• Take ideas and ask – What do you think the result might be? What would the pictogram look like?

Талқылауға арналған тармақтар:

Атомдар қосылып молекула түзеді.

Жазылым бойынша ұсыныстар:

Қажет тіркестер: химиялық формула дегеніміз ....

Индекс, коэфицент, валенттілік, бинарлы қосылыс

Пән аралық байбайланыс

Физика, информатика, математика

Құндылықтар

4) индустрияландыру мен инновацияға негізделген экономикалық өсу

Алдыңғы тақырып

• Салыстырмалы атомдық масса

• Ең кіші ортақ еселік (математика)

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталу

7 минут

Ұйымдастыру кезеңі

• Кіру парағын толтыру.

Мақсаты: оқушылардың көңіл күйлерін білу.

Ж: Қуанышты, орташа, мұңды смайликтерге өз аттары жазылған қыстырғышларды қыстырады.

• Психологиялық ахуал туғызу. «Сиқырлы алаңқай»

(Жайлы музыка ойналып тұрады.)

Далада көктем мезгілі. Күн суық. Әлі де ызғырықтың лебі сезіледі. Гүлсіз адам өмірін елестету мүмкін бе, сірә? Гүлдер- табиғаттағы ең еркін сұлулық. Гүлдің тілі- нәзік тіл. Гүл бар жерде сезім бар. Ендеше, осы гүлдер жазда үлкен шуақты алаңқайда өседі. Нәзік жанды арулар мерекесінің атауын естігенде нәзік жаратылысты гүлді қатар елестетеміз.Көңілдеріңіз де, өмірлеріңіз де осы гүлдердей жайнай берсін!

Бүгінгі сабағымызға немесе мұғалімдеріңе, тобымызға, бір- бірімізге деген жылы лебізімізді айтып

сиқырлы алаңқайға жабыстыра қойыңдар.

(оқушылар қолдарындағы гүлдерді сиқырлы алаңқайға жабыстырады.)

• «Смарт – бейдж» әдісімен топтастыру

Мақсаты: топқа бөлу, деңгейленген (А, В, С) топқа білдіртпей бөлу.

Үй тапсырмасын сұрау.

• Креативті кесте

Мақсаты: оқушылардың элементтерді жаттағандығын тексеру

Алгоритімі: әрбір оқушы алдарында жатқан кестеден мен атаған элементтерді кестеден түрлі түсті карандашпен бояйды.

ҚБ: мақтау

• 1 – тапсырма

Мақсаты: атом құрылысын түсінгенін визуалды білу, химиялық тілін жаттықтыру.

Алгоритімі: топпен берілген қиындылардан (қызыл, жасыл, көк кішкене домалақ қиындылар, яғни электрон, протон, нейтрон) бір атом құрастырып шығару. Қандай атом, неліктен екенін түсіндіру.

ҚБ: мақтау

Смайликтер, қыстырғыш

Гүл қиындылары, музыка.

смарт – бейдж

Креативті кесте, түрлі-түст карандаш

Атом құрылысы қиындылары.

Ортасы

Жаңа сабақты түсіндіру.

«Лездеме» әдісі

Мақсаты: оқушылардың зейінін шоғырландыру, тілдерін жаттықтыру, қорытындылау.

Алгоритімі: оқушылардың аттары жазылған карталады сапырып, төңкеріп, үстел үстіне қою. Сабақ соңында бетінде тұрған оқушы сабақты қорытындылайды.

ҚБ: алтын, күміс, қола медальондар көтеру.

• Мұғалімнің түсіндіруі: Балалар, енді осы екі атомды қоссақ не пайда болады?(магнит тақтаға жасаған екі атомдарының суретін жапсыру) Молекула, яғни химиялық формула. Ендеше бүгін біз валенттілік бойынша бинарлы қосылыстардың химиялық формулалар құрастырып үйренеміз.

Химиялық формула – заттың құрамын химиялық элемент таңбалары және индекстер арқылы шартты түрде жазу. Химиялық формула заттың сапалық және сандық құрамын көрсетеді. Индекс молекуладағы химиялық элемент атом санын көрсетеді. Коэффицент химиялық элементтің немесе молекуланың алдына жазылады. Валенттілік – бұл химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомының белгілі бір санын қосып алу қабілеті.

• Химиялық формула құрастыру алгоритімі:

• Химиялық эелементтердің таңбаларын қатарластырып жазамыз;

• Үстіне валенттіліктерін рим цифрларымен жазамыз;

• Екі элемент валенттіліктерінің ең кіші ортақ еселігін табамыз;

• Ең кіші ортақ еселік валенттіліктерін әрбір элементтің валенттіліктеріне бөліп, атомдардың индекстерін анықтаймыз.

