Қысқа мерзімжі жоспар. Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеу.

Бөлім

Зат мөлшері

Педагогтің аты-жөні

Керімбай Бибигүл Әділгерейқызы

Күні.

Сынып 8 класс

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеулер

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

8.2.3.5 -химиялық реакция теңдеулері бойынша заттың массасын, зат мөлшерін есептеу

Сабақтың мақсаты

• химиялық реакция теңдеуі арқылы заттың массасы мен мөлшерін есептейді;

Құндылықтарды дарыту

Дұрыс қарым-қатынас орната білу; физикалық белсенді болу; жеке және командамен жұмыс істей білу; технологиялық және цифрлық дағдыларды ілгерілету; білуге, жаңаны тануға құштар болу;

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі(5минут)

Миға шабуыл

Сәйкестендіру

Ынталан

дыру

ауызша бағалау

Оқулық 8 класс

Сабақ басы

(10минут)

№1.Видеотыңдалым 1,23 минут

Презентация №1

Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеу ;

Стехиометрия

• Реагенттер мен реакция өнімдерінің салыстырмалы сандық қатынастарын зерттейтін химияның бөлімі.

• Сандық қатынастарды реакция теңдеуіндегі заттардың алдындағы коэффициенттер көрсетеді, сондықтан оларды стехиометриялық коэффициенттер деп атайды.

Химиялық реакциялар бойынша есептеуде стехиометрияны қолдану үшін теңестірілген реакция теңдеуін құру керек.

1-мысал

• Сутек оттекпен 2 : 1 қатынасында әрекеттеседі, бұл екі молекула сутектің бір молекула оттекпен реакцияласатынын білдіреді, мұнда екі су молекуласы түзіледі.

• 2 H_2(г) + O_2(г) = 2H₂O_(с)

• Реагенттер мен реакция өнімдерінің сандық қатынасын моль арқылы өрнектеуге болады. Заттың бір молі 6,02 ⋅ 10²³ бөлшектен тұрады.

Әрбір 2 моль сутек 1 моль оттекпен реакцияға түсіп, 2 моль суды түзеді;

2-мысал

• Темір (ІІІ) оксиді көміртекпен 2 : 3 қатынаста әрекеттесіп, нәтижесінде 4 моль темір және 3 моль көмірқышқыл газы түзілді.

• Реакциядағы коэффициенттер мольдік қатынасты көрсетеді.

• Бұл мольдік қатынастар теориялық болып табылады. Яғни, теория бойынша 2 моль темір (ІІІ) оксиді үшін 3 моль көміртек қажет, мұндай қатынаста барлық реагент атомдары қайта топтасып, реакцияның өнімдерін түзеді.

2Fe₂O_3(қ) + 3C_(қ) = 4Fe_(қ) + 3CO_2(г

Химиялық реакция теңдеуі бойынша есепті шығару алгоритмі

• 1-есеп. 54 грамм алюминий жанғанда түзілген алюминий оксидінің массасын есепте. Осы реакция үшін неше грамм оттек жұмсалды?

• 1. Теңестірілген реакция теңдеуін жазады.

• 2. Реакция теңдеуіндегі коэффициенттер реагенттер мен реакция өнімдерінің мольдерінің қатынасын көрсетеді, сондықтан оларды заттардың теориялық мөлшері ретінде қабылдайды. Мысалы, реакция теңдеуінде:

• 4Al + 3O₂ = 2Al₂O₃

• 4, 3, 2 коэффициенттері әрбір 4 моль алюминий атомына 3 моль оттек молекуласы қажет және реакция нәтижесінде 2 моль алюминий оксиді түзілетінін білдіреді. Реагенттер мен өнімдердің астына заттардың теориялық коэффиценттерін жазып қояды (коэффициенттер).

