Құқық бұзушылық алдын алу

Бекітемін»

Мектеп директоры: Т. Халым

«____» «_____» 2024ж

Абай атындағы Бұлақсай ауылының №2 жалпы орта білім беретін мектебі

бойынша 2024-2025 оқу жылында оқушылар арасында құқық

бұзушылық пен қылмыстың алдын алудың іс-шара жоспары

№	Іс-шаралар мазмұны		Іске асыру түрі	Орындалу мерзімі	Жауаптылар	Аяқталу нысаны
1	Балалар мен жасөспірімдердің девиантты мінез-құлқының, қылмысқа бейімділігінің, қаңғыбастығының алдын алу бойынша есепке алу шараларын жүргізу ( «орта білім беру ұйымдарындағы психологиялық қызметтің жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрінің м.м. 2022 жылғы 25 тамыздағы №377 бұйрығы, Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің 2023 жылғы 3 наурыздағы №61 бұйрығы 2023 жылғы 28 желтоқсандағы №398 өзгертулерімен)		Рейдтер	Үнемі	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшіле	Тізім
3	Түнгі мезгілде балалар мен жасөспірімдер жиналатын орындарға (тойханаларда, клуб, т.б.) кезекшілік орнату. Учаскелік полиция инспекторларымен бірге жастар көп шоғырланатын аймақтарға рейдке шығу		Рейдтер	Үнемі	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Кесте
4 5	“Есірткі және құқықбұзушылық” тақырыбында құқық сағат Құқық бұзушылық пен қадағалаусыздықтың алдын алу кеңесінің отырысы		Кесте бойынша жиналыс	Қыркүйек Үнемі	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама Хаттама
6	Суық қару, соған ұқсас заттарды алып жүрудің алдын алу, құқықтық салдары туралы түсіндіру және жатақханаларға кешкі рейд ұйымдастыру		Түсіндірме жұмыс	Қыркүйек	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
7	Оқушылардың мектепке келіп-кету кезеңі мен үзіліс уақыттарында мектеп оқушыларының жиі баратын орындарына педагогтар қауымынан кезекшілік қою.		Кесте жасау	Үнемі	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
8	Есепке алынған балалардың отбасымен бірлескен жұмыстар, қиын жағдайдағы балаларды ерте анықтау		Зерттеу жасау	Жыл бойы	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
9	Формальді емес лидерлердің тізімін алу, балалар мен жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу шараларына тарту;		Зерттеу жасау	Жыл бойы	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
10	Мектепте оқушыларға арналған «Сенім» жәшігін ұйымдастыру.		Байланыс жасау	Жыл бойы	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
11	«Қылмыс жасау білместік пе?» тақырыбында профилактикалық кеңес		жиналыс	Қыркүйек	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Хаттама
12	Құқықбұзушылық және заңдылық		Зерттеу жасау	Қыркүйек	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
13	Кәмелет жасқа толмағандар арасындағы құқықбұзушылық, зорлық- зомбылық, буллинг, лудомания, нашақорлықтың алдын алу бойынша сауалнама жүргізу.		Түсіндірме жұмыс	Қыркүйек	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Хаттама
14	8-11 сынып оқушыларының аймақтық полиция инспекторларының кездесуі, «Жасөспірім және қылмыс » ашық әңгімелесу		Кездесу	Қазан	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
15	Жасөспірімдер арасында алкогольдік ішімдіктерді, порнографиялық өнімдерді, есірткі және психотроптық заттарды тарататын жеке азаматтар мен олардың ойын нүктелерін анықтау		Кездесу	Қазан	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
16	«Кәмелетке толмағандармен мен және оларға қарсы жасалған қылмыстардың алдын алу, балалардың қауіпсіздігін сақтау және топтық төбелестің алдын алу»		жиналыс	Қазан	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Хаттама
17	«Қылмыссыз әлем – біз ертегі деп есептейді»		Зияткерлік ойын	Қараша	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
18	Түнгі қаладағы балалар тақырыбындағы рейдтік шаралар ұйымдастыру		рейд	Қараша	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
19	20 қараша Халықаралық балалар құқығын қорғау күніне орай шара ұйымдастыру		Он күндік	Қараша	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
20	Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың, зорлық-зомбылықтың, қорлаудың, қудалаудың, балалар ортасында мектептегі атыстардың алдын алу, Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың, зорлық-зомбылықтың, қорлаудың, қудалаудың, балалар ортасында мектептегі атыстардың алдын алу туралы түсінік қалыптастыру		Іскерлік ойындар, дебаттар, даулар	Желтоқсан	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
21	Өз құқығыңды білесің бе? Құқықтану мәселелері бойынша викторина ойыны		Зияткерлік ойын	Қаңтар	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
22	Заңды білу – өзіңе қорған болу		Сынып сағаты	Қаңтар	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшіле	Анықтама
23	Дөңгелек үстел: «Жасөспірімдер арасында тәртіп бұзушылықты болдырмау мәселелерін алдын-алу және шешу жолдары»		Дөңгелек үстел	Ақпан	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшіле	Анықтама
24	Балалар мен жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын-алу – басты міндет. «Құқық бұзушылыққа жол жоқ» ашық тәрбие сағаты		Сынып сағаты	Ақпан	Сынып жетекшілер	Анықтама
25	«Қылмыс және жеткіншек» дөңгелек үстел		Дөңгелек үстел	Наурыз	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшіле	Анықтама
26	Білім алушылар арасында әлімжеттік пен бопсалаудың алдын алу, құқық бұзушылықты болдырмау бойынша жасырын сауалнама жүргізу		Сайыс	Сәуір	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
27	Білім алушылардың құқықтық мәдениетін қалыптастыру бойынша іс-шаралар ұйымдастыру; 1-11 сыныптарда «Құқықтық тәрбие – уақыт талабы» тәрбие, сынып сағаттары, әңгімелесу, дәрістер, бейнефрагменттер, әлеуметтік роликтерді көрсету; 5-7 сыныптарда «Құқық бұзушылық және жауапкершілік» эссе, конкурс, викторина, дебат және т.б. өткізу;		Іс-шаралар	Сәуір	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшіле	Анықтама
28	Білім алушылар мен ата-аналарға психологиялық, құқықтық көмек көрсету мәселелері бойынша «Сенім телефондары» «байланыс орталықтарының» жұмысы туралы БАҚ беттерінде ақпараттандыру		Мақала	Сәуір	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
29	«Өз құқығыңды білгенің – дұрыс өмір сүргенің»		Сынып сағаты	Мамыр	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
30	8-11 сынып оқушылары дебат қозғалысы шеңберінде»Жасөспірім және заң» құқықтық сауаттылықты қалыптастыру шараларын өткізу		Дебат	Мамыр	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Анықтама
31	Құқықбұзушылыққа бейім жасөспірімдер, есептегілердің тізімін жасақтау, олардың сабақтан кейінгі, каникул уақытындағы бос уақыттарын ұйымдастыру		Түсіндірме жұмыс	Маусым-тамыз.	ДТІЖО Әлеуметтік педагог Мектеп психологы Сынып жетекшілер	Хаттама

Мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары: Қ.Махаббат

Түнгі мезгілде балалар мен жасөспірімдер жиналатын орындарға (тойханаларда, клуб, т.б.) кезекшілік орнату.

Учаскелік полиция инспекторларымен бірге жастар көп шоғырланатын аймақтарға рейдке шығу

Анықтама

Жасөспірімдер арасында құқық бұзушылық пен қылмыстың алдын алу мақсатында ағымдағы жылдың қыркүйек айы бойынша мектеп ұстаздары мен ҚІІБ қызметкерлерімен бірлесе кешкі және түнгі уақытта «Түнгі қаладағы балалар» атты рейдтік шаралар ұйымдастырылып отырған. . Өзімізге бөлінген аймақта рейдтік шараны мектеп әкімшілігі, мектебіміздің инспекторы, және көршілес мектепердің инспекторлары мен мұғалімдері жүргізді. Рейдтер мектебіміздің маңындағы компьютерлік клубтарға, кафелерге, ойын-сауық клубтарға, көпқабатты үйлердін ауласына және жертөрелерге ұйымдастырылған.

Рейдтің мақсаты: 
1.    КТЖ есепте және «қатер тобындағы» оқушыларды бақылауға ала отырып, құқықбұзушылықтың алдын алу; 
2.    Жасөспірімдердің әлеуметтік, құқықтық кепілдіктерін қамтамасыз ету;
3.    Кешкі уақыттарда ата-анасының бақылауынсыз жүруін және түңгі ойын-сауық ойындары мен компьютерлік клубтарға бармауына қатаң бақылау жасау;
4.    Оқушылардың сабақтан қайтқан уақытында құқықбұзушылыққа бармауын бақылау.Рейдке мектепішілік бұйрық  шығарылып, кезекшілік кестесі құрылған.

Рейдтік іс шара барысында жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын-алу, түнгі уақытта жасөспірімдердің ойын-сауық мекемелерінде заңды өкілдерінің еріп жүруінсіз және тұрғын-жайдан тыс жерлерде болған жасөспірімдерді анықтау мақсатында кафе барлармен, ойын-сауық орындарын араланып, жеке кәсіпкерлерге жасөспірімдердің түнгі 22:00-ден кейінгі мезгілде ойын-сауық мекемелерінде болуы ҚР әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 442 бабының 1 бөлігінде қаралып, ата-анасына 3 АЕК көлемінде айыппұл салынатындығы, ал ойынхана, мейрамхана иелеріне кәмелетке толмағандарды кіргізгені үшін 132 бап 1 бөлігімен 10 АЕК-тен 120 АЕК-ге дейін айыппұл қарастырылғандығы жөнінде түсіндірме жұмыстары жүргізілді.

Есірткі және құқықбұзушылық

Жас ұрпақтың салауатты өмір салтын қалыптастырудағы ой өрісін дамыта отырып, есірткі, вейп және темекенің ағзаға тигізер әсері, келешек өмірлеріне оның зардаптары, адам ағзасына теріс әсері туралы құрдастарына түсіндіру мақсатында Мектеп Парламентінің мүшелері “Есірткі және құқықбұзушылық” тақырыбында құқық сағатын өткізді.

Құқықтық сағатта мектеп белсенділері оқушыларға видеоролик көрсетіп, ой -талқы ұйымдастырып, есірткі туралы зерттеу жүргізу үшін сауалнамалар алды.

Зиянды әдеттерге еліктеудің, қызығудың өмірлеріне қауіп тудыратынын айтып, қортындылады.

Құқық сағаты барысында оқушылар психотропты заттардың адам ағзасына, психикалық саулығына зияндылығы туралы ақпарат алды. Сондай-ақ, вейп, темекі, ішімдік, синтетикалық есікрткілерді тұтыну, тасымалдаудың заңдық жауапкершілігі түсіндірілді.

Салауатты өмір салтын жүргізу қағидаларын қалыптастыру, темекі, вейп қоспаларының зиянды әсерлері, синтетикалық есірткілерді пайдалану, сондай-ақ жасөспірімдерді есірткі құралдарына тартудың жағымсыз салдарлары туралы арнайы дайындалған видеожазба көрсетілді.Шара барысында оқу тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Сарыбаева Ляйля Кулжабековна білім алушыларға есірткінің жасөспірімдердің ағзасына зияны туралы ақпарат берілді.

