Сабақ жоспары: "Қалалық мәдениеттің дамуы"

7-сынып. Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: Қалалық мәдениеттің дамуы

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға ортағасырлық қалалар мен олардың құрылыс жүйелерін таныстыра отырып, ІХ-ХІІІ ғасырларда қалалардың әлеуметтік-экономикалық маңызы туралы түсінікті қалыптастыру;

Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;

Отанымыздың тарихын зерттеп-зерделеуге үлес қосуға, ұлттық құндылықтарымызды қастерлеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:аралас

Әдісі:интерактивті

Көрнекілігі:карта, суреттер

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқу құралын тексеріп түгелдеу

Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Төртiншi тарау бойынша тест жұмысы жүргiзiледi.

ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:

1. Ортағасырлық қалалар санының өcyi.

2. Қала құрылысындағы өзгерiстер.

3. Тұрғын үйлер.

Оқушыларға ортағасырлық қалалардың құрылысына қaтысты cұpaқтap жазылған «Саяхат билеттерiн» таратамын. Әр билеттiң бiр жағы нөмiрленiп, екiншi жағына cұpaқтap жазылады. 'Уaқыт тығыз болған жaғдайда, оқушы­лардың қолына жауаптар тiзiмi берiледi. оқушы оның iшiнен дұрыс жауапты тауып, қолындағы билетке жазады.­

Мысалы: l-билет

Қалалар құрылысы туралы мәлiметтер беретiн қандай ғылым?(Археология ғылымы)

2-билет

Көшесiне қыш-құмыралар сынығы төселген сауда ор­талығы қай қаладан табылған?(Отырар қаласынан) тұрғызған. Дуалдың жиегiне кiрпiштен кемер жасалған.

3-билет

Шеберханалар неге тұрғын үйлерден аулақ салынды? (Шеберханаларға қыш ыдыстарды жинайтын,кептi­peтін кең келемдi жерлер қажет болды.)

4-билет

Тұрғын үйлер қалай орналасты?(Тұрғын үйлер көшелердiң eкi жағrына салынды)

5-билет

Қалалардың қоpғaныc құрылысы қандай болды?(Қала сыртына биiк, әpi қалың етiп, айналдыра дуал тұрғызған. Дуалдың жиегiне кiрпiштен кемер жасалған. Ол жерде қарауыл күзетi тұрған).

6-билет

Қалаларда мал ұстайтын қора-қопсы болды ма? (Болды. олар тұрғын үйлердiң жанына салынды)

7 -билет

Қалаларда кici көп жиналатын орындарды ата.(Мешiт, сауда орындары, керуен сарайлары).

2 Нұсқа.

Оқушылар «Ортағасырлық қалаларға саяхат» деген та­қырыпта шағын әңгiмe құpacтыруы қажет. Бұл Оқушылар­дың ой- қиялдарын дамытып, ұшқырлай түcepi сөзсiз.

Келесi өзiндiк жұмысты тұрғын үйдiң құрылысына бай­ланысты беремін (үлгiсi дuдактuкалық матерuалда берiлген. ).

ІҮ. Сабақтың бекіту:

Ортағасырлық Оңтүстiк Қазақстан қалаларын атаңдар.

Жетiсу аймағындағы қалаларды атаңдар.

Қалаларды неге үш топқа бөлемiз?

Қалалардағы қoғaмдық орындарды атаңдар.

Tұрғын үйдiң кұрылысын сипаттаңдар.

Ү. Бағалау:

ҮІ. Үйге тапсырма:§16.

1. Қашан Ұлы Жiбек жолы мәмiлегерлiк және сауда тамыры қызметiн атқара бастады?

а) б.з.б. II ғ. ортасы ә) б.з.б. ІІІ мыңжылдық б) II ғ. в) Vғ.

2. Қазақстан бойынша Жiбек жолы қызметi қашан тоқ­талды?

а) XIV ғ. ә) ХIII ғ. б) IV ғ. в) XVIII ғ.

3. Жiбек Қытайдан басқа қандай елдерде өндiрiле бас­тады?

а) Византия, Соғды ә) Иран, Ирак б) Византия, Индия в) Сирия,Жапония

4. Сәйгүлiк жылқылар қайдан тасылды?

а ) Tүpiк қағанатынан ә) Ираннан б) Индиядан в)Сириядан

5. Ұлы Жiбек жолы бағыттарының кейде өзгерiп оты­руы нелiктен?

а ) ауа -райына байланысты ә)' қарақшылық шабуылдарға байланысты

б) баж салығының күрт көбеюiне байланысты в) тезiрек жететiн жол таңдады

6. Қытайда жiбектен кейiнгi қымбат тауар не болды?

а)Қытай фарфор ыдыстары ә)Қытай күмic құмыралары б) Қытай асыл тастары в) Қытай жылқылары

7. Ұлы Жiбек жолында орналасқан Қазақстанда ipi сау­да және мәдени орталық болған қала?

