Бөлім. Парасат пайымы

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 10-сынып

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

«Шайтантауға сапар» бөлімі.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану;

10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдардың орны мен қызметін талдау.

Сабақтың мақсаттары

Барлық оқушылар: «Шайтантауға сапар» бөлімінің көркемдік сипатын анықтау;

Көпшілігі: шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау;

Кейбір оқушылар: көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану.

Жоспар

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру кезеңі. Сынып оқушылары түгенделеді. Оқушылар назары сабаққа аударылады.

Қызығушылықты ояту. Өткен сабақтағы «Шайтантауға сапар» бөліміндегі кейіпкерлер әрекетіне талдау жасаңыз.

Дескриптор:

• «Шайтантауға сапар» бөлімінің кейіпкерлерін анықтайды;

• Кейіпкерлердің іс-әрекетін талдайды;

• Кейіпкерлер мінезіне талдау жасайды;

• Ойларын дәлелдейді.

Сабақтың мақсатымен, бағалау критерийлерімен таныстыру.

Сынып оқушылары түгенделеді. Оқушылар назары сабаққа аударылады.

Өткен сабақтағы «Шайтантауға сапар» бөліміндегі кейіпкерлер әрекетіне талдау жасайды

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты анықталады.

ҚБ

10-сынып «Қазақ әдебиеті» оқулығы

Сабақтың ортасы

Мағынаны тану.

«Көршіңмен талқыла» әдісі арқылы оқушылар теориялық мәліметті талқылайды.

Троп - грекше - tropos - бұрылыс, бұрма деген сөз. Көркем тілдің басқа түрлерінен ауыстыру мағынасында қолданылатын сөздердің негізгі ерекшелігі астарлылығында. Бір нәрсені айтып, екінші мағына ұқтыруында. Мысалы, ақындар: Алатау ақ бас шалым көпті көрген не жұлдыз жымыңдады, күн күлді деп жазады. Мен Абайды оқыдым, көше ояу, ана үйдің құдасы келді дейтін сөйлемдердегі сөздерді алсақ – бәрі де ауыстыру мағынасында қолданылған сөздер. Жұлдыз жымыңдады, күн күлді - жанды нәрселердің істейтін іс-амалын жансыз нәрселерге істету, көше ояу -адамның орнына тұрағын айту. Абайды оқыдым - шығармасының орнына авторын айту т.б. осылар тәрізді сөз қолданыстар троп немесе ауыспалы мағынасында қолданылатын сөз делінеді. Троп негізінде алтыға бөлінеді: 1) метафора; 2)кейіптеу; 3) метонимия; 4) синекдоха; 5) символ 6)аллегория. Фигура (латынша келбет, бейне) - әдеби тілдің әсерлігі үшін қажет тәсіл, яғни сөз тіркестерін дағдылы синтаксистік қалыптан гөрі өзгешелеу ораммен, айрықша айшықпен құру. Мақсаты: сөздерге ерекше леп, екпін, тыныс беру арқылы олардың оқырманға әсерін күшейту. Айшықтаудың бірнеше түрі бар.Арнау – адамның, яғни ақынның өзіне не өзгеге, кейде тіпті жалпы жұртқа арнайы тіл қатуы, олармен іштей кеңесуі. Арнауды А.Байтұрсынов үш түрге бөлген: жарлай арнау, сұрай арнау, зарлай арнау. Кейін бұл үлгіге айналды.

1-тапсырма. Оқушылар «Шайтантауға сапар» бөлімі бойынша ұсынылған кестеге сай құбылту мен айшықтаудың түрі, қолданылу мақсатын, автордың стильдік ерекшелігін бағалайды.

Дескриптор:

• Құбылту мен айшықтаудың түрін анықтаңыз;

(кемінде 3-4);

• Көркемдегіш құралдың қолданылу мақсатын анықтайды(кемінде 3-4);

• Автордың стильдік ерекшелігіне баға береді (кемінде 2-3).

ҚБ

2-тапсырма. «Тұжырым картасы» арқылы оқушылар берілген тұжырым мен өзі оқыған поэманы байланыстыра отырып, автор стиліне баға береді.

Дескриптор:

• Шығарма көркемдігіне байланысты тұжырым жасайды;

• Автор стиліне баға береді;

• Өз пікіріне дәлелдер келтіреді(кемінде 2-3)

• Қорытынды шығарады.

ҚБ

Бекіту. Автор пікіріне баға береді.

«Әңгімелерімнің негізгі тақырыбы – табиғаттың құпия сырын ашу. Оны адам санасына бағындырып, адам баласының игілік үшін қызмет еттіру»

Т. Сұлтанбеков

Оқушылар «Көршіңмен талқыла» әдісі арқылы оқушылар теориялық мәліметті талқылайды.

Оқушылар ұсынылған кестеге сай құбылту мен айшықтаудың түрі, қолданылу мақсатын, автордың стильдік ерекшелігін бағалайды.

«Тұжырым картасы» арқылы оқушылар берілген тұжырым мен өзі оқыған поэманы байланыстыра отырып, автор стиліне баға береді.

Автор пікіріне баға береді.

ҚБ

Тамаша жауап!

Жақсы жауап!

ҚБ

Тамаша жауап!

Жақсы жауап!

«Әдебиет теориясы»

Әдебиет хрестоматиясы

«Шайтантауға сапар» бөлімі

Сабақтың соңы

Рефлексия:

Бүгінгі сабақта алған ақпараттың алдағы өміріңізде пайдасы бар ма?

Сабақта қай тапсырманы орындау қиындық тҚБуғызды?

Сізге қиындықты жеңу үшін не істеу керек деп ойлайсыз?

Оқушылармен кері байланыс жасалған соң, сабақ барысында қиындық туғызған тапсырмаларды қалай жеңіл орындауға болатын жолдары талқыланады.