Сонымен қатар қылмыстың алдын алу, баланың бұрыс жолға түспеуі, ата-ананың, мектеп пен жасөспірімдер ісі жөніндегі инспекторларының бірлескен іс-қимылына байланысты екендігі туралы айтылып өтті. Жасөспірімдерге 17 жасқа толмаған балаларды жатқызылатыны, егер құқықбұзушылық анықталған жағдайда әкімшілік жауапкершілікке тартылатынын және қылмыс жасаса, 14 жастан бастап жауапкершілікке тартылатынын атап өтті. Жеткіншектер арасында тонау, ұсақ бұзақылық, ұрлық, алаяқтық сияқты заң бұзушылықтар жиі кездеседі. Көбіне жеткіншектер арасындағы ұрлық белгілі бір себеппен, мотивпен жасалмайды. Жай әншейін біреудің затып ұрлап кетіп жатады. Жеткіншектер балалық қызығушылықпен, еш себепсіз ұрынып жататындығына тоқталды. Жасөспірімдер арасында ішімдік пен наркоманияға қатысты мәселелер де болып тұрады, бірақ салыстырмалы түрде кең таралмаған, дегенмен кей мектептерде білім алушылар арасында ішімдік ішу фактілері болғаны мысалға келтірілді. Осы жағдайда мектептегі оқушыларды тәртіпті болуға шақырды. «Алаяқтық» бойынша қылмыстар көп жасалатынын, ломбардақа біреуге тиесілі затты тапсыру, ақшаны қарызға алып бермеу сияқты қылмыстар жастар арасында болатынын ескертті. Сондықтан студент болған кезде де заңға қарсы келетін әрекеттерден бойларын аулақ ұстап жүрулері сұралды.

Хаттама №1

Арал қаласы 27 қыркүйек 2024жыл

Абай атындағы Бұлақсай ауылының №2 жалпы орта білім беретін мектебінде

құқық бұзушылық пен қадағалаусыздықтың алдын алу кеңесінің отырысы болып өтті.

Күн тәртібінде:

• Құқық бұзушылық пен қадағалаусыздықтың алдын алу кеңесінің жұмыс барысы,мектеп тәртібінде қиындық келтіріп жүрген, отбасы жағдай төмен,әлеуметтік жағынан аз қамтылған отбасыларының жай күйіне бақылау жасау жұмыстарының нәтижелілігі

Тыңдалды:

Мектеп директоры Халым Толеуиш: құқық бұзушылық пен қадағалаусыздықтың алдын алу кеңесінде мектеп-лицей оқушыларының ішінде тәртібінде өрескел қылықтар көрсетіп немесе құқық бұзушылыққа бейім оқушылар болмаса да үнемі қаперде болып,түрлі әдіс-тәсілдермен бақылауды күшейту керектігін аса назарда ұстау қажет екендігін ескертті. Бүгінгі таңда жастар мен мектеп оқушыларының түрлі теріс қылықтарға бой алдыруы, олардың көп жағдайда бақылаудан тыс қалып,оқшауланып,өз-өзінен бөлектеніп жүретін балалар арасында болатынды жан-жақты дәлелденуде. Сондықтан да, жоғарыда аталған келеңсіздіктерді болдырмау мақсатында мектептегі іс-шараларға осындай топтағы балаларды тарту керектігін айтты.

Облыстық білім басқармасының Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің хатына сәйкес 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап кәмелетке толмағандардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін қылмыстық жауаптылыққа тартылған адамдардың арнайы есебін жүргізу және олар туралы мәліметтерді жариялау уәкілеттілігі заңды түрде комитетке жүктелгендін хабарлады.Сонымен қатар комитеттің интернет-ресурсының геоақпараттық картасында жазасын өтеген және бостандықта жүрген, кәмелетке толмағандарға жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар жасаған сотталған адамдар тізімі жарияланғандығын, ата-аналарға қатысты мәліметті балалар алдында жариялаудан аулақ болуды,бала құқықтарының бұзылуына жол бермеу қажеттігін тиісті сала орынбасарларына сынып жетекшілерге ескертіп,түсіндірме жұмыстарын жүргізілуін талап етті.

Шығып сөйлеушілер:

Кеңес мүшесі мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Қ.Махаббат мектеп жаңа оқу жылы басталғалы түрлі іс-шаралар жүргізілуді.Осы іс-шараларға әсіресі отбасында әлеуметтік жағынан аз қамтылған балалар мен мектепте тұйық өзімен өзі оқшауланып жүретін балаларды анықтап,олардың бойындағы қабілеттеріне қарай,үйірме,спорттық секциялар мен түрлі клуб жұмыстарына тартып,жұмылдырылуда.Әлеуметтік жағынан аз қамтылған балаларға демеушілерді тарта отырып көмек көрсетілуде. Балалар психикасын зерттеуге арналған сауалнама жүргізіліп,нәтижесінде психологиялық көмек қажет ететін оқушылар мен ата-аналарға кеңес берілуде. Балалар құқықтарын қорғау мақсатында түрлі шаралар жүргізіліп отыр.

Кеңес мүшесі әлеуметтік педагог Базарбаева Хурмет Л.: жаңа оқу жылында мектеп оқушыларының әлеуметтік паспорты жаңартылып,отбасы төмен ,әлеуметтік жағынан аз қамтылған отбасы балаларына жалпыға міндетті оқу қорынан бөлінген қаржы есебінен қыстық киім таратылды. Оқу жылының басында әлеуметтік жағынан аз қамтылған оқушылар үйіне мектеп инспекторымен бірге рейд жұмыстары жасалды.Кәмелетке толмағандардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін жауаптылыққа тартылған адамдардың арнайы есебі жүргізілгендігі және олар туралы мәліметті жариялау уәкілеттігі заңды түрде жүктелгені туралы хабарламаға сәйкес,тиісті түсіндірме жұмыстары жүргізілуде. Қоғамдағы түрлі ахуалдардың өзі,балалар психикасына кері әсерін тигізеді,сондықтан балалармен жие сұхбаттасып,оларды оқшау қалдырмай,үнемі олармен түрлі тәсілдер арқылы ,етене араласып отыру қажет.

