Бақылау

«Күз» Күзгі табиғатқа бақылау

Күзгі табиғаттың құбылыстарына, күн шуағына, аспанға, бұлттарға, желге.

Мақсаты:

Күз туралы түсінігін кеңейтіп, жыл мезгілінің ерекшелігін әңгімелеу. Табиғатты қорғуға, оның әсемдігін, әдемілігін сезіне білуге, үлкендер еңбегін бағалай білуге тәрбиелеу. Сурет мазмұнына сәйкес жұмбақ шешу.

Сұрақтар:

-Жылдың қай мезгілі?

-Ауа-райы қандай??

-Жапырақтың түсі қандай?

-Күн бұлтты ма?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Жиып теріп болатын

Қамбаға астық толатын.

Қызыл қырман ойнайтын,

Қай мезгілде болады?

(күз)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Күз көрінісімен таныстық.

Марапаттау сәті

Бақылау барысында барлық балалар жаппай марапаттау алды.

Ойын

«Кім көп сөз біледі?» қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар дөңгелене отырып көрсеткен суреттер жайында жылдам, тез әңгіме құрайды. «Жел» суреті болса желдің пайдасы мен зиянын айтады.

Мақсаты:

Балалардың ой-өрісін дамыту. Ойлау, есте сақтау қабілетін арттыра отырып жылдамдыққа, ойлампаздыққа тәрбиелеу.

Еңбек

Түскен жапырақты жинау.

Мақсаты:

Түрлі-түсті түстерді ажырата алуға, қол еңбегімен жұмыс жасауға үйрету.

Жеке жұмыс

Серуен кезіндегі негізгі мақсатты түсінбеген балалармен жеке жұмыс жасау.

Еркін ойын

Бақылау

Жауын-шашынға бақылау

Табиғаттың құбылыстарына, бұлттарға, жауын-шашынға.

Жауын-шашын өте пайдалы. Егер жауын болмаса ауа ластанып кетеді. Жауыннан соң өсімдік түрленіп, өседі. Жауын-шашынның түрлері: - Бұршақты; - Нөсер жауын; - Сіркіреп жауатын жауын; Бұршақты жауын қатты жауса егінді тесіп жібереді.

Мақсаты:

Жауын-шашын жайында толық түсінік беру. Пайдасы мен зиянын ажырата білу, тілдерін дамыту.

Сұрақтар:

- Жауын-шашынның пайдасы қандай?

- Жауынның зияны?

- Сендер ұнатасыңдар ма жауынды?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Жаңбыр»

Алатаулар бауырына,

Атам-әжем ауылына.

Ақша бұлттар ауа берші,

Жау-жау жаңбыр, жауа берші.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Егінге пайдасын білдік.

Бұршақтың зиянды екенін білдік.

Марапаттау сәті

Бақылау барысында сұраққа толық, әрі дұрыс жауап берген балалар марапатталды.

Ойын

«Күн мен жаңбыр» қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар алаңға шығады. «Жаңбыр!» белгісі берілгенде балалар үйге кіріп, паналауы керек.

«Күн!» белгісі берілгенде балалар сыртқа шығып жүгіруі керек.

Мақсаты:

Балаларды берілген белгі бойынша шапшаңдыққа, жылдамдыққа, зейінін аударуға және ұйымшыл болуға үйрету, олардың есту қабілетін дамыту.

Ойынды 3-4 рет қайталау.

Еңбек

Аула гүлдеріне су құю.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Серуен кезіндегі әсерлерімен бөлісу.

Еркін ойын

Бақылау

Кемпірқосақты бақылау

Жауын-шашыннан кейінгі ауа-райы құбылысына, жауыннан кейін шыққан күнге, табиғат өзгерісіне бақылау жасау. Жаңбырдан соң пайда болатын кемпірқосаққа көңіл аудару. Кемпірқосақ – жауын-шашыннан кейін аспанға түрленіп, дөңгеленіп шығады, жеті түрлі түстен тұрады.

Мақсаты:

Кемпірқосақ жайында толық түсінік беру. Түстерімен таныстыру. Түстерді ажырата алуға үйретіп, зейінін аудару.

Сұрақтар:

- Жауын-шашыннан кейін ауа-райы қандай?

- Кемпірқосақ аспанға неге және қай кезде шығады?

- Оның неше түсі бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Кемпірқосақ»

Күркіреді күн, күн,

Терезелер шың, шың.

Жауды жаңбыр топ,топ,

Кемпірқосақ көп, көп.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Кемпірқосақ жайында білдік.

Жауыннан кейін шығатынын білдік.

Ол жеті түрлі түстен тұрады.

Марапаттау сәті

Бақылау барысында сұраққа толық, әрі дұрыс жауап берген балалар марапатталды.

Ойын

«Өз жұбыңды ізде!» қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар шеңберде тұрады, ортада бір бала. Шеңберде тұрған әр баланың өз жұбы болады. «Ізде!» дегенде бір бала ортаға келеді, «Ізде!» деп әндеткенде әркім өзінің жұбын іздеп орнына тұруы керек.

Мақсаты:

Қимыл ептілігін дамыту, есте сақтау қабілетін арттыру.

Ойынды 3-4 рет қайталау.

Еңбек

Ойыншықтарды жуып, орнына қою.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Әр оқу іс-әрекетінде үлгерімі төмен балалармен жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Саңырауқұлаққа бақылау

Жауын-шашыннан кейін орманда тал арасында саңырауқұлақ көп шығады. Адамға саңырауқұлақ жеген өте пайдалы. Олардың пайдалысы, зияндысы бар. Сондықтан, адамдар олардың түрлерін білуі тиіс.

