ҚҰРАМЫНДА ВИТАМИНДЕРІ БАР ДӘРІЛІК ӨСІМДІКТЕР МЕН ШИКІЗАТТАР

Оқытушы Бакбаева Айсулу Кенесбековна

Түйін:

Адам ағзасының саулығы мен иммундық жүйесінің дұрыс жұмыс істеуіне витаминдер маңызды рөл атқарады. Витаминдерге бай дәрілік өсімдіктер – емдік шөптік шикізаттың табиғи көзі. Бұл мақалада құрамында A, B, C, E және басқа да витаминдері бар өсімдіктер мен олардың дәрілік мақсатта қолданылуы сипатталады.

Аннотация

Витамины играют важную роль в здоровье организма человека и правильном функционировании иммунной системы. Лекарственные растения, богатые витаминами, являются природным источником лекарственного растительного сырья. В статье описываются растения, содержащие витамины А, В, С, Е и другие, а также их лекарственное применение.

Abstract

Vitamins play an important role in the health of the human body and the proper functioning of the immune system. Medicinal plants rich in vitamins are a natural source of medicinal plant materials. The article describes plants containing vitamins A, B, C, E and others, as well as their medicinal use.

Кіріспе:

Фитотерапия саласында витаминдерге бай өсімдіктер емдік және профилактикалық мақсатта кеңінен қолданылады. Өсімдік шикізаты табиғи биоқолжетімділігімен және жанама әсерінің аздығымен ерекшеленеді. Олардың құрамындағы витаминдер зат алмасуды қалыпқа келтіріп, антиоксиданттық, иммуностимулдаушы әсер береді.

Негізгі бөлім:

C дәрумені (аскорбин қышқылы):

- Итмұрын (Rosa canina) – жемісінде 5-10% дейін С дәрумені бар. Суық тию мен авитаминозға қарсы.

- Қарақат (Ribes nigrum) – иммунитет көтеруге, вирустық аурулардың алдын алуға.

- Қымыздық (Rumex acetosa), ақжелкен (Petroselinum crispum) – ас қорытуды жақсартады.

A дәрумені (β-каротин):

- Сәбіз (Daucus carota), асқабақ, көк пияз – көздің көруін жақсартады, тері саулығына әсер етеді.

B тобы дәрумендері:

Қалақай (Urtica dioica) – В1, В2, В5, В9 дәрумендеріне бай, қан түзуге әсер етеді.

- Бидай, қарабидай ұрығы – жүйке жүйесін қолдауға көмектеседі.

E дәрумені (токоферол):

- Мүкжидек, зығыр, күнбағыс тұқымы – антиоксидант, қартаюды баяулатады.

Фармацевтикалық қолданысы:

- Шөп шайлары (итмұрын, қалақай), экстракттар, шәрбаттар, бальзамдар жасауға қолданылады.

- Кептірілген шикізат – дәруменді фитошикізат ретінде дәріханаларда сатылады.

Қорытынды:

Құрамында витаминдер бар дәрілік өсімдіктер ағза үшін табиғи, тиімді және қауіпсіз дәрумен көзі болып табылады. Оларды күнделікті қолдану арқылы түрлі аурулардың алдын алып, денсаулықты нығайтуға болады. Болашақта фитотерапия мен дәрумендік профилактика қатар дамуы – ғылым мен медицинаның маңызды бағыты.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Жәнібекова С.Қ. "Фармакогнозия негіздері", Алматы: Эверо, 2020.

ҚР Денсаулық сақтау министрлігі. "Фитотерапия бойынша әдістемелік ұсынымдар", 2021.

Байжомартов Т.Ш. "Дәрілік өсімдіктер және оларды қолдану", Астана, 2019.

WHO Monographs on Selected Medicinal Plants, Vol.1–4. Geneva, World Health Organization, 2002–2007.