Семинар, Критериалды бағалаудың білім сапасын арттырудағы тиімділігі

Семинар тақырыбы:

Критериалды бағалаудың білім сапасын арттырудағы тиімділігі

Мақсаты: Жас мамандарға бастауыш сыныптарда критериалды бағалау жүйесін тиімді қолдану бойынша теориялық және практикалық білім беру. Бұл жүйенің білім сапасын арттырудағы рөлі мен артықшылықтарын түсіндіру, сондай-ақ оны тәжірибеде қолдану жолдарын үйрету.

Міндеттері:

1. Критериалды бағалау жүйесінің негізгі ұғымдарымен таныстыру.

2. Оқу мақсаттарына сәйкес бағалау критерийлерін әзірлеуді үйрету.

3. Бағалау жүйесін сабақтарға тиімді енгізу бойынша практикалық жаттығулар ұйымдастыру.

4. Қатысушылардың білімін тәжірибеде қолдануға бағыттау.

Күтілетін нәтиже:

- Жас мамандар критериалды бағалаудың мәнін түсінеді.

- Қатысушылар бағалау критерийлерін өздері құрастыра алады.

- Мұғалімдер өз сабақтарында критериалды бағалау жүйесін қолдана бастайды.

Семинар жоспары

Семинардың толық мазмұны

1. Ұйымдастыру кезеңі (5 минут)

- Семинар жетекшісі қатысушыларды қарсы алады, семинардың тақырыбы мен мақсаты туралы қысқаша мәлімет береді.

- Қатысушылар өздерін таныстырып, критериалды бағалау туралы қысқаша ойларын ортаға салады.

Сұрақтар:

- «Сіз өз тәжірибеңізде қандай бағалау жүйесін қолданасыз?»

- «Критериалды бағалаудың артықшылықтары қандай болуы мүмкін?»

Мақсаты: қатысушыларды тақырыпқа қызықтыру және белсенділікті арттыру.

2. Кіріспе (15 минут)

Тақырыптың өзектілігі:

Семинардың өзектілігі: Қазіргі білім беру жүйесінде оқушылардың оқу жетістіктерін объективті, әділ және ашық түрде бағалау қажеттілігі артып келеді. Қазақстандағы орта білім беру ұйымдарында 12 жылдық білім беру моделіне көшу және халықаралық зерттеулерге (PISA, TIMSS) қатысу білім сапасын бағалау әдістеріне жаңа талаптар қояды. Осы тұрғыда критериалды бағалау жүйесі заманауи оқыту үдерісінің маңызды құралы болып табылады.

Негізгі себептері:

1. Халықаралық стандарттарға сәйкестік:

- Критериалды бағалау әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылатын жүйе, ол оқушылардың оқу жетістіктерін нақты көрсеткіштермен өлшеуге мүмкіндік береді.

- Бұл әдіс Қазақстанның білім беру жүйесін халықаралық деңгейге жақындатып, оқушыларды жаһандық білім беру стандарттарына дайындайды.

2. Білім сапасын арттыру:

- Критериалды бағалау арқылы мұғалімдер оқушылардың біліміндегі олқылықтарды анықтап, дер кезінде түзету жұмыстарын жүргізе алады.

- Бағалау нақты және өлшемді болғандықтан, оқушыларға өз деңгейлерін түсініп, әрі қарай даму бағыттарын айқындауға көмектеседі.

3. Оқушылардың белсенділігін арттыру:

- Критериалды бағалау оқушыларды өз оқуына жауапкершілікпен қарауға ынталандырады. Олар критерийлер арқылы өз жетістіктерін бағалап, білім алу барысына белсенді қатысады.

4. Мұғалім мен ата-ананың рөлін нығайту:

- Мұғалімдерге критериалды бағалау білім беру үдерісін тиімді жоспарлап, оқушының жеке ерекшеліктеріне қарай оқытуды ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

- Ата-аналар өз баласының оқу жетістіктері туралы ашық және толық ақпарат алады, бұл ата-ана мен мектеп арасындағы байланыс сапасын арттырады.

Бұл семинар жас мамандарға бастауыш сыныптарда критериалды бағалауды енгізу бойынша тиімді әдіс-тәсілдерді үйретіп, оқыту сапасын арттырудың жолдарын көрсетеді. Осылайша, мұғалімдер заманауи білім беру үрдісіне бейімделіп, оқушылардың білім сапасын халықаралық стандарттарға сай жетілдіруге үлес қосады.

Талқыланатын сұрақтар:

- Неліктен білім сапасын арттыру үшін бағалау жүйесін өзгерту маңызды?

- Критериалды бағалау білім алушыларға қандай мүмкіндіктер береді?

Әдіс: Қатысушыларға слайд-презентация арқылы критериалды бағалау жүйесінің негізгі принциптері мен ерекшеліктері таныстырылады.

3. Теориялық бөлім (30 минут)

3.1 Критериалды бағалаудың негізгі ұғымдары

- Критериалды бағалау – білім алушының оқу жетістіктері алдын ала анықталған, нақты және өлшемді критерийлер негізінде бағаланады.