Мақсаты:

Жабайы саңырауқұлақ пен жеуге жарамды саңырауқұлақтардың аттарын, түрлерін ажырата алуға үйрету. Аттарын жаттау.

Сұрақтар:

- Саңырауқұлақ қай жерде шығады?

- Саңырауқұлақтың бәрін жеуге бола ма?

Адамдар не үшін жейді саңырауқұлақты?

- Саңырауқұлақ сендерге ұнайды ма?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Саңырауқұлақ»

Жауынды сүйеді, басында домалақ қалпағы бар. Ол не?

(саңырауқұлақ)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Саңырауқұлақтардың аттарын, түрлерін білдік.

Олардың жейтін және жеуге болмайтын түрлері бар екенін білдік.

Марапаттау сәті

Бақылау барысында сұраққа толық, әрі дұрыс жауап берген балалар марапатталды.

Ойын

«Асық ату» қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар асықты бір қатар бойына тігіп, соны өз сақаларымен дәлдеп атады. Кім көп асық атып алады сол бала жеңімпаз атанады.

Мақсаты:

Балаларға асық атуға, дұрыс сөйлеуге, дұрыс ойнауға үйрету. Ептілікке баули отырып, ұлттық тәрбие беру.

Ойынды 3-4 рет қайталау.

Еңбек

Алаңдағы жерге түскен жапырақтарды түс-түсімен жинау.

Мақал-мәтел:

«Ер дәулеті – еңбек».

Мақсаты:

Түстерді ажырата алуды үретуді жалғастыру.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Әр оқу іс-әрекетінде үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

«Күз ағашы»

Күз ағашына бақылау

Күз ағашы – ол көктемде жапырағы көгеріп, жайқалып тұратын ағаш. Күз мезгілі жеткенде ағаш жапырағы сарғаяды. Алма ағашы, қайың, емен, жөңке ағашы, жеміс ағаштары тағы да басқа ағаштардың жапырақтары сарғаяды. Тек қана шырша ғана қысы-жазы жасыл қалпында болады.

Мақсаты:

Күз ағашы туралы ұғымдарын бекіту. Табиғаттың күз мезгілінде өзгеретінін айтып жеткізу. Күз ағашының ерекшелігімен таныстыру.

Сұрақтар:

- Сендерге күз мезгілі ұнайды ма?

- Несімен ұнайды?

- Күзде ағаштарда қандай өзгеріс болады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Жиып теріп болатын

Қамбаға астық толатын.

Қызыл қырман ойнайтын,

Қай мезгілде болады?

(күз)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Ағаштың ұзақ өмір сүретіні жайында.

Күзде жапырақтардың өзгеретіні жайында білдік.

Марапаттау сәті

Бақылау барысында сұраққа толық, әрі дұрыс жауап берген балалар марапатталды.

Ойын

«Жапырақ жинау»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі топқа бөлініп, берілген бұйрық бойынша жапырақ жинауға кіріседі. Кім көп жинайды, сол жеңімпаз болады.

Мақсаты:

Балаларға асық атуға, дұрыс сөйлеуге, дұрыс ойнауға үйрету. Ептілікке баули отырып, түстерді ажырата алуға үйрету.

Ойынды 3-4 рет қайталау.

Еңбек

Алаңдағы жерге түскен жапырақтарды түс-түсімен жинау.

Мақал-мәтел:

«Еңбек түбі -береке,

Көптің түбі - мереке».

Мақсаты:

Түстерді ажырата алуды үретуді жалғастыру.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Әр оқу іс-әрекетінде үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Түскен сары жапыраққа бақылау

Жапырақтың түсі неге сары? Сары болатын себебі – ол күз мезгілінде сарғайып жерге түседі. Күз мезгілі аяқтала өз «киімдерінен» айырылып, қысты тек бұталарымен өткізеді. Ал, көктем, жазда қайта бүршік атып, жапырақ жаяды.

Мақсаты:

Балаларға жапырақтың өсуі жайында, әр мезгілде түрленетіні жайында айтып, түсіндіру. Талды сындырмауға, табиғатты аялауға үйретіп, тәрбиелеу.

Сұрақтар:

- Сендерге күз мезгілі ұнайды ма?

- Несімен ұнайды?

- Күзде ағаштарда қандай өзгеріс болады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Жиып теріп болатын

Қамбаға астық толатын.

Қызыл қырман ойнайтын,

Қай мезгілде болады?

(күз)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Жапырақтың әр түске енуін.

Талды сындырмауды.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Ұзындыққа секір»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар бір-бірден қатарға тұрып, сызық сызылады. Мәреге дейін сол орынында тұрып секіруі тиіс.

Мақсаты:

Жылдамдыққа, ептілікке үйрету.

Еңбек

Алаңдағы жерге түскен жапырақтарды жинау. Әр түсті жапырақтан әр түрлі жұмыстар жасау.

Мақал-мәтел:

«Татулық – табылмас бақыт».

Мақсаты:

Түстерді ажырата алуды үретуді жалғастыру.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Ұшатын құстарға бақылау

- Құстар әр түрлі болады. Біз тек ұшатын құстарды қарастырамыз. Күзде құстар жылы жаққа ұшуға қамданады. Себебі, жазда, жылы жақта тіршілік ететін құстар қысқа қалса олар өмір сүре алмайды. Әр құстың мекендейтін жері бар. Солардың ішінде қарға қысы жазы бір орында мекен ете алады. Өйткені ол құс төзімді келеді.

Мақсаты:

Балаларға құстар жайында түсінік беру. Құстардың тіршілігімен таныстыру.

Сұрақтар:

- Қандай құс қысқа төзімді?

- Сендер қандай құсты жақсы көресіңдер?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Құстар, құстар сызылтып ән салады,

Сол әнімен тербетеді даланы.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Құстардың тіршілігімен таныстық.

