Материалдар / Рим империясының экономикалық және әлеуметтік дағдарысы: Батыс Рим империясының құлауы
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Рим империясының экономикалық және әлеуметтік дағдарысы: Батыс Рим империясының құлауы

Материал туралы қысқаша түсінік
тарих сабағында қосымша ақпарат беруге
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
02 Желтоқсан 2018
9728
18 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетіТарих, экономика және құқық факультетіҚазақстан тарихы және Әлеуметтік-гуманитарлық пәндер кафедрасы









РЕФЕРАТ

Тақырып: «Рим империясындағы дағдарыс»

Студенттің аты-жөні: Әмзеева А. Ж. 5в011400 Курсы ІІ, топ И (о)-16 кОқу түрі: күндізгіЖетекші: Бекмурзина А. Н.

















































Петропавл қ., 2018 ж.МазмұныКіріспе..................................................................................................................3І. Рим империясының экономикалық және әлеуметтік дағдарысы......61.1. Құл иеленушілік экономиканың дағдарысы..............................................61.2. Б.з. III ғ. I ж. Рим императорларының ішкі саясаты……….............…9ІІ Батыс Рим империясының құлауы.........................................................142.1. Ұсақ жер өңдеушілерді қанаудың күшеюі...............................................14 2.2. Рим империясының феодалдануы. ..........................................................162.3. IV ғ. варварлардың басып енуі. Рим империясының ыдырауы..............18Қорытынды......................................................................................................22Пайдаланылған әдебиеттер тізімі................................................................24Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Біздің заманымыздың ІІ ғасырының аяғына қарай Рим қоғамында дағдарыс басталды. Рим қоғамының барлық салаларын қамтыған құлиеленушілік қатынастардың дағдарысқа ұшырауы, әсіресе империяның батыс провинцияларында ерекше байқалды. Құлиеленушіліктің құлдырау деңгейі провинцияларда бірдей болған жоқ. Құлиеленушілік қатынастар неғұрлым дамыған жерлерде дағдарыс жоғарғы шегіне жетіп отырды. Құл иеленушіліктің дағдарысы ұзақ уақытқа созылды. Дағдарыс салдарынан Италиямен оның провинциялары арасындағы қайшылық шиеленісе берді. Магнаттардың басқаруымен кейінгі антикалық колонаттар құрылып, құлдықпен басым түрде айналысты. Көптеген қалалар тоқырай бастады. Қолөнер мен сауда біртіндеп құлдырады. Мемлекеттің қаржы жағдайы қатерлі кезеңді басынан өткеріп жатты. Асыл металды теңгелер азайып, баға көтеріліп, алым-салық жинау күшейді. Экономикалық жағдайдың нашарлауы, ең алдымен, қарапайым адамдарға ауыр соқты. Мемлекеттік билік өзінің тұрақтылығын жоғалтты. ІІІ ғасырда мемлекет варварлардың шабуылынан көптеген жерлерінен айырылды. Варварлардың шапқыншылығынан Рим мемлекеті жоғарғы Германияның құнарлы далалары және Дакия сияқты бай провинцияларын біржола жоғалтты. Рим империясының дағдарысты тоқтатуға, уақытша болса да ушыққан әлеуметтік және саяси қатынастарды тұрақтандыруға шамасы жетпеді. ІІІ ғасырда сенаторлық аристократия барлық қолбасшылық қызметтерден қуылып, провинциялардағы атты әскерлер құрамы өзгертілді. Рим сенаты жоспар құру және оны шешу өкілділігінен тықсырылып, тек «тақ кеңесінде» қаулы шығара алатын болды. Мұндай саяси өзгерістер, әсіресе Диоклетиан (284-305) және Константин (306-337) билігі кезінде болды. Доминант немесе Кейінгі Рим империясы пайда болып (284-476) өмір сүрді. Император тағы үшін күрес және үміткерлер арасындағы азаматтық соғыстар, варварлардың дүркін-дүркін шабуылы елді экономикалық тығырыққа тіреп, империяның дағдарысын күшейтті. ІІІ ғасырда империяның экономикалық құлдырауы және саяси тұрақсыздық адамдардың психологиясына әсер етті. Тақ тұрақсыз болды, 50 жылда 22 монарх ауысып үлгерді. Енді Рим бұрынғы қуатынан айырылып, күйреуге жетті. Провинциялар орталыққа бағынуды қойды, оларға бірыңғай заң күші жүрмеді. Әйгілі «Рим еркіндігі» заңдастырылды. Осылардың барлығы қоғамның психологиясы мен рухани өміріне әсерін тигізді. Адамдар енді құтқарушы Рим құдайларына сенбейтін болды. Олар жаңа дін – иудейден шыққан христиандыққа бет бұра бастады.Жұмыстың мақсаты. Рим империясында орын алған дағдарыстың мәнін анықтау, жалпы Рим империясының ыдырауы туралы мәлімет қарастыру. Дерек көздеріне негізделіп жазылған материалдарды пайдалану барысында тақырыпты нақтылап, маңызын ашу. Курстық жұмысты өз деңгейінде жазып қорытындылау.Жұмыстың міндеттері.
  • Рим империясының экономикалық және әлеуметтік, саяси дағдарысы барысында болған Рим империясының ыдырау себептеріне сипаттама беру;
  • Батыс Рим империясының құлауының себептерін анықтап, жан – жақты талдау жасау.
Тарихнамасы. Э. Гиббонның «Рим империясының дағдарысы және күйреу тарихы» атты еңбегі Рим империясының ежелгі заман тарихын сипаттап қана қоймай, заманауи концепцияларға да талдау жасайды. Рим империсының дағдарысына тарихи деректер келтіре отырып, алғышарттары мен нәтижесін сипаттап жазады [1]. XIX ғ. бірінші жартысында Рим тарихының зерттелу процесінде маңызды орынды Г.Мюллердің «Этруск тарихы» атты еңбегі орын алады. Этрускілер Рим территориясында мекен еткен тайпа. Қазіргі Флоренцияның негізін осы тайпа қалады деген пікір қалыптасты. Этрускілер римдіктердің арғы атасы ғана емес, олар ұзақ уақыт бойы Италия аймағында мекен еткен.XIX ғ. екінші жартысындағы ежелгі Рим тарихнамасының жазылуына А.Валлонның «Антикалық дүниедегі құлдық тарихы» еңбегі үлкен рөл атқарады. Римнің құлауы, құлдар еңбегінің тиімсіздігі алғышарт болып табылды. Алайда құлдар еңбегінің кризисіне не себепші болды? Валлон алғышартты зерттей отырып, Рим дағдарысына тарихи шолу жасайды. Профессордың кіріспе мақаласында А.В. Мишулина А. Валонның ежелгі тарихнаманы дамытудағы жұмысының құндылығын анықтайды және сонымен бірге осы жұмысты дұрыс бағалауға мүмкіндік береді [2].Теодор Моммзеннің Рим тарихы атты ғылыми зеррттеуі ежелгі Рим келбетін аша түседі, сонымен қоса Италия сапарында табылған деректерге негізделген. Рим тарихы Моммзеннің ең әйгілі және маңызды еңбектердің бірі [3].Г.Феррероның «Римнің ұлылығы мен күйреуі», М. Вебердің еңбектеріндегі Римнің әлеуметтік-экономикалық тарихы атты еңбектерін де айтпай кетуге болмайды. Феррероның еңбегі 4 том болып келеді, портреттік характеристикамен ерекшеленеді.(Сулла, Помпей, Красс, Лукулла, Цезарь, Цицерон, Октавиан Август) [4].XIX ғ. аяғында - XX ғ. басында Ресейде Рим тарихының зерттелуіне Р.Ю.Виппердің, М.И.Ростовцевтің, И.М.Гревстің, В.И.Синайскийдің қосқан үлесі де маңызды орын алды [5].П.Ф.Преображенскийдің еңбектерінде ежелгі Римдегі құлдар мәселесін, Рим имепериясындағы құлдар рөлі туралы сипаттап жазады.Аталған тарихшылар мен зерттеушілерің тарихи еңбектері және басылым кітаптары зерттеу жұмысының барысында тақырыптың мазмұнын ашу үшін, сонымен қоса деректемелермен танысу үшін қолдандық.Жұмыстың құрылымы. Зерттеу жұмысының бөлімдерінде б. з. II ғасыр мен VІ ғасырдағы Римде орын алған тарихи оқиғалар баяндалады. Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, бес бөлімшеден, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиет тізімінен тұрады.І. Рим империясының экономикалық және әлеуметтік дағдарысы.1.1 Құл иеленушілік экономиканың дағдарысы