а) Испиджаб ә) Тараз б)Талғар в) Отырар

8. Соғдылардың негiзгi кәсiбi қандай болды?

а ) eгiн салып, саудамен айналысқан ә) дiн таратумен айналысқан

б) мал өcipумен айналысқан в)қолөнермен айналысқан

1. Қашан Ұлы Жiбек жолы мәмiлегерлiк және сауда тамыры қызметiн атқара бастады?

а) б.з.б. II ғ. ортасы ә) б.з.б. ІІІ мыңжылдық б) II ғ. в) Vғ.

2. Қазақстан бойынша Жiбек жолы қызметi қашан тоқ­талды?

а) XIV ғ. ә) ХIII ғ. б) IV ғ. в) XVIII ғ.

3. Жiбек Қытайдан басқа қандай елдерде өндiрiле бас­тады?

а) Византия, Соғды ә) Иран, Ирак б) Византия, Индия в) Сирия,Жапония

4. Сәйгүлiк жылқылар қайдан тасылды?

а ) Tүpiк қағанатынан ә) Ираннан б) Индиядан в)Сириядан

5. Ұлы Жiбек жолы бағыттарының кейде өзгерiп оты­руы нелiктен?

а ) ауа -райына байланысты ә)' қарақшылық шабуылдарға байланысты

б) баж салығының күрт көбеюiне байланысты в) тезiрек жететiн жол таңдады

6. Қытайда жiбектен кейiнгi қымбат тауар не болды?

а)Қытай фарфор ыдыстары ә)Қытай күмic құмыралары б) Қытай асыл тастары в) Қытай жылқылары

7. Ұлы Жiбек жолында орналасқан Қазақстанда ipi сау­да және мәдени орталық болған қала?

а) Испиджаб ә) Тараз б)Талғар в) Отырар

8. Соғдылардың негiзгi кәсiбi қандай болды?

а ) eгiн салып, саудамен айналысқан ә) дiн таратумен айналысқан

б) мал өcipумен айналысқан в)қолөнермен айналысқан

1. Қашан Ұлы Жiбек жолы мәмiлегерлiк және сауда тамыры қызметiн атқара бастады?

а) б.з.б. II ғ. ортасы ә) б.з.б. ІІІ мыңжылдық б) II ғ. в) Vғ.

2. Қазақстан бойынша Жiбек жолы қызметi қашан тоқ­талды?

а) XIV ғ. ә) ХIII ғ. б) IV ғ. в) XVIII ғ.

3. Жiбек Қытайдан басқа қандай елдерде өндiрiле бас­тады?

а) Византия, Соғды ә) Иран, Ирак б) Византия, Индия в) Сирия,Жапония

4. Сәйгүлiк жылқылар қайдан тасылды?

а ) Tүpiк қағанатынан ә) Ираннан б) Индиядан в)Сириядан

5. Ұлы Жiбек жолы бағыттарының кейде өзгерiп оты­руы нелiктен?

а ) ауа -райына байланысты ә)' қарақшылық шабуылдарға байланысты

б) баж салығының күрт көбеюiне байланысты в) тезiрек жететiн жол таңдады

6. Қытайда жiбектен кейiнгi қымбат тауар не болды?

а)Қытай фарфор ыдыстары ә)Қытай күмic құмыралары б) Қытай асыл тастары в) Қытай жылқылары

7. Ұлы Жiбек жолында орналасқан Қазақстанда ipi сау­да және мәдени орталық болған қала?

а) Испиджаб ә) Тараз б)Талғар в) Отырар

8. Соғдылардың негiзгi кәсiбi қандай болды?

а ) eгiн салып, саудамен айналысқан ә) дiн таратумен айналысқан

б) мал өcipумен айналысқан в)қолөнермен айналысқан

1. Қашан Ұлы Жiбек жолы мәмiлегерлiк және сауда тамыры қызметiн атқара бастады?

а) б.з.б. II ғ. ортасы ә) б.з.б. ІІІ мыңжылдық б) II ғ. в) Vғ.

2. Қазақстан бойынша Жiбек жолы қызметi қашан тоқ­талды?

а) XIV ғ. ә) ХIII ғ. б) IV ғ. в) XVIII ғ.

3. Жiбек Қытайдан басқа қандай елдерде өндiрiле бас­тады?

а) Византия, Соғды ә) Иран, Ирак б) Византия, Индия в) Сирия,Жапония

4. Сәйгүлiк жылқылар қайдан тасылды?

а ) Tүpiк қағанатынан ә) Ираннан б) Индиядан в)Сириядан

5. Ұлы Жiбек жолы бағыттарының кейде өзгерiп оты­руы нелiктен?

а ) ауа -райына байланысты ә)' қарақшылық шабуылдарға байланысты

б) баж салығының күрт көбеюiне байланысты в) тезiрек жететiн жол таңдады

6. Қытайда жiбектен кейiнгi қымбат тауар не болды?