.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Арқан тарту»

қимылды ойыны

Ережесі:

Арқанды балалар тәрбиеші бұйрығынан кейін екі жаққа тартады.

Мақсаты:

Жылдамдыққа, ептілікке үйрету.

Еңбек

Алаңды тазарту, үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Еңбексіз өмір – сөнген көмір».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Тірі табиғатқа бақылау

- Табиғат екі түрге бөлінеді: тірі табиғат және өлі табиғат. Тірі табиғат – адам, өсімдік, жануарлар, жәндіктер. Ол – тіршілік көзі. Өседі, дамиды, қимылдайды.

Өлі табиғат – тау, тас, құм, ауа, су. Бір орында тұрады, өніп, өспейді.

Мақсаты:

Балаларға өлі және тірі табиғат жайында ақпарат беру, ажырата білуге үйрету.

Сұрақтар:

- Табиғат неше түрге бөлінеді?

- Шегіртке өлі табиғатқа жата ма, әлде, тірі табиғатқа жата ма?

- Не себепті?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Ат басты, арақар мүйізді,

Бөрі кеуделі, бөкен санды.

Ол не?

(шегіртке)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

. Өлі табиғат, тірі табиғат жайында білдік.

.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Ақ серек пен көк серек»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жаққа теңдей бөлініп тұрады. Бір жақтағы балалар екінші жақтағы бір баланы әндете шақырады. Аты аталған бала жүгіріп келіп, қарсы беттегі қатарды үзіп шығуы тиіс. Үзе алған бала өзімен бірге өз тобына бір ойыншыны алып кетеді. Үзе алмаса сол топта қалады.

Мақсаты:

Жылдам жүгіруге, көздеуге, ептілікке үйрету.

Еңбек

Алаңды тазарту, үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарар».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Топыраққа бақылау

- Топырақ – табиғаттың бір бөлігі. Оны адамдар өзінің қажетіне жаратады. Өйткені топырақ болмаса, біздің жеп отырған нанымыз, асымыз болмас еді. Топырақтың құнарлысы және шірігі болады. Құнарлы топырақта барлық өсімдік жақсы өседі.

Мақсаты:

Балаларға топырақтың пайдасы, зияны жайында айтып, түсіндіру. Ойлану, сөйлеу қабілетін арттыру. Тілдерін дамыту.

Сұрақтар:

- Топырақтың адамға қандай пайдасы бар?

- Топырақ табиғаттың қандай түріне жатады?

- Не себепті?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Дала десем, мал елестер көзіме,

Дала десем, дән елестер көзіме.

Дала десем, ән естілер құлаққа,

Мұның бәрі топырақтан жаралған.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Топырақтың қасиетін, пайдасы жайында білдік.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Асық ату - алшы»

қимылды ойыны

Ережесі:

Үш бала шығып сақаларын лақтырады.

Бірінші кезекте –алшы түссе,

екінші кезекте – тәйке түссе, үшініш кезекте – бүк түссе,

төртінші кезекте – шік түссе осылайша ойын жалғаса береді.

Мақсаты:

Балаларға асық ойындары жайында білім беру. Асық ату, ойлау дағдыларын қалыптастыру, ептілікке баулу.

Еңбек

Алаңды өскен, сарғайған арам шөптерді жұлу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарар».

Мақсаты:

Балалардың өз еркімен еңбек етуге үйрету, еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Фикус гүліне бақылау

- Бөлмеде өсетін фикус гүлінің жапырағы жалпақ, адамның денсаулығына пайдалы. Ол ауаны тазартып тұрады. Бір ғана фикус гүлінің әр түрі бар. Оның бірі жарықты сүйсе, бірі жарықты қажет етпейді.

Мақсаты:

Бөлме гүлінің пайдасы жайында, олардың күтімі жайында айтып, түсіндіру. Гүлдерді жақсылап күтуге тәрбиелеу.

Сұрақтар:

- Фикус қандай гүл?

- Олардың адамға қандай пайдасы бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Апай екті алаңға,

Фикусты жұпар өсетін.

Фикус ұнап маған да

Жасыл әлем жасасын.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Гүлдердің адам ағзасына пайдасын.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Орамал тастамақ»

қимылды ойыны

Ережесі:

Әуенмен балалар дөңгеленіп отырады. Сол кезде бір бала ортаға шығып орамалмен әндетіп жүреді. Әуен тоқтағанда ойын бастаушы ортада тоқтап қалуы керек. Сол кезде екі бала жүгіріп келіп, оны алып үлгеруі тиіс. Орамалға кім бірінші келеді, сол бала жеңімпаз атанып, ойынды ары қарай жалғастырады.

Мақсаты:

Балаларды әуенмен жүруге, дәлдеп орамалды екі жаққа қоюға, ептілікке тәрбиелеу.

Еңбек

Гүлдерді жапырағын жуу.

Мақал-мәтел:

«Ер дәулеті – еңбек,

Еңбегіне қарай өнбек».

Мақсаты:

Балалардың өз еркімен еңбек етуге үйрету, еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Қайыңға бақылау

Қайың – ақ түсті қабығымен ерекшеленетін, әдемі, көпжылдық ағаш. Ол көктемде ерте бүршік жарып, жапырағын кеш түсіреді. Оның көп түрлері бар. Бұтағы мен діңі берік. Күзде ерекше сары түске боялатын қайың жапырақтары саябақтарға көрік береді. Қайың шырынының емдік қасиеті мол. Сусын ретінде де пайдаланады.

Мақсаты:

Балаларға жалпы ағаштар жайында, оның ішінде қайың ағашы жайында түсінік беру. Өсу жолы мен пайдасын айтып өту. Оларды сындырмауға, аялауға тәрбиелеу.

