Сыныбы: 10.03.2017 жыл күні

Сабақтың тақырыбы: Еуразия. Физикалық - географиялық орны.

Зерттелу тарихы.

Оқып-үйренудің негізгі мақсаты:ОқушыларғаЕуразия материгінің географиялық орны, зерттелу тарихы туралы білімдерін кеңейту;

Күтілетін нәтиже:Оқушылар Еуразия материгінің географиялық орны, зерттелу тарихы туралы маңызын түсінеді

Түйінді идеясы:Еуразия материгінің географиялық орны.

Сабақтың әдіс-тәсілдер,жұмыс түрі:Тест, Сұрақ-жауап, электронды оқулық, постермен жұмыс, интервью әдісі

Ресурстар :Интерактивті тақта, оқулық, маркер шығу парағы,үлестірме қағазы т.б.

Бағалау: Өзі-өзі бағалау

Сабақтың барысы:

Тақырыбы: Еуразия. Физикалық - географиялық орны. Материк жағалауындағы мұхиттар,

зерттелу тарихы.

Сабақтың мақсаттары:

1. Білімділік:Еуразия материгінің географиялық орны, зерттелу тарихы туралы білімдерін кеңейту;

2.Дамытушылық: Материктің географиялық орнын ерекшелігін көрсету арқылы картамен жұмыс жасау қабілеттерін дамыту; Пәнге деген қызығушылығын арттыру.
3. Тәрбиелік: Оқушыларды материктің тарихымен таныстыра отырып өз еліне, жеріне деген сүйіспеншіліктерін ояту, бірін-бірі сыйлауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, ой қозғау, сәйкестендіру тест,картамен түсіндіру

Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Еуразияның физикалық картасы, оқулық, суреттер, карта, слайд

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, оқушыларды түгендеп, зейіндерін тұрақтандырып сабақ барысымен таныстыру, психологиялық дайындық

Мейірімді жүрекпен,

Ақ пейілді тілекпен.

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық.

«Тілек гүлі» арқылы оқушылар бір- біріне жүрек жарды тілектерін білдірді.

Ұлт тірегі- білімді ұрпақ қолында,

Ізденіңдер білім алу жолында.

Еліңді сүй, жеріңді сүй құрметте,

Жас қырандар алау оттай жалында. – деп оқушыларға сәттілік тілеп бүгінгі сабағымызды бастаймыз.

Топтастыру. 1. Еуразия

2. Мұхиттар

3. Зерттеушілер

Балалар , бүгін біз сабағымызда менгерген білімімізді тиянақтау барысында бірнеше тарсырмаларды орындай отырып бірнеше сатыларға көтерілеміз. Сол сатылардағы тапсырмалар арқылы біз білім шыңына шығатын боламыз және өзімізге керекті мәліметтерді жинап отырамыз. Енді сол тапсырмаларды орындауға көшейік.

Үй тапсырмасын тексеру:

Т Е С Т

1.Солтүстік Америка материгінің ауданы:

а) 24,2 млн. км.²

ә) 53,3 млн. км.²

б) 18,3 млн. км²

в) 30,3 млн. км.²

 2.Солтүстік Американың батысындағы шеткі нүктесі?

а) Марьято м.

ә) Мерчисон м.

б) Принц Уэльс м.

в) Сент–Чарльз м.

 3.Солтүстік Американың солтүстік және шығыс жағалауларында көптеген жерлерді ашқан саяхатшылар?

а) Г.Гудзон, А.Макензи

ә) В.Беринг, А.Чириков

б) Э.Кортес, Р.Амунсен

в) Д.Кабот, Х.Колумб

 4.Солтүстік Американың ең биік нүктесі?

а) Джомолунгма

ә) Килиманджаро

б) Аконкагуа

в) Мак–Кинли

 5.Солтүстік Американың ең төмен нүктесі?

а) Өлі теңіз

ә) Ассаль көлі

б) Өлім аңғары

в) Турфан

6.Солтүстік Американың оңтүстік–шығысындағы тау:

а) Кордильер,

ә) Атлас,

б)Гималай,

в) Аппалачь

  7.Солтүстік Америкадағы Кардильердің тауының тізіле, ара

тістеріне ұқсас шыңдарын ата?