Кеңес мүшесі мектеп инспекторы: кейінгі уақытта жасөспірімдер арасында түрлі қылмыстық әрекеттер,қарақшылық жасау,топтасып төбелесу фактілері жие орын алуда. Мәселен, мектеп оқушыларының арасында топтасып төбелесу ,қарақшылық жасау кей жастардың әдеттегі үйреншікті әрекетіне айналғаны өкінішті.Осындай келеңсіздіктер мен құқық бұзушылықты болдырмау мақсатында түрлі балаларды қызықтыратын ток-шоу, концерттік бағдарлама т.б жұмыстарды жандандыру керек.Әлеуметтік тұрмыс жағдай төмен отбасы балаларымен етене араласып жұмыс жүргізу кезінде,түрлі таңқаларлық жағдайларды көріп,балаларға көмек қажеттілігін ,оларға психологиялық көмектердің дер кезінде беріліп отырғандығының куәсі болдым.

Жиналыс қаулы етеді:

• Мектеп тәртібінде қиындық келтіріп жүрген ,отбасы жағдай төмен,әлеуметтік жағынан аз қамтылған отбасыларының жай күйіне бақылау жасау жұмыстары жандандырылсын

• Оқушылардың мінез-құлқын ,көңіл-күйлерін зерттеу және олармен психолгиялық тренинг,рейдтік жұмыстарды жүргізу күшейтілсін.

Жиналыс төрағасы: Т. Халым

Жиналыс хатшысы: Қ.Махаббат

Жасөспірімдер арасында алкогольдік ішімдіктерді, порнографиялық өнімдерді,

есірткі және психотроптық заттарды тарататын жеке азаматтар мен олардың

ойын нүктелерін анықтау мақсатында жүргізілген

жұмыстар туралы анықтама

Мектебімізде 2024-2025 оқу жылында оқушылар арасында құқық бұзушылық пен қылмыстың алдын алудың іс-шара жоспары негізніде рейдтік жұмыстар жүргізілді.

Қазіргі күні ауытқушы мінез-құлық арасындағы ең жиі кездесетіні, әрі қауіптісі жеткіншектік жаста психотропты заттарды қолдану болып есептеледі. Бүгінгі таңда бұл мәселе мемлекеттік деңгейге жетіп отыр, себебі есірткі және психотропты заттарды қолданатын жеткіншектер санының өсуі мен жастар арасындағы заң және құқық бұзушылық көбеюде.

Жасөспірімдер мен жастар арасындағы нашақорлық тек кеңауқымды мәселе ғана емес, сонымен қатар өрлеу үстіндегі Қазақстанның маңызды проблемасы. Оның әлеуметтік салдары бар: қылмыстар мен адамгершілікке жат әрекеттер істеледі, жеке тұлғаның және жалпы халықтың кері кетуі байқалады, өлім, әсіресе жастар арасындағы өлім жағдайлары етек алуда, өмірге қауіп төндіретін дерттердің дамуы және берілуі байқалуда, ауру және кеміс балалардың тууы, ажырасулар көбеюде.

Осындай олқылықтардың алдын алу мақсатында мектептің тәрбие ісі жөніндегі орынбасары, әлеуметтік педагог, мектеп психологтары, мектеп аяжаны бірлесіп 5-11 сынып оқушылары арасында сауалнама жүргізе отырып, сауалнама нәтижесі бойынша психотроптық заттар қолданатын оқушылардың жоқ екендігін анықтадық.

Мектептің осы бағыттағы іс-шара жоспары негізінде оқушыларға арнайы мамандармен кездесулер, тренингтер, түсіндірме жұмыстар, бейнероликтер шеруі жүргізіліп келеді.

Хаттама №2

2024 жылдың қыркүйек айының 23- де жоғары сынып оқушылары арасында кеңес мүшелерінің қатысуымен профилактикалық кеңес өтілді.

Күн тәртібінде:

1. «Қылмыс жасау білместік пе?» тақырыбында профилактикалық кеңес өткізу

Хабарламашы: Қ.Махаббат – тәрбие ісі жөніндегі орынбасары:

Біздің бұл шараны өткізудегі мақсатымыз, жас ұрпаққа ата-бабаларымыздың ерекше қастерлеген қасиеті, әділдік принципінің бұзылмауын, қара қылды қақ жарған турашыл адамның қай адамнан да жоғары, биік тұратындығын түсіндіру.Кез-келген заң бұзушылық мінез-құлық қоршаған ортаға, қоғамға белгілі бір мөлшерде қауіп әкеледі.Ал, қылмыс дегеніміз – қоғамүшін ерекше қауіпті құбылыс.Жасаған қылмыс үшін ең алдымен қылмыскердің құрбаны зардап шегеді. Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Республикасында жалпыға міндетті құқықтық білім беруді ұйымдастыру жөніндегі қаулысы қабылданған болатын. Онда мынадай үш мақсат алға қойылған: 1) адамның жоғарғы азаматтығын, оның жалпы құқықтық мәдениетін және әлеуметтік белсенділігін қалыптастыру; 2) таңдап алынған еңбек әрекетіне дайындық процесінде жастардың арнаулы құқықтық білім алуын қамтамасыз ету; 3) қылмыстық әрекеттің алдын алу мәселесін шешу.