Сұрақтар:

- Қайың қандай ағаш?

- Жапырақтары күз соңында қандай болады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Бүршігі мен қабығы-ем, шырыны бар,

Қасиетін қайыңның ұғыныңдар.

Теңеп оны сыланған сұлу қызға,

Сусын жасап ішетін шырыны бал.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Қайыңның көпжылдық ағаш екенін.

Қасиеті мен пайдасын және сұлулығын.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Орамал тастамақ»

қимылды ойыны

Ережесі:

Әуенмен балалар дөңгеленіп отырады. Сол кезде бір бала ортаға шығып орамалмен әндетіп жүреді. Әуен тоқтағанда ойын бастаушы ортада тоқтап қалуы керек. Сол кезде екі бала жүгіріп келіп, оны алып үлгеруі тиіс. Орамалға кім бірінші келеді, сол бала жеңімпаз атанып, ойынды ары қарай жалғастырады.

Мақсаты:

Балаларды әуенмен жүруге, дәлдеп орамалды екі жаққа қоюға, ептілікке тәрбиелеу.

Еңбек

Қайың ағашының жанын тазарту..

Мақал-мәтел:

«Ер дәулеті – еңбек,

Еңбегіне қарай өнбек».

Мақсаты:

Балалардың өз еркімен еңбек етуге үйрету, еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Еменге бақылау

Діңі жуан, әрі мықты, биік болып өсетін ағаш. Емен ағашы таулы аймақтарда болады. Ол гүлдеп, жеміс салады. Көктемгі гүлдері қызғылт түсті, жеміс салады. Ағаштың жапырағы мен жаңғағы өте әдемі. Бұл ағаш 200 жылға дейін өмір сүріп, жәй өседі. Діңі мықты болғандықтан, одан есіктер мен терезелер жасалады. Жаңғақ арқылы көбейеді.

Мақсаты:

Балаларға емен ағашы жайлы толық түсінік беріп, тілін дамыту.

Сұрақтар:

- Емен қандай ағаш?

- Ол қалай көбейеді?

- Адамға қандай пайдасы бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Ерекше берік болады,

Еменнен болса босағаң.

Еуропада бар емен

Екі мың жыл жасаған.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Еменнің пайдасы, қасиеті жайында.

Жаңғағы арқылы көбейетінін.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Қырықаяқ»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жаққа бірдей бөлінеді. Берілген мәреге дейін екі топ бірінен-бірі ұстап, айнала жүгіріп, сол белгіге жүгіруге тиіс.

Мақсаты:

Балаларды ұйымшылдыққа, достыққа тәрбиелеу.

Еңбек

Жапырақтарды жинау. Үлкендер еңбегін бағалуға тәрбиелеу.

Мақал-мәтел:

«Еңбек-ерлікке жеткізер,

Ерлік-елдікке жеткізер».

Мақсаты:

Балалардың өз еркімен еңбек етуге үйрету, еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Бегония өсімдігіне бақылау

Көркем жапырақты, гүлдейтін өсімдік. Қызғылт көк түсті жапырақтары көз тартады. Бұл гүлдердің күтімдері де әр түрлі болады. Өсімдікті үш күнде бір суарса жеткілікті. Ал, қыста аптасына бір рет суарады. Ол тұқымы мен бұталары арқылы көбейеді.

Мақсаты:

Балаларға бөлме гүлі бегония гүлімен таныстыру. Оларды аялап күтуге үйрету.

Сұрақтар:

- Бегония өсімдігінің жапырағы қандай?

- Өсімдікті қалай суарады?

- Адамға қандай пайдасы бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Бегония бөлмеде,

Бақшада да өседі.

Көркемдеуге көшені

Қолайлы гүл деседі.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Өсімдіктің бұталары мен тұқымы арқылы көбейетінін білдік.

Әдемі, қызғылт гүл.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Қыз қуу»

қимылды ойыны

Ережесі:

Ұл бала мен қыз бала атқа мініп, ереже бойынша бірін – бірі қуады. Қызға жеткен ұл оның бетінен сүюі шарт. Ал, жете алмаса, келесі айналымда қыз ұлды қамшымен ұрады.

Мақсаты:

Балаларды ұйымшылдыққа, достыққа тәрбиелеу. Қызды сыйлауға, икемділікке, ептілікке үйрету.

Еңбек

Гүлдерге су құю, жапырақтарын тазарту.

Мақал-мәтел:

«Бейнет түбі - зейнет».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Қарағай ағашына бақылау

Мәңгі жасыл өсімдік таулы аймақтарда кездеседі. Ол өте тез өседі. Жер шарында 100 – ден аса түрі бар. Тамыры жайыла өседі. Сондай-ақ, жай және тез өсетін түрі бар. Қарағайдың бүршіктері өте әдемі. Одан неше түрлі бұйымдар жасалады.

Мақсаты:

Балаларға қарағай ағашы жайында толық түсінік беру. Өсуі мен пайдасын айтып, түсіндіру, тілдерін дамыту. Ерекшелігін көру.

Сұрақтар:

- Қарағай қанша жыл өмір сүреді?

- Ол қандай ағаш?

- Адамға қандай пайдасы бар?

- Қайда кездеседі?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Өрмелеген баладай,

Өсер тауда қарағай.

Қияда тұрар қасқайып,

Қиындығына қарамай.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Тұқымы мен қалемшелері арқылы көбейеді.

Көпжылдық өсімдік.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Дойбы»

Ойыны

Ережесі:

Дойбының арнаулы тақтасы болады. Әрбір жеке шаршылар ақ және қара түске боялған. Екі адам кезектесіп, бір-біріне қарсылас болып ойнайды.