а) Сьерра-Невада,

ә) Мак-Кинли,

б) Сьерра-Мадре

в) Панама мойнағы,

8.Солтүстік Америкада мекендейтін жануарлар.

а) Уссурии жолбарысы,

ә) Койот,

б) Карибу

в) Пампа мысығы,

 9.Аляска жерінің ашылуы мен зерттелуіне зор үлес қосқан

саяхатшылар?

а) Алексей Чириков

ә) Васко да Гама,

б) Давид Ливингстон,

в) Витус Беринг,  

10.Макензи өзенін жергілікті үндістер қалай атайды?

а) «Су атасы»

ә) «Тұнбалы өзен»

б) «Үлкен өзен»

в) «Мұз қамауы»

Бұл не? Атаудың ұғымын анықтап жаз

Географиялық қабық

Тұтасытылық, ырғақтылық, зат және энергия алмасу, ырғақтылығы, зоналығы

Ең ірі табиғат кешені

Жаңа білімді қалыптастыру:(Электронды оқулық бойынша түсіндіріледі)

ДЖИКСО әдісі (Мәтінмен жұмыс)

Жаңа сабақ: Еуразия. Физикалық - географиялық орны. Материк жағалауындағы мұхиттар, зерттелу тарихы.

Еуразия – дүние жүзіндегі ең ірі материк. Оның ауданы аралдарымен қосып есептегенде 54 млн км² астам, құрлықтың 1/3 бөлігіне сәйкес кееді. Еуразияны екі дүние бөлігі – Еуропа мен Азия құрайды.

Материктің табиғат жағдайларының алуан түрлілігі оны ауданының үлкен болуымен түсіндіріледі. Бұл мынадай табиғат ерекшеліктерінен көрінеді:

Дүние жүзіндегі ең биік тау шыңы – Гималай тауындағы Джомолунгма шыңы, оның биіктігі 8848 м;

Жер шарындағы теңіз деңгейінен ең төмен орналасқан жер Арабия түбегінің солтүстік-батысындағы Өлі теңіз орналасқан Гхор ойысы. Оның деңгейі 403м;

Жер шарындағы ең үлкен түбек – Арабия, оның ауданы 3млн км² артық;

Солтүстік-Шығыс Сібіріндегі - 71ºС температурасында тікелген Оймякон елді мекені солтүстік жарты шарындағы суықтық полюсі болып табылады;

Ыстық әрі аптапты ҮндістандағыТар шөлінде+53ºС температура байқалған;

Жер шарындағы жылдық жауын-шашынның ең көп түсетін ауданы – Гималайдың оңтүстік-шығыс беткейіндегі Черапунджи елді мекені, мұнда жылына 12 мың мм-ден артық жауын-шашын түседі;

Аса құрғақ аптапты Арабия түбегінің оңтүстігінде жылдық жауын-шашын мөлшері 15 мм-ден де аз;

Жер шарындағы ең үлкен көл – Каспий теңізі Еуропа мен Азия аралығында орналасқан, оның ауданы 390 мың км²;

Жер шарындағы ең терең көл – Байкал көлі Азиялық бөлігінде орналасқан, оның тереңдігі 1620м;

Еуразияда солтүстрік жарты шарға тән барлық климаттық белдеулер мен табиғат зоналары кездеседі;

Еуразия материгінің жағалауларын барлық мұхит сулары шайып жатыр.

Материк батыстан шығысқа қарай орасан зор аумаққа созылып жатыр.

Еуразияны құрайтын екі дүние бөлігі – Еуропа мен Азия арасындағы шартты түрдегі шекара Орал тауларының шығыс етегі, Жайық өзені арқылы Каспий теңізінің солтүстік жағалауы, Каума-Маныч ойысы мен Азов, Қара теңіздері және Қара теңізді Жерорта теңізімен байланыстыратын бұғаздар арқылы өтеді.

Еуразияның солтүстіктегі шеткі нүктесі – Челюскин мүйісі (77º43´с.е. 104º 18´ ш.б.) мен оңтүтіктегі шеткі нүктесі – Пиай мүйүісі (1º16´с.е. 103º30´ш.б.) аралығындағы қашықтық 8000 км.кейбір аралдар солтүстік полюске таяу орналасса, Малайя архипелагының аралдары экватордан оңтүстікке қарай 11º о.е. дейін созылып жатыр.

