ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АЛМАТЫ Қ. БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ

АЛМАТЫ МЕМЛЕКЕТТІК СЕРВИС ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛАР КОЛЛЕДЖІ

БЕКІТІЛДІ

Директордың ОӘЖ

жөніндегі орынбасары

_______Бердіқұл Н.Б.

______________ 2022ж.

«Арнайы технология»

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЫ

Тақырыбы: Шашты химиялық жолмен бұйралау, физико-химиялық процесc.

Мамандық: 0506000 «Шаштараз өнері және сәндік косметика»

Топ: 2 ПК 9А , 2 ПК 9 А ком , 2ПМ9А

Орындаған: Жанталинова Жадыра Оразтаевна – Арнайы пәндер оқытушысы.

Алматы 2022

Сабақ жоспары

САБАҚ МАЗМҰНЫ

Сабақтың өту барысы:

I. Ұйымдастыру бөлімі.
II. Өткен тақырыптар бойынша сұрақтар қою.
III. Жаңа сабақты түсіндіру.

IV. Оқушылардың жаңа сабақты меңгеруі

V. Үй тапсырмасы

VI. Бағалау

I. Ұйымдастыру бөлімі. (2мин)

1. Оқушылармен амандасу;

2. Оқушыларды түгендеу;

3. Тәртіпке шақырып, оқушылардың сабақ бастауға көңіл-күйін және сабаққа назарын толық аудару;

4. Сабаққа белсенді қатысуды, бір-бірінің жауабын тыңдауды ескерту;

5. Сабақ тақырыбын және мақсатын хабарлау;

6. Сабақ жоспарымен таныстыру;

II. Үй тапсырмасын тексеру. ( 10 мин)

Өткен бөлім тақырыптарын еске түсіру. (сессиялық залдарға бөлу арқылы)

1) I-ші топтағы шаш бояулар;

2) II-ші топтағы шаш бояулар;

3) III- IV-ші топтағы шаш бояулар;

4) Ақ шашты бояудың әртүрлі әдістері;

5) Қазіргі кездегі шаш бояу әдістер;

III.Жаңа сабақты түсіндіру.(15 мин) (Слайд және бейнесабақ қолдана отырып жаңа сабақтың тақырыбын түсіндіру )

Барлық химиялық бұйралау препараттарында тиоргониялық қосылыстар және олардың туындылары негіз болады. Барлық бұйралау препараттарында тиогликол қышқылы бар.

Адамның шашы кератиннен тұрады. Кератин-бұл шыбық тәрізді жасушалары бар суда ерімейтін ақуыз. Кератин аминқышқылдарынан тұрады, олардың бірі цистин. Цистин ақуыз құрылымын тұрақтандырады, бірақ химиялық препараттарының әсерінен ол цистин байланысының орнына ыдырайды. Осы байланысты бұзғаннан кейін, шаш икемді болады және ол бұралған пішінді алады. Шаштың серпімділігін қайтару үшін сутегі асқын тотығының әлсіз ерітіндісімен (1-3%) тотығу қажет. Бұл жағдайда цистин байланысы қалпына келеді.

Химиялық процесс рН = 9 -11 кезінде жүреді; рН құрамы неғұрлым жоғары болса, шашқа соғұрлым күшті әсер етеді.

Шашты бұйралауға арналған химиялық құрамның өте маңызды сипаттамасы оның сутегі рН көрсеткіші болып табылады. Сутектік көрсеткіш, РН (лат. pondus Hydrogenii-" сутегінің салмағы";" пэ ‒ аш " деп айтылады) - су ерітінділерінің қышқылдылығының өлшемі.

Бұйралауға арналған препараттарға әр түрлі шашқа арналған лосьондардың төрт түрі бар: қиын (0); Табиғи (1); сезімтал (2) және өте сезімтал шаш үшін (3);

Сілтілі тұрақты - бұл тиогликоль қышқылы бар классикалық композиция. Күкірт сутектің зиянды буларының шығарылуы жанама әсерлерді тудыруы мүмкін сілтілі тұрақты заттардың жетіспеушілігі болып табылады ,олар - әлсіздік, дерматит және бас ауруы.

Қышқыл – теңдестірілген тұрақты бұл химиялық қосылыстардың негізгі компоненті-глицерил-монотиогликолат. Бұл ерітінділерде РН (5-7) сілтіге қарағанда төмен, яғни шаш пен бас терісінің рН-ға жақын. Қышқыл теңдестірілген тұрақты активатормен әрекеттескенде жұмыс істей бастайды.

Қышқыл теңдестірілген тұрақты шашқа жұмсақ әсер етеді, бірақ бұйралар серпімді болады. Бұйралар өте ұзақ сақталмайды, өйткені композиция аз болады, бұл композицияның кемшілігі. Тұрақты бұл түрі әлсіз, шаршаған, жиі боялған шаштарда қолданылады.

Жұмсақ сілтілі тұрақты (био-бұйралау) – классикалық сілтілі композициямен салыстырғанда,шаш құрылымы үшін аз агрессивті. Бұйралау кезінде шаш ақуызды емдеу курсын және серпімді бұйраны алады.