Мақсаты:

Балаларды икемділікке, тез ойлауға, ептілікке тәрбиелеу.

Еңбек

Ойыншықтарды жуу, орнына қою.

Мақал-мәтел:

«Жақсы бала – елдің ырысы».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Күздік жемістерге бақылау

Күздік жемістер – күз мезгілінде пісетін бау-бақша өнімі. Олар: алма, өрік, қарақат, алхоры, шие, алмұрт,долана, алша, анар, т.б.

Мақсаты:

Балаларға жемістерді ажырата білуге, дәміне қарай атап, адам денсаулығына қаншалықты пайдалы екенін айту. Жемістерді күтуге, сақтай білуге үйрету.

Сұрақтар:

- Сендерге жемістер ұнайды ма?

- Қандай жемістерді білесіңдер?

- Адамға қандай пайдасы бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Қыста, жазда, күзде де,

Тұрады жасыл түске еніп.

Шипасы мол шыршаның,

Тыңайтар бізге күш беріп.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Күздік жемістердің пайдалы екенін.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Қарғымақ»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жақтан екі арқанды ұстап тұрады.. Ортасынан балалар біреулеп қарғып секіреді.

Мақсаты:

Балаларды жылдамдыққа, ептілікке тәрбиелеу.

Еңбек

Ойыншықтарды жуу, орнына қою.

Мақал-мәтел:

«Жақсы бала – елдің ырысы».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Солған гүлдерге бақылау

- Балалар, гүлдер неге солып барады? Қазір күз мезгілі. Күн суытты. Сол себепті гүлдер күн көзін көбірек қажет етіп тұр.

Мақсаты:

Балаларға гүлдің солу себебін түсіндіру. Оған аянышпен қарап, оны күтіп, баптауға үйрету.

Сұрақтар:

- Гүлдер неге солады?

- Қандай гүлдерді білесіңдер?

- Адамға қандай пайдасы бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Қызыл, жасыл гүл егіп,

Баптап күттік, түрлеттік,

Қалмасын деп қуарып

Көптеп-көптеп су бердік.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Гүлдің неге солатынын.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Соқыр теке»

қимылды ойыны

Ережесі:

Ойыншылар дөңгеленіп тұрады. Бір баланың көзін байлап, ортаға шығарады. Айнала тұрған балалар «Соқыр теке» тиіп, қашып жүреді. Оның қолына түскен бала ойында ары қарай жалғастырады.

Мақсаты:

Балаларды жылдамдыққа, ептілікке тәрбиелеу.

Еңбек

Топ гүлдеріне су құю. Жапырақтарын тазарту.

Мақал-мәтел:

«Жақсы бала – елдің ырысы».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Бұлттарға бақылау

Аспанда жауын жауар алдында жиналады. Бұлт ұлпа мақта секілді ақ болады. Бұлт дегеніміз – ол су бетінен жиналған бу.

Мақсаты:

Балаларға ауа-райы құбылыстарымен таныстыру, өз бетінше ауа-райын бақылай алуға үйрету. Сол жайында өз сөзімен әңгімелеп айтып беруге баулу.

Сұрақтар:

- Бұлт қай кезде шығады?

- Ол күн көзін неге жабады?

- Адамға қандай пайдасы бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Көзі жасты жылауық,

Келе жатыр бір алып.

Ол не?

(бұлт)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Бұлттардың аспанды жапқанда жауын жауатынын білдік.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Білектесу»

қимылды ойыны

Ережесі:

Ойыншылар бір-бірмен білектесіп жарысады. Екі бала бір-біріне қарама-қарсы отырып, шынтағын үстелге тегіс тигізе, қол күштерін сынасады.

Мақсаты:

Балаларды жылдамдыққа, ептілікке, шымырлыққа тәрбиелеу.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Ойыншықтар әлеміне бақылау

- Балалар, бүгін біз сендермен ойыншықтар әлеміне саяхатқа келдік. Барлық балалар өздеріне ұнаған ойыншықтармен ойнап, соларға ат қояды. Өздері ойыншық сатушы, бірі алушы болып ойнайды. Ойыншықтардысендер үшін жасайтын зауыттар болады. Сондықтан ойыншықтармен сындырмай, ұқыпты болып ойнау керек.

Мақсаты:

Балаларды ұқыптылыққа, жинақылықа баулу. Ойыншықта әлемінде сатушы мен сатып алушының арсыдағы қарым-қатынас арқылы әдептілкке баулу.

Сұрақтар:

- Балалар ойыншықтар сендерге ұнады ма?

- Дүкенші қандай болуы тиіс?

- Сендердің ең жақсы көретін ойыншықтарың қандай, аты қалай аталады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Біздерде бар қуыршақ,

Бұзау, қозы, құлыншақ.

Ойыншықтар тыңдайды,

Әмір беріп бұйырсақ.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Ойыншықтардың адамдарға қандай пайдасы бар екенін білдік.

Оларды ұқыптап, күтіп ұстау керектігін.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Соқыр теке»

қимылды ойыны

Ережесі:

Ойыншылар дөңгеленіп тұрады. Бір баланың көзін байлап, ортаға шығарады. Айнала тұрған балалар «Соқыр теке» тиіп, қашып жүреді. Оның қолына түскен бала ойында ары қарай жалғастырады.

Мақсаты:

Балаларды жылдамдыққа, ептілікке тәрбиелеу.

Еңбек

Топ гүлдеріне су құю. Жапырақтарын тазарту.

Мақал-мәтел:

«Жақсы бала – елдің ырысы».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Жемістерге бақылау

- Балалар, күзде жеміс-жидектердің барлығы пісіп, бау-бақша өнімдері көбейетінін білеміз. Жемістерде дәрумендер көп болады. Жеміс-жидекті үнемі пайдаланған баланың дені сау, әрі шымыр болады. Жемістер балалар, жеміс ағаштарынан шығады.