• 4. Сосын заттардың нақты зат мөлшерін есепте. Ол үшін берілген формулалардың бірін қолданады:

• 1. n= m/M 2. N=N/N_A 3.n=V/V_M

• Есептің шартында алюминий массасы берілген, олай болса алюминийдің зат мөлшерін табамыз

• n= m/M = 54 г /27 г/моль=2 моль

4Al	+	3O2	=	2Al2O3	Реакция теңдеуі
4 моль		3 моль		2 моль	Заттардың теориялық зат мөлшерлері (реакция коэффиценттері бойынша).
2 моль		x1моль		x2 моль	Нақты зат мөлшерлері (есептің шарты бойынша).

Шығару жолы:

x₁моль= 3 моль* 2 моль/4 моль=1,5 моль

x₂ моль= 2 моль*2 моль/4 моль =1моль

https://onlinemektep.org/schedule/lesson/8de536b7-1d22-4886-854b-b657ce7ebb0b

Слаид 3-

Слаид 4

Слаид 5

Слаид 6

Слаид 7

Ортасы (20 минут)

(ҚБтапсырмаларын орындау)

Сыныппен жұмыс

ҚБ тапсырмалары:

Тапсырма №1

Бутанның толық жану реакциясында көмірқышқыл газы мен су түзіледі.

Төменде берілген кестедегі белгісіз зат мөлшерлерін анықта.

C₄H₁₀ және CO₂ 2:8 , егер бутан 0,5 моль болса, онда СО₂ молі 2 моль.

Есептің шартында СН₄ 20 моль берілген және реакция теңдеуінде СН₄ алдында 2 коэфффициенті бар , олай болса

n (O₂)= 13*20/2=130 моль

n (СO₂)= 8*20/2=80 моль

n (Н₂O)= 10*20/2=100 моль

Жұптық жұмыс

Тапсырма 2

Реакция өнімінің Li₂O зат мөлшерін реагенттердің белгілі зат Li, O₂ мөлшерлері бойынша анықтаңыз

1-жағдайда: Есеп шартында Li 12 моль берілген,реакция теңдеуі бойынша Li мен Li₂O қатынасы 4:2 олай болса

n (Li₂O)= 2*12/4=6 моль;

2-жағдайда, есеп шартында Li 0,1 моль берілген,реакция теңдеуі бойынша Li мен Li₂O қатынасы 4:2 олай болса

n (Li₂O)= 0,1*2/4=0,05 моль

Жеке жұмыс

Тапсырма 3

Реакция нәтижесінде 3,5 моль алюминий оксиді түзілген болса, реакцияға түскен алюминийдің массасын тап.

189 г18,9 г19,8 г198 г Жауабы:

4AI+ 3O₂=2AI₂O3

Реакция теңдеуі бойынша:

AI мен AI₂O3 зат мөлшері 4:2 тең, есеп шартында AI₂O3-нің зат мөлшері 3,5 моль берілген, олай болса AI-дінің зат мөлшері

n (AI)= 4*3,5/2=7 моль;

m=n*M(O₂)=7 моль *27 г/моль=189г

Қолдану

Өзін-өзі бағалау

Дескриптор

Білім алушы:

-кестені толтырады, берілген реакция теңдеуі бойынша зат мөлшерін табады;

Өзара бағалау

Дескриптор

Білім алушы:

- берілген реакция теңдеуі бойынша зат мөлшерін табады, зат массасын табады;

Дескриптор

Реакция теңдеуін құрастырады;

Өнімнің массасын табады;

Тапсырмалар жинағынан

8 класс

Соңы

5. минут)

Материалды бекіту. Тапсырма 4

112 г кальций оксидінің сумен әрекеттесу реакциясында түзілген кальций гидроксидінің массасын есепте.

CaO+H₂O= Ca(OH)₂

Рефлексия

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Рефлексия жүргізу

Мұғалім бағалауы

10 жүйемен бағалау

Уйге тапсырма

§17 оқу, 67 беттегі №5 есеп