Тыңдалды: Мектеп инспекторы:

Қоғам талабы заман талабы, себебі әр адам өз заманының баласы. Біз құқықтық мемлекет орнықтыруды мақсат етіп отырған мемлекетпіз.Барлық адам заң алдында бірдей, барлық адам заңға бағынуға тиіс. Жалпы құқық дегеніміз не? Құқық дегеніміз –бұл мемлекет бекіткен және рұқсат еткен жалпыға бірдей міндетті мінез-құлық ережелерінің жиынтығы. Құқық бұл біздің қалауымыз. Мсыалы, сенің оқығың келе ме?Осыған сәйкес құқық бар. Бірақ біздің барлық қалауымыз құқық бола бермейді, құқық деп аталу үшін біздің қалауымыз ақылға сыйымды болу керек., ол басқалардың қалауына қарсы келмеу керек.

«Адал ұрпақ» клубының жетекшісі:

Қылмыс әдейі, қасақана немесе байқаусызда жасалуы мүмкін.Әдейі жасалған қылмыс тікелей немесе әрекетсіздігінің қоғамға қауіпті екенін біле тұрса да, қасақана қылмысқа барса, бұл ойланып, саналы түрде, әдейі жасалған қылмыс болып саналады. Кейбір қылмыстар салақтықтан, дүниеге қоршаған ортаға қалай болса солай, мән бермей қараушылықтан да туады. Адамдар әрқашан да өзіне, басқаға да абаймен, адамгершілік парасатпен қараса, қылмыстың да болмауы мүмкін. Қалай десек те өз ісінің басқаға зардабын тигізбеуді ойлау әркімнің азаматтық, адамдық борышы болуы тиіс.

«Жасөспірім және заң» үйірмесінің жетекшісі:

Азаматтарымыздың басым көпшілігі дұрыс өмір сүреді, балаларын жақсы тәрбиелейді, өзіне және қоғамға пайдасын ти гізіп, еңбек етеді, білімдерін көтереді.Қазіргі әрбір бесінші адам жасаған ұрлығы үшін сотталуда, ол қылмыстың ең көр тараған түрі. Түрме оларға қандай сабақ бола алады? Мұндай қаталдықтан мемлекет немесе қоғамымыз не ұтады?

Міне балалар, біз бүгін дебат түрінде қткізген кеңесімізде өзіміздің құқықтық біліміміздің қаншалықты днңгейде екендігін көрсете білдік. Болашақта заңгер болмасақ та, қарапайым азамат ретінде өз құқықтық біліміміздіжетілдіріп отыруымыз керек.Болашақ құқықтық Қазақстан Республикасының тағдыры өз қолдарыңда.

Қаулы:

Жасөспірімдер бойында жауаптылық көзқарасын қалыптастыру және де оларды идеялық нанымға тәрбиелеу қолға алынсын.

Жиналыс төрайымы: Т. Халым

Жиналыс хатшысы: Қ.Махаббат

Суық қару, соған ұқсас заттарды алып жүрудің алдын алу, құқықтық салдары туралы түсіндіру және жатақханаларға кешкі рейд ұйымдастыру

Анықтама

ДТІЖО-ның ұйымдастыруымен, жасөспірімдер арасында құқық бұзушылықтың алдын алу мақсатында, "Ертеңгі күннің заңдары", “Суық қару серік емес”, "Ойынқұмарлық", "Лудомания" тақырыптарында және кәмелетке толмағандар арасында жастардың әлеуметтік желілердегі кеңінен таралып отырған азарттық оңай олжалы ойындардың жарнамаларына қарсы профилактикалық хабарландыру мен түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Сондай-ақ , сынып жетекшілер оқушыларына аталмыш тақырыптар аясында бейнероликтер көрсетті.

Мақсаты: оқушылар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу, жолда жүру ережесін сақтауды ескерту, кәмелетке толмаған адамның жәбірленуіне (буллинг, лудомания, кибербуллинг) тосқауыл болу.

Мектепке суық  қару немесе соған ұқсас заттарды алып келуге қатаң тыйым салынды. Биыл Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов осындай бұйырыққа қол қойды. Бұл тізімге суық қарудың барлық түрі, оқ-дәрілер, жарылғыш заттар, сондай-ақ тесуге және кесуге арналған заттар кіреді. Жаңа норма оқушылардың қауіпсізігі мен оларға  жайлы орта қалыптастыруға арналған. Тізімде аталған заттарды білім беру мекемесіне әкелгені үшін шәкірттердің ата-анасы жауап береді.  Бұдан өзге,  оқушыларға  сабақ кезінде смартфон, планшет, плейер пайдалануға да рұқсат жоқ. Алайда, бұл шектеудің ерекше қажеттілігі  бар балаларға қатысы жоқ

Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары құқықбұзушылықтың алдын-алу бойынша мектепке суық қару, өткір, үшкір заттар алып келмеу туралы профилактикалық түсіндіру жұмыстарын жүргізді.

Мектепке суық қару немесе соған ұқсас заттарды алып келуге қатаң тыйым салынатындағын қатаң ескертті. Бұл тізімге суық қарудың барлық түрі, оқ-дәрілер, жарылғыш заттар, сондай-ақ кесуге және тесуге арналған өткір немесе үшкір заттар кіретінін айтты. Тізімде аталған заттарды білім беру мекемесіне әкелгені үшін оқушылардың ата-анасы жауап беретіндігін жеткізді. Бұдан өзге, оқушыларға сабақ кезінде смартфон, планшет, плейер пайдалануға да рұқсат жоқ екндігін және де жоғалған жағдайда мектеп тарапы жауап бермейтінін шегелеп айтып өтті.

Құқықбұзушылық және заңдылық

9 сынып жетекшісі Т. Каденнің ұйымдастыруымен «Құқық бұзушылық және заңдылық» тақырыбында дөңгелек үстел ұйымдастырылды.

Шараның мақсаты: Жалпы оқырманға құқықтық тәрбиенің қоғамда маңызы зор екендігін түсіндіріп,құқықтық сауаттылыққа тәрбилеу, жастар арасындағы құқықбұзушылықтың алдын алу.