Гель тәрізді тұрақты композиция қысқа, орташа шаш ұзындығы үшін, сондай-ақ базальды шашты бұйралау үшін қолданылады. Қалыпты, қиын шашқа жарайды.

Тұрақты көбік шашты бұйралауға арналған ең зиянсыз препарат болып табылады. Әсері соншалықты жұмсақ, бұйралау нәтижесінде шаш бұйраларсыз көлем алады

Химиялық бұйралаудың мақсаты-тікелей шашқа толқынды пішін беру.

Химиялық құрамы күкіртті байланыс үзеді , және шаш белгілі бір форманы қабылдай алады. Күкірт байланыстарының үзілуі 30% дейін жетуі керек, содан кейін шаш тұтқыр болады. Шашқа бұйраның кез-келген түрін беруге болады. Ол үшін шашты бұйралау үшін дұрыс химиялық құрамды таңдау және экспозиция уақытын дәл сақтау өте маңызды.

Бекіткіштің әсерінен ‒ сутегі асқын тотығы-күкірт байланыстары қалпына келеді, бірақ офсеттік түрде және шаш серпімділіктің бастапқы қасиеттерін алады.

Химиялық бұйралауды орындаудың екі жалпы әдісі бар:

Тікелей әдіс: композиция таза шашқа қолданылады. Ол әдетте тек ұзын шашқа қолданылады;

Жанама әдіс: таза дымқыл шашты алдымен орап, содан кейін оларға ерітінді қолданылады. Соңғы уақытта ең көп таралған, өйткені қазіргі заманғы препараттар шашқа жақсы сіңеді. Ыңғайлы, өйткені барлық шашқа әсер ету уақыты бірдей.

Кейде жеткілікті ұзын шаштармен біріктірілген әдісті қолдануға болады: 1/2 немесе 2/3 ұзындықтағы шаш буымына жағылады.

Шашты коклюшкаға ораған кезде, бас терісінің беті әртүрлі температураға ие екенін есте ұстаған жөн. Мысалы, оксипитальды аймақтардың температурасы париетальды аймақтағы тері температурасынан төмен.

Бірінші әдісті қолданған кезде, алдымен оксипитальды аймақтардың шаштары, содан кейін уақытша және бүйірлік, содан кейін париетальды аймақ. Екінші тәсілмен орау кезінде шаш буым реттілігі маңызды емес.

Химиялық бұйралау жасамас бұрын шаш пен бас терісін тексеру керек. Егер теріде жарақат, қан кету, жұқпалы аурулар болса, бұйралау мүмкін емес. Тестті бұйралау кезінде қолданылатын құралмен жүргізу керек.

Химиялық құрам теріге мақта тампонымен қолданылады, ал 10-15 минуттан кейін реакцияны бағалауға болады. Егер теріде ісіну, қызару пайда болса, бұл құрамды қолдануға болмайды.

Бұйралаудан бұрын шашты сынап көру жақсы. Бұл әсіресе қатты ағартылған шашқа қатысты. Егер түссізденген шаш құрғақ болған кезде сынса, химиялық құрамды қолдануға болмайды.

Шаштың сапасын тексерудің тағы бір әдісі бар. Кішкентай шаш буымын бұйралауға арналған композицияға салынып, 10 минутқа төтеп беруі керек. Егер осыдан кейін шаш күшін жоғалтып, сынып кетсе, олар химиялық процестің жүктемесіне төтеп бере алмауы мүмкін және бұйралауды жасамағаныңыз жөн.

Химиялық бұйралаудың орындау тәртібі:

1. Химиялық құрам тек таза шашта жасалады. Сондықтан, бұйралаудан бұрын, соңғы рет қашан жуылғанына қарамастан, шашты жуу керек. Бұл кутикулланы сәл ашуға мүмкіндік береді, бұл композицияның шашқа енуін тездетеді.

2. Химиялық препаратты қолдану әдісін таңдап, сәйкесінше шашқа химиялық құрамды қолдану әдісін анықтау керек. Шаштың құрылымын (жұмсақ, орташа, қатты), шаштың сапасын (жұқа, қалың, қалыпты), шашты бұрынғы өңдеудің түрін (боялған, түссіз) анықтау қажет.

3. Шашты коклюшкаларға ораңыз.

4. Барлық шаштар коклюшкаларға оралған кезде, химиялық құрам коклюшкаларға (жоғарыдан және төменнен) тез және біркелкі қолданылады.

5. Оқшаулағыш қалпақ киіңіз.

6. Экспозицияның басталу уақытын анықтаңыз.

7. Шаш бұйрасының сапасын тексеріңіз.

8. Коклюшкаларды алып тастамай, өнімді шаштан 5-7 минут ішінде жылы сумен шайыңыз.

9. Бірінші бекіту (5-8 минут).

10. Бигудиді шешу (коклюшкалар).

11. Екінші бекіту (5 минут).

