ОҚУ САБАҒЫНЫҢ ЖОСПАРЫ

(теориялық немесе тәжірибелік оқыту)

Тақырыбы: Шабуылдауды ұйымдастыру. Футбол

Шабуылдауды ұйымдастыру — футболдағы ең маңызды және күрделі тактикалық элементтердің бірі. Шабуылдаушы команданың мақсаты — қарсыластың қорғанысын бұзып өтіп, гол соғу. Шабуылдың тиімділігі көптеген факторларға байланысты болады, оның ішінде ойыншылардың техникалық шеберлігі, жылдамдық, командалық үйлесімділік, сонымен қатар дұрыс тактикалық шешімдер қабылдау қабілеті бар.

1. Шабуылдауды ұйымдастырудың негізгі принциптері

1.1. Командалық үйлесімділік:
Шабуылдауды ұйымдастыру кезінде барлық ойыншылардың үйлесімді әрекет етуі өте маңызды. Бұл пас беру, қозғалыс жасау және қақпаға бағытталған соққы кезінде бір-бірін толықтыруды білдіреді. Шабуылдаушы ойыншылар бір-біріне дұрыс уақыт пен орында пас беріп, қорғанысқа қарсы тиімді әрекет етуге тиіс.

1.2. Кеңістікті пайдалану:
Шабуылдаушы команда қарсылас қорғанысы мен қақпасы арасында кеңістікті тиімді пайдалануы керек. Ойыншылар дұрыс орын таңдап, бос кеңістікке жылжып, пас ала отырып, қарсылас қорғанысын бұза алады. Кеңістікті тиімді пайдаланған жағдайда шабуыл тиімді болады.

1.3. Шабуылдың жылдамдығы:
Жылдам шабуылдар өте тиімді болуы мүмкін, себебі қорғаныс дайын болмауы мүмкін. Тікелей шабуылдар мен контршабуылдар кезінде жылдамдықтың маңызды рөлі бар.

1.4. Техника мен дәлдік:
Шабуылдаушы ойыншылардың техникасы, допты жақсы меңгеруі және пас беру қабілеті шабуылдың нәтижесіне үлкен әсер етеді. Допты тиімді алып жүру, пас берудің дәлдігі және шабуылшының қақпаға соққы жасау техникасы маңызды факторлар болып табылады.

2. Шабуылдаудың негізгі түрлері

2.1. Тікелей шабуыл: Тікелей шабуылда команда қарсылас қақпасына тезірек жетуді көздейді. Бұл тактикада ойыншылар қысқа пас арқылы немесе допты жылдам алып, бірден қақпаға соққы жасауға тырысады. Мұндай шабуыл түрі әдетте қарсылас қорғанысының дұрыс орнатылмаған кезінде тиімді.

Артықшылығы:

• Қарсылас қорғанысын дайын болмағанда, оны бұзу мүмкіндігі жоғары.

• Шабуылдың қарапайымдылығы мен жылдамдығы.

Кемшілігі:

• Қарсылас қорғанысы дайын болса, бұл әдіс тиімді болмауы мүмкін.

• Қателікке орын аз болады, себебі тек бір немесе екі пас беріледі.

2.2. Комбинациялық шабуыл: Комбинациялық шабуылда бірнеше ойыншы бір-біріне пас беру арқылы қарсылас қорғанысын бұзып өтеді. Мұндай шабуылдарда ойыншылар арасындағы үйлесімділік пен техникалық шеберлік маңызды. Бұл шабуыл түрі қателікке көп орын қалдырмай, жақсы ұйымдастырылған болуы керек.

Артықшылығы:

• Қарсылас қорғанысын әлсіретіп, оны бұзу мүмкіндігі жоғары.

• Ойыншылар арасындағы үйлесімділік жақсы дамиды.

Кемшілігі:

• Мұндай шабуыл уақытты талап етеді.

• Қорғаныс жақсы ұйымдастырылған болса, тиімділігі төмендейді.

2.3. Контршабуыл: Контршабуыл — бұл қарсылас шабуыл жасаған кезде оның қателіктерін пайдалану. Қорғаныстан шабуылға тез арада өту, жылдамдықты пайдаланып, қарсылас қорғанысына жету — контршабуылдың негізі. Контршабуылдар өте тиімді болуы мүмкін, себебі олар қарсыластың қорғанысы орнатылмаған кезде орындалады.

Артықшылығы:

• Қарсылас қорғанысы әлі дайын болмаған кезде өте тиімді.

• Жылдамдықты пайдалану арқылы тиімді соққы жасау мүмкіндігі жоғары.

Кемшілігі:

• Ойыншылардың жылдамдығы мен дәлдігі қажет.

• Қарсылас қорғанысын бұзу үшін тамаша шешімдер қажет.

3. Шабуылдаушы ойыншының міндеттері

Шабуылдаушы ойыншының негізгі міндеттері:

• Гол соғу: Бұл ең басты мақсат, бірақ соққы жасау үшін ойыншы қарсылас қорғанысын бұзып өтуі қажет.

• Пас беру: Шабуылдаушы ойыншы басқа ойыншыға гол соғуға мүмкіндік беру үшін пас беруі керек. Бұл үшін ол дұрыс орын таңдап, серіктесінің қозғалысын бақылап, уақытылы пас беруі керек.

• Қорғаушыны адастыру: Шабуылдаушы қорғаныс ойыншысын жаңылыстырып, бұрылыс жасап, қақпаға жақындауы керек.

• Қозғалыс жасау: Шабуылдаушы ойыншының дұрыс қозғалысы шабуылдың тиімділігін арттырады. Ол бос кеңістіктерге жылжып, қарсылас қорғанысын бұзып өтуі қажет.

4. Шабуылдауды ұйымдастырудағы психологический аспектілер

Шабуылдаушы ойыншылардың психологиялық жағдайы шабуылдың нәтижесіне үлкен әсер етеді. Шабуылдаушының сенімділігі мен дұрыс шешім қабылдай білуі, сондай-ақ командалық рух шабуылдың тиімділігіне ықпал етеді. Ойыншылардың көңіл-күйі, әсіресе гол соғуға жақындағанда, олардың ойынына әсер етуі мүмкін.

5. Шабуылдауды ұйымдастыру кезіндегі кеңестер

1. Дәл пас беру: Шабуылдаушы ойыншылар бір-біріне дәл және уақытында пас беруі керек. Пас берудің дұрыс уақытын табу — шабуылдың сәттілігінің кілті.

2. Қозғалысты үйлестіру: Ойыншылар әрқашан бір-бірін толықтырып отыруы керек. Пас бергеннен кейін ойыншы жаңа орынға жылжып, оның орнына басқа ойыншы келуі керек.

3. Жылдамдықты пайдалану: Тез қозғалып, қорғанысты бұзу үшін жылдамдықты пайдалану маңызды.

4. Қорғанысқа назар аудару: Шабуыл кезінде қорғаушылардың қателіктерін пайдалану керек. Ойыншылар өздеріне қолайлы позиция таңдауы қажет.