Шараға полиция бөлімі, кітапхананың тұрақты оқырмандары және кітапхана жанынан құрылған «Заңгер» клубының мүшелері қатысты.

Кешті жүргізген 9 сынып жетекшісі Қабаев Қуаныш Нұрғазыұлы: Ата Заңының 1-бабында «Қазақстан Республикасы құқықтық және әлеуметтік мемлекет, оның ең қымбат қазынасы — адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары» деген қастерлі сөздерді бар. Біздер құқықтық мемлекет құрамыз деген заманда әрбір адамның өз құқықтарын жете біліп, жалпы заң білімі саласынан мағлұмат алғанымыз дұрыс,- деп ақпарат беріп өтті .

Сонымен қатар, жасөспірімдерге полиция бөлімі, ювеналды полиция тобының инспекторы кәмелет жасқа толмаған азаматтардың кешкі уақытта көшеде жүру уақыты мен жұмыс жасау тәртібін , топтасып төбелестің келтірер зиянын айтып , қоғамдық тәртіпті сақтауға шақырды.

Құқықтық тәрбие мен құқықтық жігерлі сана алдымен отбасынан басталады. Осы орайда ата- аналар отбасының роліне тоқталып, балаларды тәртіп бұзбауға , Заңды құрметтеуге, қоғамға зиян келтірмеуге бағыттайтынын айтты.

Шара барысында «Заңды білу – заң талабы» кітап көрмесі таныстырылды. Көрмеге Ата Заң, адам құқықтары, тәртіптік жазалар мен , құқықбұзушылықтың алдын алу жөніндегі кітаптар топтастырылды.

Кәмелет жасқа толмағандар арасындағы құқықбұзушылық, зорлық- зомбылық, буллинг, лудомания, нашақорлықтың алдын алу бойынша сауалнама туралы

Кәмелет жасқа толмағандар арасындағы құқықбұзушылық, зорлық- зомбылық, буллинг, лудомания, нашақорлықтың алдын алу бойынша мектепішілік жоспар негізінде 10-11 сынып оқушыларынан жасырын сауалнама алынды.

Мақсаты : Оқушылардың арасында құқық бұзушылықтың алдын -алу және жол бермеу, Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу, қоғамдағы қылмыстың алдын алудың аса маңызды аспектісі болып табылады. Заңды, әлеуметтік пайдалы қызметке және қоғам мен өмірге ізгілікті көзқарас қалыптастырып, жастарды қылмыстық қызметке жол бермейтін қағидаларға тәрбиелеу қажет.

Нәтижесі: Сауалнама негізінде оқушылар өз құқықтарын білетіндігі және құқықтық ережелерді сақтайтынын көрсетті .

Әр оқушыға сауалнама таратылып, ережеге сай жасырын түрінде алынды. Буллингтің алдын алу мақсатында, мектептегі оқушылардың хал-ахуалын зерттеу мақсатында алынған сауалнама қорытындысының нәтижесінде оқушылар арасындағы мәжбірлеу, бопсалау, қорқыту, қорлау, әлеуметтік жерлерде қорлық көру сипатындағы фактілері анықталған жоқ. Мектептегі жүйелі жұмыстардың нәтижесінде оқушылар арасындағы буллингтің алдын алу, оған жол бермеу шаралары өз нәтижесін көрсетті.

Жасөспірім және қылмыс

Бүгінгі таңда қоғамның алдында тұрған басты міндеттердің бірі балалар мен жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын-алу, кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыстың өсуіне жол бермеу. Бұл мәселе қазіргі таңда көкейтесті мәселелердің біріне айналып отыр.

Кәмелетке толмаған балалар арасындағы құқық бұзушылық пен қараусыздықтың алдын алу мақсатында Амерханова Наргиза Болатқызы 10 ”А” сыныбына “Жасөспірім және қылмыс” тақырыбында ашық әңгімелесу сабағын өткізді.

Іс-шараның мақсаты:

Жасөспірімдердің құқықтары мен міндеттерін білуге, қазіргі таңда қоғамның алдында тұрған басты мәселелердің бірі – кәмелетке толмаған жасөспірімдер арасындағы қылмыстың, құқық бұзушылықтың алдын-алу, кәмелетке толмаған жасөспірімдер арасындағы қылмыстың өсуіне жол бермеу, оның алдын алу болып табылады.

Кездесуде мектеп инспекторы кәмелетке толмағандар арасындағы құқықбұзушылықтың алдын-алу, түнгі мезгілде көшеде жүрмеу, электронды сигареттің зияны және қоғамдық орында қолдануға тыйым салынғандығы, кәмелетке толмағандар арасында көлік жүргізбеу, алкогольді ішімдіктерді қолданбау керектігі жөнінде түсіндірді. Қылмыстық жауапкершіліктің түрлерімен таныстырды. Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық пен қылмыс жасау бүгінгі қоғамның күн тәртібінен түспейтін түйткілді мәселе екендігі туралы түсінік жұмыстарын жүргізді.

Сонымен қатар, қылмыстың алдын алу, баланың бұрыс жолға түспеуі, ата-ананың, мектеп пен жасөспірімдер ісі жөніндегі инспекторларының бірлескен іс-қимылына байланысты екендігі туралы айтылып өтті. Жасөспірімдерге 17 жасқа толмаған балаларды жатқызылатыны, егер құқықбұзушылық анықталған жағдайда әкімшілік жауапкершілікке тартылатынын және қылмыс жасаса, 14 жастан бастап жауапкершілікке тартылатынын атап өтті. Жеткіншектер арасында тонау, ұсақ бұзақылық, ұрлық, алаяқтық сияқты заң бұзушылықтар жиі кездеседі. Көбіне жеткіншектер арасындағы ұрлық белгілі бір себеппен, мотивпен жасалмайды. Жай әншейін біреудің затып ұрлап кетіп жатады. Жеткіншектер балалық қызығушылықпен, еш себепсіз ұрынып жататындығына тоқталды.