Мақсаты:

Күзгі табиғатқа бақылау жасай алуға баулу. Табиғат берген байлықтарды күтіп-баптауға үйрету. Үлкендер еңбегін бағалауға тәрбиелеу.

Сұрақтар:

- Балалар жемістер сендерге ұнады ма?

- Жемістер қайда пісіп жетіледі?

- Сендердің ең жақсы көретін жемістерің қандай?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Өрікпін мен, өрікпін,

Бау-бақшаға көрікпін.

Пісіп тұрған шағымда

Алар екен теріп кім?

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Жемістер өте пайдалы.

Онда көптеген дәрумендер бар..

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Сатушы»

Ойыны

Ережесі:

Балалар рөльге кіріп ойнайды. Өз бетінше керекті заттарын сатып ойнайды. Өзге балалар сатып алушы.

Мақсаты:

Балаларды ұқыптылққа баулу. Үлкендер еңбегін бағалауға үйрету.

Еңбек

Алаңды қажетсіз заттардан тазарту.

Мақал-мәтел:

«Жақсы бала – елдің ырысы».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Балабақшадағы оқу іс-әрекеті барысындағы үлгерімі нашар балалармен жеке жұмыс.

Еркін ойын

Бақылау

Көкөністерге бақылау

Балалар, сендер жақсы білесіңдер, көктемде табиғат жаңаша күйге енеді. Жаңадан шөп шығып, өсімдіктер өседі. Осы кезде бау-бақшаны баптап, көкөністер отырғызамыз. Көкөнісдердің бірнеше түрлері бар. Адамдар оларға су құйып, баптайды. Әрбір көкөніс дәнегінен (тұқымынан) пайда болып, өседі. Біздің күнделікті жеп жүрген тағамдарымыз - көкөністер сол бау-бақшаның өнімі. Көкөністердің адам ағзасына пайдасы мол.

Мақсаты:

Көкөністер жайлы түсінік беру. Оларды атай алуға, жемістерден ажырата алуға баулу. Көкөністердің шығатын жерлерін айтып түсіндіру. Өз бетінше еңбектенуге баулып, үлкендер еңбегін бағалауға тәрбииелеу. Сұрақтар:

- Көкөністердің қандай түрлерін білесіңдер?

- Жылыжайлар не үшін керек?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Басы үлкен табақтай, Мойнын созған күнге алыс,

Собық діңі таяқтай. Бұл шіркінмен кім таныс?

Дыбыс сүзгіш секілді ол, Ол – пісте май, шемішке,

Күнді аңдиды таң атпай. Ол кәдімгі - ...... (күнбағыс)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Көкөністер жайында білдік.

Көкөністердің дәрумені мол.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау

Ойын

«Кім заттарды көбірек жинайды»

қимылды ойыны

Ережесі:

Тегіс алаңға көлемі шағын бүршіктер, текшелер, кішкентай шарлар секілді

заттарды шашып тастайды. Ойнаушылар берілген белгіден кейін бір түрдегі заттарды ғана жинай бастайды. «Тоқта!» деген белгіден кейін заттарды жинау тоқтатылады. Затты көбірек жинаған бала жеңімпаз атанады.

Мақсаты:

Ептілікке, жылдамдыққа, дәлдікке үйрету.

Еңбек

Алаңды қоқыстан тазартуға көмектесу.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Күздік бидайға бақылау

Балалар, күзде егістіктердегі бидай піседі. Оны орып, жинап, қамбаға құяды. Содан кейін жуып, кептіріп, тазалап диірменге өткізеді. Диірменнен шыққан ұннан әртүрлі тағамдар дайындайды. Бидайдың масағын жинап алғаннан кейін сабағын малға қорек (шөп) ретінде қолданады. Сендердің күнделікті жеп жүрген торт, печенье, тәтті нандарың міне, осы бидайдан жасалады.

Мақсаты:

Бидай жөнінде түсінік беру. Күзгі табиғаттың адамзатқа тигізер, берер өнімі жайлы ұғындыру. Еңбектенуге баулу. Нанды қадірлеуге үйрету.

Сұрақтар:

- Бидай қай жерде өсіріледі?

- Бидайдан қандай тағамдар жасалады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Нан қоқымын шашпаңдар,

Жерде жатса баспаңдар.

Теріп алып қастерлеп,

Торғайларға тастаңдар.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Бидайдың адамға пайдасы жайында білдік.

Бидайдан жасалатын өнімдер жайлы білдік.

Диқаншы еңбегі ауыр..

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Тоғанда балықтар жүзеді»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар әуенмен балықтардың қимылын салып жүреді. Белгі берілгенде «балықтар» сол қимылда тоқтап қалады. Байқаусызда қозғалып қойған «балық» ойыннан (судан) шығады..

Мақсаты:

Елестету арқылы баланы өз бетінше бейнелей алуға үйрету.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Нанның келу жолдарына бақылау

Балалар, күзде егістіктердегі бидай піседі. Оны орып, жинап, қамбаға құяды. Содан кейін жуып, кептіріп, тазалап диірменге өткізеді. Диірменнен шыққан ұннан әртүрлі тағамдар дайындайды. Бидайдың масағын жинап алғаннан кейін сабағын малға қорек (шөп) ретінде қолданады. Сендердің күнделікті жеп жүрген торт, печенье, тәтті нандарың міне, осы бидайдан жасалады. Бидайды баптайтын адамды диқан деп атайды.