• Мысалы: Al₂O₃ CO₃

• 1 – тапсырма. Сәйкестендіру, халықаралық жүйеде атау.

Мақсаты: Химиялық формуланың сандық және сапалық құрамын білу, халықаралық жүйеде атап үйрену.

І топқа азот оксидінің, күкіртсутектің формуласын сәйкестендіру, атау;

ІІ топқа фосфор оксидінің, хлор сутегінің формуласын сәйкестендіру атау (интерактивті тақтада)

ҚБ: алтын, күміс, қола медальондар көтеру.

• 2 – тапсырма. «Кір жайылған жіп» әдісі

Мақсаты: валенттілігіне сәйкес формула құрастыру, химиялық тілдерін жаттықтыру.

Алгоритімі: А4 парақтарға төмендегі формулалар жазылып, кір жайатын жіпке қыстырғышпен қыстырылып тұрады. Екі топ бөліп алып, маркермен төбесіне валенттілігін қойып, формула құрастырады, тақтада таныстырады.

AgO, CaO, PO, SiO, RbO, PH

ҚБ: алтын, күміс, қола медальондар көтеру.

Оқушылардың аттары жазылған карталар.

Интерактивті тақта, магнит тақта, магнит

Карточкалар, интерактивті тақта

Жіп, қыстырғыш, формулалар жазылған А4 парақтар, маркер.

Сергіту сәті

Валенттіліктеріне сәйкес, оттегі дегенде екіден жұп болып, сутегі дегенде жалғыздан жүру керек.

Қайтадан үш деңгейлік топқа бөлемін.

• 3 – тапсырма: Үшіншісі артық.

Мақсаты: формула бойынша валентілікті табу, химиялық тілді жаттықтыру.

Алгоритімі: үш топқа карточка тарату, интерактивті тақтада үшінші артығын сызу, неліктен екенін түсіндіру.

І топқа А: CH_4, HF, SiH₄

ІІ топқа В: CrCl₇, ZnO, H₂S

ІІІ топқа С: Mn₂O₇, B₂O₃, Al₂O₃

ҚБ: алтын, күміс, қола медальондар көтеру.

• Жаңа сабақты бекіту

«Лездеме» әдісі

Мақсаты: оқушылардың зейінін шоғырландыру, тілдерін жаттықтыру, қорытындылау

Алгоритімі: оқушылардың аттары жазылған карталады сапырып, төңкеріп, үстел үстіне қою. Сабақ соңында бетінде тұрған оқушы сабақты қорытындылайды.

Төмендегі сөздерге түсінік бер: валенттілік, химиялық формула, индекс, коэфицент.

Неліктен химиялық формуланы жазу және дұрыс жазу маңызды?

ҚБ: алтын, күміс, қола медальондар көтеру.

Карточкалар, интерактивті тақта

Аяқталуы

• Үй тапсырмасы: валенттілікті жаттау. 7 – тапсырма

• Рефлексия

3:2: 1 әдісі

Сабақта есінде қалған үш негізгі ұғым

Сабақтағы сен үшін қызықты екі жағдай

Жаңа сабақ бойынша бір сұрақ

Көбелекке жазып сабақ басындағы гүлдеріңе қондырып, шығу парағын толтырып кетулерін сұрау.

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы байланыс

• Қабілеті жоғары оқушыларды деңгейлік топтарға бөліп, валенттілігі жоғары қосылыстардың формулаларын бердім (3-тапсырма)

• Қб: топтар бірін – бірі-мадальондар арқылы бағалайды

• Физикамен байланыс болды. Интерактивті тақта, power point та анимацияны қолдандым, музыка тыңдату арқылы аудио құралдарды пайдаландым.

Рефлексия

Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Оқу мақсаттары шынайы. Оқушылар химиялық формулалрды жазып үйренді. Валенттілік, индекс, коэффицент ұғымдарымен танысты. Сыныптағы ахуал ынтымақтасту жаттығуының арқасында жайлы болды..

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1: өткен сабақ пен жаңа тақырып арасындағы байланыс

2: тапсырмалар орындау барысында үшіншісі артық тапсырмасы, оқушылардың химиялық тілінің дамуына жақсы жаттығу екен.

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1: бағалаудың түрлерін енгізу, өзара бағалау.

2: өзіме ауызша қалыптастырушы бағалауды тиімді қолана білуді үйрену.

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?