Жасөспірімдер арасында ішімдік пен наркоманияға қатысты мәселелер де болып тұрады, бірақ салыстырмалы түрде кең таралмаған, дегенмен кей мектептерде білім алушылар арасында ішімдік ішу фактілері болғаны мысалға келтірілді. Осы жағдайда мектептегі оқушыларды тәртіпті болуға шақырды. «Алаяқтық» бойынша қылмыстар көп жасалатынын, ломбардақа біреуге тиесілі затты тапсыру, ақшаны қарызға алып бермеу сияқты қылмыстар жастар арасында болатынын ескертті. Сондықтан студент болған кезде де заңға қарсы келетін әрекеттерден бойларын аулақ ұстап жүрулері сұралды.

Мектеп психологы Хуанар Д. отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша түсіндіру жұмысын жүргізіп, кез-келген жағдайда мектеп психологтарына жүгінуге болатындығын жеткізді.

Кездесуді мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Қ.Махаббат қорытындылап, себепсіз сабақтан қалмау керектігі, егер 10 күнге толса, ата-анаға айыппұл салынатындығын жеткізді. Сонымен қатар, мектеп ережесіне бағыну, мұғалімге қарсы сөйлеу, дауыс көтеру сияқты дөрекі мінез-құлықтарда құқықбұзушылыққа жататындығын айтып өтті. Балағат сөздер үшін айыппұл көлемі бар екендігіне тоқталды. Буллинг, кибербулингтің салдары, әлімжеттік пен бопсалауға жол бермеу қажеттілігі жөнінде түсіндірді

Жасөспірім және қылмыс

Бүгінгі таңда қоғамның алдында тұрған басты міндеттердің бірі балалар мен жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын-алу, кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыстың өсуіне жол бермеу. Бұл мәселе қазіргі таңда көкейтесті мәселелердің біріне айналып отыр.

Кәмелетке толмаған балалар арасындағы құқық бұзушылық пен қараусыздықтың алдын алу мақсатында Ахметова А. 8 ”А” сыныбына “Жасөспірім және қылмыс” тақырыбында ашық әңгімелесу сабағын өткізді.

Іс-шараның мақсаты:

Жасөспірімдердің құқықтары мен міндеттерін білуге, қазіргі таңда қоғамның алдында тұрған басты мәселелердің бірі – кәмелетке толмаған жасөспірімдер арасындағы қылмыстың, құқық бұзушылықтың алдын-алу, кәмелетке толмаған жасөспірімдер арасындағы қылмыстың өсуіне жол бермеу, оның алдын алу болып табылады.

Кездесуде мектеп инспекторы кәмелетке толмағандар арасындағы құқықбұзушылықтың алдын-алу, түнгі мезгілде көшеде жүрмеу, электронды сигареттің зияны және қоғамдық орында қолдануға тыйым салынғандығы, кәмелетке толмағандар арасында көлік жүргізбеу, алкогольді ішімдіктерді қолданбау керектігі жөнінде түсіндірді. Қылмыстық жауапкершіліктің түрлерімен таныстырды. Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық пен қылмыс жасау бүгінгі қоғамның күн тәртібінен түспейтін түйткілді мәселе екендігі туралы түсінік жұмыстарын жүргізді.

Сонымен қатар, қылмыстың алдын алу, баланың бұрыс жолға түспеуі, ата-ананың, мектеп пен жасөспірімдер ісі жөніндегі инспекторларының бірлескен іс-қимылына байланысты екендігі туралы айтылып өтті. Жасөспірімдерге 17 жасқа толмаған балаларды жатқызылатыны, егер құқықбұзушылық анықталған жағдайда әкімшілік жауапкершілікке тартылатынын және қылмыс жасаса, 14 жастан бастап жауапкершілікке тартылатынын атап өтті. Жеткіншектер арасында тонау, ұсақ бұзақылық, ұрлық, алаяқтық сияқты заң бұзушылықтар жиі кездеседі. Көбіне жеткіншектер арасындағы ұрлық белгілі бір себеппен, мотивпен жасалмайды. Жай әншейін біреудің затып ұрлап кетіп жатады. Жеткіншектер балалық қызығушылықпен, еш себепсіз ұрынып жататындығына тоқталды.

Жасөспірімдер арасында ішімдік пен наркоманияға қатысты мәселелер де болып тұрады, бірақ салыстырмалы түрде кең таралмаған, дегенмен кей мектептерде білім алушылар арасында ішімдік ішу фактілері болғаны мысалға келтірілді. Осы жағдайда мектептегі оқушыларды тәртіпті болуға шақырды. «Алаяқтық» бойынша қылмыстар көп жасалатынын, ломбардақа біреуге тиесілі затты тапсыру, ақшаны қарызға алып бермеу сияқты қылмыстар жастар арасында болатынын ескертті. Сондықтан студент болған кезде де заңға қарсы келетін әрекеттерден бойларын аулақ ұстап жүрулері сұралды.

Мектеп психологы Хуанар Д. отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша түсіндіру жұмысын жүргізіп, кез-келген жағдайда мектеп психологтарына жүгінуге болатындығын жеткізді.

Хаттама №

«17» қазан 2024 жыл

Тақырыбы : «Кәмелетке толмағандармен мен және оларға қарсы жасалған қылмыстардың алдын алу, балалардың қауіпсіздігін сақтау және топтық төбелестің алдын алу» тақырыбындағы ата-аналар жиналысы.

Қатысқандар: Мектеп директоры: Т.Халым

Директордың тәрбие ісі

жөніндегі орынбасары- Қ.Махаббат

Мектеп инспекторы - Исенов Еркен

Мектептің психолог маманы – Хуанар Д.

