Құқық негіздері пәнінен сұрақ-жауап

1. Адам туылғанынан ие болатын құқық?

Өмір сүру, аман қалу және даму құқығы

Әрбір баланың өмір сүруге құқығы бар. Үкіметтер барынша мүмкін дәрежеде баланың тірі қалуын және денсаулығының мықты болып дамуын қамтамасыз етеді

2. Адамның шыр етіп жерге түскен минутынан бастап оның өмірін, денсаулығын, тыныштығын қорғайтын заң?

Бұл заң- 1948 жылы 10-желтоқсанда қабылданған «Адам құқығының жалпыға бірдей декларациясы», сонымен қатар 1959 жылы қабылданған «Бала құқықтары декларациясы». Кейін 61 ел қол қойған 1989 жылы 20-қарашада «Бала құқығы туралы конвенция» қабылданды. Қазірде бұған 91 мемлекет кірген.

3. Бала құқығын қорғайтын мемлекеттік орган қалай аталады?

Ювеналды юстиция. Қазақстанда бұл орган 2012 жылы облыс орталықтарында мамандандырылған соттар құрылды. Бұл бастаманы біздің ел ТМД-да алғаш болып қолға алды.Өз құзіреті шегінде қылмыстық, азаматтық және әкімшілік істерді қарастыратын, сондай-ақ тараптардың бірі кәмелетке толмағандар болып табылатын сот ювеналды (балаларға қатысты) деп аталады. Ювеналды соттар жазалауға ғана емес, жас заң бұзушыларды жолға салуға, жасөспірімнің қылмыс жасау себептеріне тереңірек үңілуге бағытталған. 

4. Кәмелетке толмағандардың еңбегін пайдалану ерекшеліктері қандай?

Кәмелетке толмағандар еңбектік жасқа толуына байланысты еңбек қатынасына кірісе алады. Еңбекке қабілетті деп төменгі және жоғарғы шегі еңбек заңында анықталатын жас танылады. Адамды жұмысқа қабылдауға болатын ең төменгі жас он алты жас болып белгіленген. Он бес жасқа толған адамдар орта білім алған не жалпы білім беретін оқу орнын тастап кеткен жағдайда, ата-аналарының немесе қорғанышы-қамқорлығының келісімімен жеке еңбек шартын жасаса алады. Кейбір жағдайларда 14-ке толған оқушыларды олардың денсаулығына және оқуына зиян келтірмейтін, оқудан бос уақытында атқаратын жұмысқа ата-аналарының біреуінің (қорғаншы, қамқоршы) келісімімен ғана алуға рұқсат етіледі. Бұл жағдайда ата-анасы (қорғаншы, қамқоршысы) жеке еңбек шартына кәмелетке толмағандармен бірге қол қояды.

5. Кәмелетке толмағандардың жұмыс уақыты ұзақтығы қандай?

Кәмелетке толмағандардың еңбегін қорғау, оқуын өнімді еңбекпен табысты ұштастыру үшін оларға қолайлы жағдайлар туғызу мақсатында заңда олар үшін қысқартылған жұмыс уақыты көзделген. 16-дан 18-ге дейінгі қызметкерлер үшін аптасына 36 сағаттық жұмыс уақыты белгіленген. Ал 14 пен 16-ға дейінгі жасөспірімдер үшін — аптасына 24 сағаттан аспайтын жұмыс уақыты көзделген.

6. Мектепте балалардың құқығы қалай қорғалады?

Балалар өз құқықтарын белгілі себептермен қорғай алмайды - олар әлі тым кішкентай. Көбінесе жасөспірімдер үлкендердің көмегіне сүйенбей, мәселені ушықтырып, мәселені үнсіз қалдырады.Қорғаныс мектептегі бала құқығыоның ата -анасы мен оқу орны әкімшілігінің жауапкершілігі. Егер ата -аналар баланың құқықтарының бұзылуын анықтаса, олар бұл туралы әкімшілікке хабарлауы тиіс, ол әрбір нақты жағдайда құқықтардың бұзылуын шешуге міндетті. Әдетте, жариялылықты болдыртпау мақсатында білім беру мектептері әкімшілігі ата -аналарды жарты жолда қарсы алуға тырысады және анықталған фактілер бойынша ішкі тергеу жүргізеді.

7. Психикалық қиянат дегеніміз не?

Бұл - оқушыға қарсы қорқыту, оны басқа балалардан күштеп оқшаулау, жасына және мәртебесіне сәйкес келмейтін әсіреленген талаптар, қорлау, қорлау, оны әділетсіз сөздер арқылы тепе -теңдіктен шығарады, жүйелі негізсіз сын. Бұл теріс, әділетсіз мінездеме, «жапсырмаларды жабыстыру», балаға демонстрациялық теріс қатынас болуы мүмкін.

Өнерге негізделген. Оқу процесі кезінде оқушының психикалық және физикалық денсаулығы үшін, сондай -ақ осы мектепте оқитын балалардың өмірі үшін «Білім туралы» Заңның 32 - бұл білім беру мекемесі толық жауапкершілік көтереді. Мектеп, егер ол зиян келтіруге кінәлі емес екенін дәлелдей алмаса, оқушының мүлкіне зиян келтіруге жауапты. Егер мектепте баланың құқықтарының бұзылуы туралы сұрақ туындаса, мұны есте ұстаған жөн.