Шеткінүктелері:

Солтүстігі - Челюскин мүйісі (77°43‘с.е. 104°18‘ш.б.)

Оңтүстігі - Пиаймүйісі (1°16‘с.е. 103°30‘ш.б.)

Батысы – Рока мүйісі (38°47‘с.е. 9°34‘б.б.)

Шығысы - Дежнев мүйісі (66°05‘с.е. 169°40‘ш.б.)

/Оқушыларғавидео көрсетіліп , тыңдалды./

Адамдардың Еуразия жерін қоныстануы Жерорта теңізі маңынан басталады. Осы жағалауда тұңғыш географиялық түсініктер қалыптасып, алғашқы географиялық ұғымдар жинақталған. Географиялық ұғымдардың ауқымының кеңеюіне біздің заманымызға дейінгі 2500 жылдарда Критаралын мекендеген ежелгі миной халқы негіз салған. Минойлар Египет және Кипр, Сицилия аралдары мен қазіргі Балқан түбегіндегі елдермен сада қарым-қатынасын жүргізген.Еуразия материгіндегі жаңа жерлерді ашуда ежелгі гректердің де қосқан үлесі зор. олар батысқа және солтүстікке жорықтар жасап, Қара және Каспий теңіздерінің жағалауларын, Дунай және Дон өзендерін бойлай жүзді.

Тек ХІХ ғасырда ғана Орталық Азия табиғатын зерттеу бағытында жүйелі экспедициялар құрыла бастады. Бұл зерттеулерді жүргізуде орыс саяхатшы ғалымдарының еңбектері ерекше зор. Әсіресе Н.М.Пржевальский басшылық еткен әкспедицияның ашқан жаңалығы маңызды болды. Ғалым Орта Азиияда 15 жыл болып,33 мың км-ге жуық жол жүрген. Сол аймаққа жасаған 4 саяхаты нәтижесінде Н.М.Пржевальский Тибет пен Гоби шөліндегі бірнеше тау жоталарын анықтап, Хуанхэ және янцызы өзендерінің бастауын тапты.1856-59 жылдар аралығында Ресей Географиялық қоғамының тапсыруы бойынша қазақ халқының ағартушы ғалымы Ш.Уәлиханов Орталық Азияның сол кезеңге дейін жұмбақ қалпындақалып келген ішкі бөліктеріне саяхат жасады. Алдымен Тянь-Шань тау жүйесінің Қазақстан мен Орта Азиядағы бөлігін аралаған ғалым Ыстықкөл жағасында болып, одан әрі Қашғарияға аттанған.

Шоқан білімі шеті жоқ теңіз суы сияқты “Шығыстың аққан жұлдызы” атанған ғалым

Сергіту сәтіДүкенде саяхаттап жүрміз!
Постермен жұмыс.

1 топ Еуразия материгінің географиялық орны

2 топ Жағалауындағы мұхиттары

3 топ Қоныстану мен зерттелу тарихы

Интервью ойыны (Оқушылар микрофонмен, ортаға шығып бір-біріне сұрақ қояды)

Жаңа сабақты бекіту кезеңі.

Ә) Әлемдегі ең, ең, ең ...

Е. Ең үлкен құрлық ...................................................

У. Ең биік шың ...........................................................

Р. Ең терең нүкте (теңіз деңгейінен).......................

А. Ең үлкен көл ............................................................

З. Ең тұзды теңіз.........................................................

И. Ең терең көл ............................................................

Я. Ең жауын- шашын көп түсетін аймақ ...............

Үйге тапсырма

§ 14; кескін картамен жұмысты аяқтау;

Мұхиттардың Еуразия материгіне тигізетін әсері.

Бағалау.

Бағалау парағы арқылы оқушылар өздерін бағалады. Оқушылардың білімін бағалау.

Кері байланыс жасайды

Неұнады:............................................

Не қиын болды: ................................

Тілегім:

Қорытынды.

Жан – жақты білімді, мәдениетті, туған тілі мен жерінің тағдырына бейжай қарамайтын, белсенді, көкірегі ояу, адамгершілік асыл қасиеттерді өн бойына жинаған, ұлылықтан ұлағат алатын, білімнің ең биік шыңына жететін ұлағатты ұрпақ болайық.