Б. з. II ғасырының аяғынан рим экономикасы үлкен қиындықтарды бастан өткізе бастады. Тәуелді халықтың барлық жіктерінің күшейтілген қанауы, шонжарлар мен чиновниктер тарапынан қолданылған зорлық-зомбылық тікелей өндірушілердің өз еңбегінің нәтижелеріне ынтасын жойды, қатал эпидемия құлдар мен еңбекші халық жіктерінің арасындағы жаппай өлім-жітімге әкеп соқты.Еркін шаруалардың жұтауы және құлдар мен колондар санының қысқаруы салдарынан жұмысшы күндігінің жетімсіздігі қатты сезілді, орасан көп өңделмеген жерлер пайда болды. Батыс провинцияларының кейбір аймақтарында қауымдық байланыстардың нашарлауы жерді суландырып игеру жөніндегі біріккен жұмыстардың қысқаруына, оларды өндеудін нашарлауына әкеп соқты. Ұсақ жеке-дара шаруашылық қымбат қаруларды, мысалы, ауыр соқаны, престерді, орақ машиналарын пайдалана алмады. Қауымдық жарамды жерлерден (жайылымдардан, ормандардан) айрылу да ұсақ шаруашылық жүргізу негіздерін күйретті. Галлияда, Испанияда батпақты жер ұлғайып, жыртатын жерді орман басады [1, 82 б.].Қала қолөнершілері шеберханаларын тастап, өз еңбек құралдарын ірі поместьелерде қолданбақ болады. Мәрмәр мен кен шығару азаяды. Жерорта теңізі өңірінің Шығыс пен Орталық және ІІІығыс Европамен дәстүрлі сауда байланыстары сақталғанымен сауда қысқарады. Рим экономикасында натуральды элементтің күшею тенденциясы байқалады. Б. з. III ғасыр бойына ақша айналымында асыл металдардың жетімсіздігі сезіледі. Бай адамдар алтын мен күмісті құпия жерлерге тықты. Рим үкіметі үнемі күміс ақшаларды бүлдіріп отырды. Б. з. III ғасырының ортасына қарай рим динарында не бары 11 процент қана күміс болды. Ақшаның құнсыздануы нарықтың өсуімен қосарланып отырды [1, 110 б.].Рим экономикасындағы елеулі өзгерістер құл иеленушілік системаның ыдырауынан көрінген терең әлеуметтік дағдарыспен тығыз байланысты болды. Өнімді еңбекте істейтін құлдардың саны азайды. Біреулері босатылып жіберілді, екіншілері жерге таңылып, колондарға айналдырылды. Б. з. II ғасырының аяғында жеңілгендерді құлдарға емес мемлекеттік жерлердегі колондарға айналдыру тән болды [2, 8 б.].Колонаттың дамуы қанаудың құл иеленушілік системасы дағдарысының айқын көрсет
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!