Сабақ жоспары "Қатынас"

Өткенді еске түсіру

Бөлшектің негізгі қасиетін еске түсіру.

Тақырып жоспары:

1. Бөлінді мен «қатынас» терминінің арасындағы байланыс.2. Қатынастың берілуі тәсілдері.

3. Екі санның қатынасын процентпен өрнектеу.

1. Бөлшектің негізгі қасиетін еске түсіру.

_2. Бөлшектің негізгі қасиеттері.

_{Егер бөлшектің бөлімінде алымында нөлден өзге бірдей санға көбейтсек, немесе бөлсек, онда бөлшектің мағынасы өзгермейді.}

3. 1 тақырыпша

Бөлінді мен «қатынас» терминінің арасындағы байланыс

4. Екі шаманың өлшемдерін бөлінді түрінде салыстыру үшін қатынас ұғымын қолданады.

АНЫҚТАМА.Екі санның бөліндісі түріндегі өрнек сол сандардың қатынасы деп аталады.

_{Мұнда а және в қатынастың мүшелері деп аталады. а - қатынастың алдыңғы мүшесі, в - қатынастың соңғы мүшесі Оқылуы: «а санының в санына қатынасы немесе а - ның в - ға қатынасы»}

5. Бөлінді = Қатынас

6. Мысалы (салмақпен келген жағдайда):

Әдетте жидек тосабын дайындау үшін жидек пен құмшекердің мынадай қатынаста 1:1 алады. Егер 5 литр жидек тосабын сапалы дайындау үшін неше литр жидекке неше килограмм құмшекер қосу керек?

Тапсырманы оқыңыз 1:1 қатынасты қалай түсінесіз?

7.Мысалы: Оқушы тор көзбен жол көз дәптерлерін 2:1 қатынасындай сатып алды. Егер оқушы 24 тор көз дәптерін сатып алған болса, онда оқушы қанша жол көз дәптерін сатып алған?

• Тапсырманы оқыңыз 2:1 қатынасты қалай түсінесіз?

Т ор көз – а Жол көз - в

8. Бөлінді қатынас емес (бөліндінің мәні). Қатынас Бұл болса болатынын айқындайды. Бұдан бөлінді мен қатынас жазылуы тұрғысынан бірдей болғанымен мағынасы өзгеше.

9. Қатынас екі санның бөліндісі түрінде болғандықтан, бөліндінің негізгі қасиеті қатынаста да орындалады.

Қатынастың екі мүшесін де нөлден өзге бірдей санға көбейтсек немесе бөлсек, берілген қатынасқа тең қатынас шығады. Мысалы: _{, яғни бірдей 4 санына көбейіп, нәтижесінде алдық.}

10. Қатынастың осы қасиетін пайдаланып, берілген қатынасты қысқартуға болады. Мысалы: 10:12=5:6. Демек, 5:6 қатынасы- 10:12 қатынасының қысқартылған түрі.

11.«Қатынас» ұғымын пайдаланып, берілген өрнекті оқыңыз.

1. _{Бөліндінің мәнін анықта:}

Қатынастарды қысқартыңдар.

12. Қатынастың негізгі қасиеті. Қатынастың екі мүшесін де нөлден өзге бірдей санға көбейтсек немесе бөлсек, берілген қатынасқа тең қатынас шығады.

_•Мысалы: _{қатынасының екі мүшесін де 2 санына көбейтсек, онда қатынасы шығады, мұндағы - тең қатынастар, яғни}

• Енді _{тең қатынасының қалай орындалатынын ойланып, түсіндіріңдер. қатынасы қатынасына кері қатынас.}Кері қатынасқа осындай мысал келтіріңдер.

13. Берілген қатынасқа кері қатынасты қалай жазуға болады?

• Егер берілген қатынастың алдыңғы мүшесін соңғы мүше етіп, ал соңғы мүшесін алдыңғы мүше етіп, орындарын ауыстырып жазсақ, онда берілген қатынасқа кері қатынас алынады. _{қатынасы қатынасына кері қатынас.}•Мысалы: қатынасы қатынасына кері қатынас; қатынасы қатынасына кері қатынас. Кері қатынасқа осындай мысал келтіріңдер.

14. Екіден артық мүшесі бар қатынас 2:3:5- үш мүшелі қатынас. Бұл үш шаманың сәйкес мәндерінің ара қатынасын білдіреді. теңдігі а, в, с шамаларының сәйкес мәндері

11-13 слайдтарға негіздей отырып қорытынды шығар.

түрінде өрнектелетінін білдіреді.

Деңгейлік тапсырмалар:І деңгей тапсырмалары№1 ауызша

І топ №2(1,3,5),№3(2,4,6,8),№4(1,2,3,4)№5(1,3,5,7),№6

ІІ топ №2(2,4,6),№3(1,3,5,7),№4(5,6,7,8)№5(2,4,6,8),№7

Топтық жұмыс. Сынып екі топқа бөлініп, келесі тапсырманы орындайды. Қатынас ұғымын пайдалану арқылы есепті шығарыңдар, өмірде қатынас ұғымдарының қолданбалылығы туралы ой қорытады.

І топ

Тік төртбұрыш пішінді жер учаскесінің қабырғаларының қатынасы ға тең. Оның ұзындығы м. Тік төртбұрыш пішінді жер учаскесінің ауданы неше гa?

Нұсқау. Ұзындығы ені болатынын айқындап есепті шеш. Жауабы: 11,34 га.

ІІ топ

Тік төртбұрыш пішінді жер учаскесінің қабырғаларының қатынасы ке тең. Оның ұзындығы м. Тік төртбұрыш пішінді жер учаскесінің ауданы неше гa?

Нұсқау. Ұзындығы ені болатынын айқындап есепті шеш.Жауабы: 21,952 га.