- Оқу мақсаттары, критерийлер және дескрипторлар арасындағы байланыс түсіндіріледі.

3.2 Артықшылықтары:

- Объективтілік: бағалау нақты көрсеткіштерге негізделеді.

- Оқушының даму динамикасын қадағалау мүмкіндігі.

- Кері байланыс: мұғалім, оқушы және ата-ана арасындағы ашық коммуникация.

3.3 Кемшіліктері:

- Мұғалімдерге қосымша дайындықты талап етеді.

- Бағалау критерийлерін дұрыс әзірлемеген жағдайда оның тиімділігі төмендейді.

Әдіс: Лектор қатысушыларға мысалдар арқылы критерийлерді дұрыс анықтаудың маңыздылығын түсіндіреді.

4. Практикалық бөлім (50 минут)

4.1 Бағалау критерийлерін әзірлеу (20 минут):

Қатысушылар топтарға бөлінеді және олар өз пәндеріне немесе сабақтарына арналған бағалау критерийлерін құрастырады.

- Әр топқа бір оқу мақсаты беріледі.

- Мысалы: «Оқушы мәтіннің негізгі идеясын анықтай алады».

Тапсырма: осы мақсатқа сәйкес үш бағалау критерийін және дескрипторларын құрастыру.

- Критерий 1: Мәтіннің негізгі идеясын анықтайды.

- Критерий 2: Мәтіннің мазмұнын өз сөзімен баяндайды.

- Критерий 3: Өз ойын дәлелдей алады.

4.2 Бағалау процесін модельдеу (30 минут):

- Әр топқа дайын тапсырмалар беріледі (математика, әдебиеттік оқу, дүниетану).

Міне, математика, әдебиеттік оқу және дүниетану пәндеріне арналған дайын тапсырмалар:

1. Математика

Тапсырма:

Оқушыларға келесі есепті шешу ұсынылады:

«Егер бір алма 150 теңге болса, ал 5 алма сатып алса, оларды сатып алу үшін жалпы қанша ақша қажет болады?»

Оқу мақсаты: «Оқушы есепті дұрыс шығарып, шешімін түсіндіре алады.»

Бағалау критерийлері:

- Есептің шартын және мәліметтерін дұрыс түсінеді.

- Қажетті амалдарды дұрыс таңдайды және есепті шешеді.

- Жауабын дұрыс және түсінікті түрде көрсетеді.

2. Әдебиеттік оқу

Тапсырма:

Оқушыларға берілген мәтіннен негізгі ойды анықтау және оны өз сөздерімен түсіндіру ұсынылады. Мәтін: «Қысқы ормандағы табиғаттың тыныштығы мен әдемілігі. Құстардың қиқуы, қардың жамылған ағаштар, тыныштық пен суықтың әсері.»

Оқу мақсаты: «Оқушы мәтіннің негізгі идеясын анықтай алады.»

Бағалау критерийлері:

- Мәтіннің негізгі идеясы мен тақырыбын анықтайды.

- Мәтіннің мазмұнын өз сөзімен баяндайды.

- Өз пікірін мәтіннің мазмұнына негіздеп дәлелдей алады.

3. Дүниетану

Тапсырма:

Оқушыларға табиғи құбылыстардың біреуін таңдап, оның сипаттамасын жазу және себеп-салдарын түсіндіру ұсынылады. «Жаңбырдың пайда болуы» туралы жазу тапсырмасы беріледі.

Оқу мақсаты: «Оқушы табиғи құбылыстарды сипаттап, олардың себеп-салдарын түсіндіре алады.»

Бағалау критерийлері:

- Құбылыстың сипаттамасын дұрыс береді.

- Құбылыстың пайда болу себептерін түсіндіреді.

- Құбылыстың салдарын сипаттап, түсіндіреді.

Бұл тапсырмалар әр пәнге сәйкес бағалау процесін модельдеу үшін дайындалған. Тапсырмаларды топтарға бөліп, оқушылардың орындау нәтижесін бағалау үшін қолдануға болады.

Бұл тапсырмалар мен критерийлер әр топқа берілуі және олардың жұмыс нәтижесін бағалауға арналған модельдеу ретінде қолданылуы мүмкін.

- Қатысушылар осы тапсырмалар бойынша бағалау критерийлерін қолдана отырып, оқушыларды бағалау үрдісін модельдейді.

- Әр топ өз жұмысын қорғайды, критерийлердің тиімділігін түсіндіреді.

Әдіс: Топтық жұмыс және тәжірибе алмасу.

5. Қорытынды (15 минут)

Талқылау:

Семинардың соңында қатысушылар өз ойларын ортаға салады:

- Критериалды бағалаудың тиімді жақтары.

- Өз тәжірибесінде қолдану жолдары.

Рефлексия:

Қатысушылар «Кері байланыс парағы» әдісі арқылы семинардың пайдалы жақтарын және болашаққа ұсыныстарын айтады.

Қолданылатын ресурстар:

- Слайд-презентация.

- Бағалау критерийлері мен дескриптор үлгілері.

- Жаттығу тапсырмалары.