Мақсаты:

Нанның тұқымдық бидайдан нан болып, дастарханға жеткенге дейінгі өтетін кезеңдерін, еңбек мазмұнын түсіндіру.

Сұрақтар:

- Нан дастарханға қалай келеді?

- Бидайдан қандай тағамдар жасалады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Нан қоқымын шашпаңдар,

Жерде жатса баспаңдар.

Теріп алып қастерлеп,

Торғайларға тастаңдар.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Нанның жасалу жолдарын білдік.

Бидайдан жасалатын өнімдер жайлы білдік.

Диқаншы еңбегі ауыр..

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Тоғанда балықтар жүзеді»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар әуенмен балықтардың қимылын салып жүреді. Белгі берілгенде «балықтар» сол қимылда тоқтап қалады. Байқаусызда қозғалып қойған «балық» ойыннан (судан) шығады..

Мақсаты:

Елестету арқылы баланы өз бетінше бейнелей алуға үйрету.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Ертегілер еліне бақылау

Балалар, бүгін біз сендермен «Ертегілер еліне» саяхатқа шығамыз. Ертегі деген - адамның қиялынан шығып, шындыққа айналса деген арманынан пайда болатын дүние. Ертегіден адамдар нағыз ержүрек, батыр, қорқақ, жаман іс-әрекет, жақсылық, зұлымдық пен адалдықты көреміз. Ертегілер әруақытта тек жақсылықпен аяқталады.

Мақсаты:

Бала қиялының дамуына себепкер болу. Белгіленген тақырыптағы ертегіні көрсете отырып, оның бойында жақсы қасиеттерді қалыптастыру. Ертегіге терең бойлай отырып елестетуге, сезінуге, өзін-өзі бағалай алуға, жақсылыққа ұмтылуға тәрбиелеу. Шындық пен қиялды ажырата алуға дағдыландыру.

Сұрақтар:

- Ертегі дегенді қалай түсінесіңдер?

- Қандай ертегіні ұнатасыңдар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Нан қоқымын шашпаңдар,

Жерде жатса баспаңдар.

Теріп алып қастерлеп,

Торғайларға тастаңдар.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Ертегі адамның арманынан шығады.

Кез-келген ертегі жақсылықпен аяқталады.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Түн мен күн»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балаларға «Түн!» белгісі берілгенде олар «ұйықтайды». «Күн!» белгісінен кейін қуанып, ойнайды. Ойынды бірнеше рет қайталауға болады.

Мақсаты:

Тез шешім қабылдай алуға, жылдамдыққа, ептілікке, сыйластыққа үйрету.

Еңбек

Ертегі кейіпкерлерінің еңбегімен танысу, үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

ҚР Рәміздеріне бақылау

Балаларға ҚР Рәміздерін көрсете отырып, олар жайлы айтып беру. Рәміздерге - Ту, Елтаңба, Әнұран жатады. Әрқайсысы біздің еліміз жайлы айтып тұр. Елтаңбада қазақтың барлық өмір салтын бейнелейтін бейнелер, Әнұранда тәуелсіз елдің арманы мен тілегі айтыса, Тудың түсі бостандық пен бейбітшілікті көрсететін аспан түсі мен қыран құс, күн бар. Бұларды қадірлеу әрбір азаматтың борышы. Мақсаты:

Бала қиялының дамуына себепкер болу. Еліміздің қасиетті белгілері жайында айтып түсіндіру. Бала бойына Отансүйгіштік қасиетті дарыту. Есте сақтай алуға жағдай жасау.

Сұрақтар:

- ҚР Рәміздеріне не жатады?

- Олардын қандай бейнелер көріп тұрсыңдар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Жалауымда көгілдір, Әні сөзбен толығып,

Күн күледі төгіп нұр. Маздар бойда мол үміт.

Қыран бейне қанатты, Намыс, жігер жұпатсқан,

Көкке самғар елім бұл. Ол - Әнұран! Зор РУХ!

Төрт түлігім бақ үйсін,

Серттен тайсам дәм ұрсын.

Елдігімді, ғұрпымды,

Елтаңбамнан танырсың!

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Ертегі адамның арманынан шығады.

Кез-келген ертегі жақсылықпен аяқталады.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Тату тәтті отбасы»

қимылды ойыны

Ережесі:

Алаңда балалар әр отбасы болып бөлінеді. Әуенмен билеп жүреді. Педагог әуенді тоқтатады да: «Тату тәтті жанұяда 2 (3,4) адам тұрады!» деп хабарлайды. Сол кезде балалар аталған санға қарай бөлінуі тиіс. Осылайша ойын жалғаса береді.

Мақсаты:

Тез шешім қабылдай алуға, жылдамдыққа, ептілікке, сыйластыққа үйрету.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Хатқа бақылау

Хат –ақпарат алмасу көзі болып есептеледі. Ол арқылы адамдар бір-бірімен сөйлеседі. Бір-бірінің амандығын біледі. Ертеде адамдар қаламсап болмағанда құстың қауырсынын пайдаланған. Хат тасушы ретінде үйретілген құстары болған. Қазіргі кезде адамдарға хат алмасу көп жеңіл. Өйткені, хатты жеткізетін техникалардың түрлері көбейді.

Мақсаты:

Бала қиялының дамуына себепкер болу. Балаларға хат жайында, оның жазылуын көрсету арқылы білімін толықтыру.

Сұрақтар:

- Хат не үніш қажет?

- Ертеде хат тасушы қандай жануарлар болған?

- Хат жазу білесің бе?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Хат жазамын» Л.Мырзахметова

Қалам алып қолыма, Құрбы-құрдас, достарға,

Хат жазамын анама. Бауырға да, ұстазға.

Әкемді де қуантып, Хат арқылы тілеймін

Сәлем айтам ауылға. Амандықты баршаға!