12. Фиксажды жылы ағынды сумен шайыңыз, суды сығыңыз.

13. Шашыңызды сүлгімен құрғатыңыз.

14. Қажет болса, шаш сән үлгісін жасаңыз.

Коклюшкалар – бұйралауға арналған арнайы бұйралар.

Классикалық коклюшкаларға классикалық химия бұйралау, папилоткаға ‒ сақиналы, спиральға ‒ спираль тәріздес химиялық бұйралау орындалады.

Коклюшкалар мөлшері әртүрлі болуы мүмкін: кішкентай диаметрден үлкенге дейін. Коклюшкалар диаметрі шаштың пішініне байланысты таңдалады: коклюшкалардың кішкентай диаметрі өте кішкентай бұйра жасайды, үлкен коклюшкалар диаметрі шашқа көлем беру үшін қолданылады, ал шашты толқынды етеді. Классикалық коклюшкалар бұйралау принципі бойынша бұралған, тек осы нұсқада 4х5 см өлшемді қағаз парақтары қолданылады, олар бұралуды жеңілдетіп қана қоймайды, сонымен қатар коклюшкалар айналасындағы шаш тұтамының біркелкі таралуын қамтамасыз етеді.

Классикалық коклюшкалар орау кезінде сіз келесі ережелерді сақталуы керек:

- оралған шаштың қалыңдығы коклюшкалар диаметрінен екі есе жұқа, ал ені коклюшкалар ұзындығынан сәл аз болуы керек;

- бұрау кезінде бет жағына сәл тартылады;

- шаштарды орау кезінде коклюшкаларды оңға және солға сәл жылжыту керек, бірақ алға немесе артқа емес;

- орау тегіс және тығыз болуы керек.

Бастағы бұралған классикалық коклюшкалар орналасуы келесідей болуы мүмкін (сурет. 5.23):

- Классикалық - барлық коклюшкалар бет-әлпетіне немесе классикалық бұйралағыштың орналасу принципіне сәйкес бұралады;

- Болашақ шаш үлгісін ескере отырып- коклюшкалар бөлшектерден немесе болашақ сәндеу бағыты бойынша бұралады;

- Ішінара орау-қысқа шаштар үшін қолданылады. Бұл жағдайда коклюшкалар орналасуы классикалық немесе болашақ шашты ескере отырып болуы мүмкін. Бұл нұсқада алдау шамамен бір деңгейде аяқталуы керек.

- Шахмат тәрізді орау кең уақытша-бүйірлік аймақтарда қолданылады. Париетальды және ортаңғы оксипитальды аймақтар жоғарыда сипатталғандай бұралған;бастың қалған бетінде коклюшкалар тәрізді.

- Коклюшкалар диаметрін ауыстыру арқылы-химияны орындағаннан кейін шаш үлгісі табиғи және көлемді болады.

‒ Екі коклюшкалар орау- бұралу біркелкі емес. Шаштың буымдарды бір коклюшкаларға орала бастайды, содан кейін шаш түбіне жақын екінші коклюшкалар төселеді.

‒ Үш коклюшкалар орау- біркелкі бұйралау жасау үшін ұзын шашқа қолданылады. Алдымен ұзын шаштар ортасынан түбіне оралады, содан кейін екі бөлікке бөлінеді және әр шаш ұштардан ортасына қарай бұралады.

- Тік химиялық бұйралауда барлық коклюшкалар тігінен орналасқан. Айналдыру төменгі оксипитальды аймақтан басталады, бөліктер тік болады. Тарту өзінен-өзі орындалады. Бұйралардың табиғи көрінуі және біріктірілмеуі үшін шаш тұтамдарын әртүрлі бағытта орау керек.

Дәстүрлі емес химиялық бұйралау үшін арнайы коклюшкалар қолданылады, оның бұйралануы әртүрлі ( 5.24 сурет). Шаш буымдарын шаш бұйралауға арналған қағазға орау классикалық коклюшкалар орау технологиясына сәйкес жүзеге асырылады. Кейін шаш бумасы толық бұйраланады, папильотка екіге қалыптасады, бұл ретте негіз шаш болуы тиіс жағынан бүктеу папилоткасы болады..

Шашты спираль немесе шаш тәрізді екіге орау үшін бастапқыда ұзын шаш қажет болады. Бас тең кішкентай квадраттарға бөлінеді, ал шаштардың түбірден орала бастайды. Спиралды коклюшкаларға шаштың буымы спиральға, ал пагода ‒ сегіздік әдіспен бұйраланады.

Шаш түбін бұйралау екі жағдайда жүзеге асырылады: өсіп келе жатқан шаштарға және тамырларда көлем жасау үшін. Шаш сызығы шаштың өскен немесе қалаған бөлігінің ұзындығына ғана оралады. Май немесе бальзам шаш ұштарына қолданылады және олар пластикалық орамаға оралады. Композиция мен бекіту шаштың бұйраланған жерлеріне ғана қолданылады.

Буст-Ап-тамырларға ұзақ уақыт бойы көлем берудің заман