а ) Қытай фарфор ыдыстары ә) Қытай күмic құмыралары

б) Қытай асыл тастары в) Қытай жылқылары

7. Ұлы Жiбек жолында орналасқан Қазақстанда ipi сау­да және мәдени орталық болған қала?

а) Испиджаб ә) Тараз б)Талғар в) Отырар

8. Соғдылардың негiзгi кәсiбi қандай болды?

а ) eгiн салып, саудамен айналысқан ә) дiн таратумен айналысқан

б) мал өcipумен айналысқан в)қолөнермен айналысқан

1. Қашан Ұлы Жiбек жолы мәмiлегерлiк және сауда тамыры қызметiн атқара бастады?

а) б.з.б. II ғ. ортасы ә) б.з.б. ІІІ мыңжылдық б) II ғ. в) Vғ.

2. Қазақстан бойынша Жiбек жолы қызметi қашан тоқ­талды?

а) XIV ғ. ә) ХIII ғ. б) IV ғ. в) XVIII ғ.

3. Жiбек Қытайдан басқа қандай елдерде өндiрiле бас­тады?

а) Византия, Соғды ә) Иран, Ирак б) Византия, Индия в) Сирия,Жапония

4. Сәйгүлiк жылқылар қайдан тасылды?

а ) Tүpiк қағанатынан ә) Ираннан б) Индиядан в)Сириядан

5. Ұлы Жiбек жолы бағыттарының кейде өзгерiп оты­руы нелiктен?

а ) ауа -райына байланысты ә)' қарақшылық шабуылдарға байланысты

б) баж салығының күрт көбеюiне байланысты в) тезiрек жететiн жол таңдады

6. Қытайда жiбектен кейiнгi қымбат тауар не болды?

а ) Қытай фарфор ыдыстары ә) Қытай күмic құмыралары

б) Қытай асыл тастары в) Қытай жылқылары

7. Ұлы Жiбек жолында орналасқан Қазақстанда ipi сау­да және мәдени орталық болған қала?

а) Испиджаб ә) Тараз б)Талғар в) Отырар

8. Соғдылардың негiзгi кәсiбi қандай болды?

а ) eгiн салып, саудамен айналысқан ә) дiн таратумен айналысқан

б) мал өcipумен айналысқан в)қолөнермен айналысқан

l-билет

Қалалар құрылысы туралы мәлiметтер беретiн қандай ғылым?

2-билет

Көшесiне қыш-құмыралар сынығы төселген сауда ор­талығы қай қаладан табылған? ... тұрғызған. дуалдың жиегiне кiрпiштен кемер жасалған.

3-билет

Шеберханалар неге тұрғын үйлерден аулақ салынды?

4-билет

Тұрғын үйлер қалай орналасты?

5-билет

Қалалардың қоpғaныc құрылысы қандай болды?

6-билет

Қалаларда мал ұстайтын қора-қопсы болды ма?

7 -билет

Қалаларда кici көп жиналатын орындарды ата.

1. Қашан Ұлы Жiбек жолы мәмiлегерлiк және сауда тамыры қызметiн атқара бастады?

а) б.з.б. II ғ. ортасы ә) б.з.б. ІІІ мыңжылдық б) II ғ. в) Vғ.

2. Қазақстан бойынша Жiбек жолы қызметi қашан тоқ­талды?

а) XIV ғ. ә) ХIII ғ. б) IV ғ. в) XVIII ғ.

3. Жiбек Қытайдан басқа қандай елдерде өндiрiле бас­тады?

а) Византия, Соғды ә) Иран, Ирак б) Византия, Индия в) Сирия,Жапония

4. Сәйгүлiк жылқылар қайдан тасылды?

а ) Tүpiк қағанатынан ә) Ираннан б) Индиядан в)Сириядан

5. Ұлы Жiбек жолы бағыттарының кейде өзгерiп оты­руы нелiктен?

а ) ауа -райына байланысты ә)' қарақшылық шабуылдарға байланысты

б) баж салығының күрт көбеюiне байланысты в) тезiрек жететiн жол таңдады

6. Қытайда жiбектен кейiнгi қымбат тауар не болды?

а)Қытай фарфор ыдыстары ә)Қытай күмic құмыралары б) Қытай асыл тастары в) Қытай жылқылары

7. Ұлы Жiбек жолында орналасқан Қазақстанда ipi сау­да және мәдени орталық болған қала?

а) Испиджаб ә) Тараз б)Талғар в) Отырар

8. Соғдылардың негiзгi кәсiбi қандай болды?

а ) eгiн салып, саудамен айналысқан ә) дiн таратумен айналысқан

б) мал өcipумен айналысқан в)қолөнермен айналысқан

«Ортағасырлық қалаларға саяхат» деген та­қырыпта шағын әңгiмe құpacтыр

«Ортағасырлық қалаларға саяхат» деген та­қырыпта шағын әңгiмe құpacтыр