Тыңдалды: Мектеп директоры Т.Халым:

   Бүгінгі күнгі қоғамның алдында тұрған басты міндеттердің бірі - балалар мен жасөспірімдер  арасындағы   құқық   бұзушылықтың   алдын-алу ,  кәмелетке   толмағандар   арасындағы  қылмыстың өсуіне жол бермеу.

Бұл мәселе қазіргі таңда көкейтесті мәселелердің біріне айналып отыр, себебі өмірлік қиын жағдайға душар болған жасөспірімдердің саны азаяр емес. Бұл санатқа, көбінесе отбасылық жағдайы нашар, демалыс мезгілі ойластырылмаған, өздеріне өздері бас болып жүрген балалар жатады.

  Құқық   бұзушылықты  болдырмау мақсатында оқу жылының басынан бері біздің мектепте атқарылып жатқан жұмыстарға тоқталып кетсем. Оқу жылының басында  құқық   бұзушылықтың   алдын-алу  мақсатында жүргізілетін іс-шаралар жоспары жасалып, бекітілген болатын. Жоспарға сәйкес бекітілген іс-шаралар өткізіліп отырды.  Оқушылар  арасындағы   құқық   бұзушылық  пен қылмыстың  алдын   алу  мақсатында мектепте құқықтық тәрбие мен  құқық   бұзушылықтың   алдын   алу  жөнінде кеңес жұмыс жасайды. Әр ай сайын кеңес отырысы болып өтеді. Кеңңес құрамында 7 адам бар. Кеңес төрайымы мектеп директоры және мектеп ұстаздарынан құралған. Сонымен қатар 11 сынып оқушылары мен ата-аналар комитетінің 1 мүшесі бар.

Жасөспірімдер арасында  құқық   бұзушылықтың   алдын-алу  және де  құқық   бұзушылықпен  күресуде көмек көрсету мақсатында мектебімізде «Полицияның көмекшілері» құрылды. Мектепте наркологиялық бекеттер жұмыс істейді. Сонымен бірге, бүгінде мектебімізде  спорттық үйірмелер жұмыс істеп, оған  оқушы тартылып отыр.

Мектеп директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары- Қ.Махаббат

Қылмыстың  алдын    алудың  бірден-бір жолы – оқушылардың мектептен тыс уақытта қосымша біліммен қамтылуын дұрыс ұйымдастыру. Бүгінгі күні мектептегі мектептен тыс  оқушы қосымша біліммен қамтылып отыр.

  

Азаматтың міндеті -  заң талаптарын бұзбау, екінші жағынан өзіне жүктелген міндетін орындау. Өйткені заң дегеніміз - өмірдің нәрі. Заңның мықтылығы атында емес, адалдығы мен әділдігінде. Заңның ең басты мақсаттарының бірі – қоғамдағы алуан мінезді адамдарды салауатты өмір салтына тәрбиелеу.  Заңды білмеу – құқықтық мәдениеттің елеулі кемшілігі. Заңды білмеу, оны бұзу жауапкершіліктен құтқармайды. Осыған байланысты бүгін мен ҚР 2002 жылғы 8 тамыздағы №345 Баланың құқықтары туралы заңына тоқталып өтсем деймін.

 Бұл заң 10 тарау 53 баптан тұрады Осы Заң балаларды қоғамдағы толымды өмiрге даярлау, олардың қоғамдық мәнi бар және шығармашылық белсендiлiгiн дамыту, әлемдiк өркениеттiң жалпы адамзатқа тән құндылықтары негiзiнде оларды жоғары имандылық қасиеттерге, елжандылық пен азаматтыққа тәрбиелеу, олардың бойында ұлттық сана-сезiмдi қалыптастыру принциптерінің басымдығына сүйенiп, баланың Қазақстан Республикасының Конституциясында кепілдiк берiлген негiзгi құқықтары мен заңды мүдделерiн iске асыруға байланысты туындайтын қатынастарды реттейдi.

Мектеп инспекторы

Бұл заңның 3-тарауы. БАЛАНЫҢ НЕГIЗГI ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МIНДЕТТЕРI

8-бап. Баланың денсаулық сақтауға құқығы

9-бап. Баланың даралық ерекшелiкке және оны сақтауға құқылы

10-бап. Баланың өмiр сүруге, жеке басының бостандығына, қадiр-қасиетiне және жеке өмiрiне қол сұғылмауға құқығы

11-бап. Баланың сөз және ар-ождан бостандығына, ақпаратқа, қоғамдық өмiрге араласуға құқығы

12-бап. Баланың қажеттi тұрмыс деңгейiне құқығы

13-бап. Баланың мүлiктiк құқықтары

14-бап. Баланың тұрғын үйге құқығы

14-1-бап. Жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсызқалған балалардың тұрғын үйін сақтауды қамтамасыз ету.

15-бап. Баланың бiлiм алуға құқығы

16-бап. Баланың еңбек бостандығына құқығы

16-1-бап. Баланың экономикалық қанаудан қорғалу құқығы

17-бап. Баланың мемлекеттiк көмекке құқығы

18-бап. Мемлекеттiк ең төменгi әлеуметтiк стандарттарды белгiлеу

19-бап. Баланың дем алуға және бос уақытын пайдалануға құқығы

20-бап. Баланың мiндеттерi

      Әрбiр бала Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға, басқа адамдардың құқықтарын, бостандығын, ар-ожданы мен қадiр-қасиетiн, Республиканың мемлекеттiк нышандарын құрметтеуге, еңбекке жарамсыз ата-анасына қамқорлық жасауға, тарихи және мәдени мұралардың сақталуына қам-қарекет жасауға, тарих және мәдениет ескерткiштерiн сақтауға, табиғатты сақтауға және табиғи байлықтарға ұқыпты қарауға мiндеттi.

 

Жиналыс төрағасы: Халым Толеуиш

Жиналыс хатшысы: Махаббат Кырмызы