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Хат жазу адамға қуаныш сыйлайды.

Хат арқылы хабарласамыз.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Қырықаяқ»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жаққа бірдей бөлінеді. Берілген мәреге дейін екі топ бірінен-бірі ұстап, айнала жүгіріп, сол белгіге жүгіруге тиіс.

Мақсаты:

Балаларды ұйымшылдыққа, достыққа тәрбиелеу.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Тікұшаққа бақылау

Көліктердің бірі әуе көлігі – тікұшақ. Ол адамдарды керек жеріне лезде жеткізеді. Оның аты айтып тұғандай, ол аспанға бірден тік көтеріледі. Өте үлкен бұл әуе көлігі өте қолайлы. Оның ұаштын жері жазық алаңқай болуы керек. Себебі оның төбесіндегі айналатын қалақшалары іске қосылғанда өте күшті жел болады. Оны арнайы оқып, дайындалған мамандар ғана ұшыра алады.

Мақсаты:

Көліктерді еске түсіре отырып, тікұшақ жайлы түсінік беру. Тілін дамытып, ойлау қабілетін арттыру. Өз бетінше әңгімелеп беруге үйрету.

Сұрақтар:

- Тікұшақ қандай қызмет атқарады?

- Ол аспанға қалай көтеріледі?

- «Әуе көлігі» деп не себепті айтамыз?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Ұшқыш болғым келеді» Қ.Аманжолов

Айға әнін тыңдатқан, Ұшқыш болмай немене!,

Ақын жырын жырласа, Қуат бітті денеме,.

Таңшолпанын қуантқан, Қанатым бар қайыспас!

Ұшқыш болғым келеді!. Ұшқыш болғым келеді!

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Тікұшақ өте күшті әуе көлігі.

Ол төбесіндегі қалақшаларының көмегімен ұшады.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Ақ серек пен көк серек»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жаққа теңдей бөлініп тұрады. Бір жақтағы балалар екінші жақтағы бір баланы әндете шақырады. Аты аталған бала жүгіріп келіп, қарсы беттегі қатарды үзіп шығуы тиіс. Үзе алған бала өзімен бірге өз тобына бір ойыншыны алып кетеді. Үзе алмаса сол топта қалады.

Мақсаты:

Жылдам жүгіруге, көздеуге, ептілікке үйрету, күштілігін арттыру.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Хат тасушы құсқа бақылау

Хат –ақпарат алмасу көзі болып есептеледі. Ол арқылы адамдар бір-бірімен сөйлеседі. Бір-бірінің амандығын біледі. Ертеде адамдар қаламсап болмағанда құстың қауырсынын пайдаланған. Хат тасушы ретінде үйретілген құстары болған. Қазіргі кезде адамдарға хат алмасу көп жеңіл. Өйткені, хатты жеткізетін техникалардың түрлері көбейді.

Мақсаты:

Бала қиялының дамуына себепкер болу. Балаларға хат жайында, оның жазылуын көрсету арқылы білімін толықтыру.

Сұрақтар:

- Хат не үніш қажет?

- Ертеде хат тасушы қандай жануарлар болған?

- Хат жазу білесің бе?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Әуеде қалықтайды,

Инелік деуге болмайды

Үйден үлкен ол не? (тікұшақ)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Хат жазу адамға қуаныш сыйлайды.

Хат арқылы хабарласамыз.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды марапаттау.

Ойын

«Қырықаяқ»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жаққа бірдей бөлінеді. Берілген мәреге дейін екі топ бірінен-бірі ұстап, айнала жүгіріп, сол белгіге жүгіруге тиіс.

Мақсаты:

Балаларды ұйымшылдыққа, достыққа тәрбиелеу.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Көктемнің бірінші күніне бақылау

Жыл мезгілдерінің бірі көктем. Көктемнің бірінші күніне, ауа райына назар аудару. Көктемгі табиғат құбылысының өзгерісін бақылау.

Мақсаты:

Көктем мезгілімен танысу, ерекшеліктеріне көңіл аудару. Көктемде табиғаттың біртіндеп оянатынын айту. Сұрақ жауап арқылы сөздік қорын молайту. Көктем мезгіліне деген сүйіспеншілік сезімдеріне тәрбиелеу.

Сұрақтар:

- Көктемнің бірінші күні қандай болып тұр?

- Көктемде қар қайтеді?

- Көктемнің күні қандай болады?

Ағаштар қандай күйде болады?

Табиғат құбылысы қалай өзгереді?

Көктемде қандай мейрамдар бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Көктем келді» Ә.Асылбекова

Көктем келді шуақты, Көктем күні шуақты,

Балаларды қуантты. Көктем күні қуатты,

Алақай ау, алақай Мол жағалап суатты,

Көктем қандай, Сай саламен су ақты.

көктем қандай көңілді!

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Көктем мен қыстың күндерін ажырата білуге үйрендік.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Күн мен жаңбыр»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар алаңға шығады. «Жаңбыр!» белгісі берілгенде балалар үйге кіріп, паналауы керек.

«Күн!» белгісі берілгенде балалар сыртқа шығып жүгіруі керек.

Мақсаты:

Балаларды берілген белгі бойынша шапшаңдыққа, жылдамдыққа, зейінін аударуға және ұйымшыл болуға үйрету, олардың есту қабілетін дамыту.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Күн көзіне бақылау

Көктемде күн жылуын молырақ беріп, жер бетіндегі қарларды ерітеді. Күн де аспан әлеміндегі Жер ғаламшары сияқты бір әлем. Күн көзінің шуағына, жылуына, жарығына баға беру.

Мақсаты:

Көктем мезгіліндегі күннің шығуы туралы балаларға мәлімет беру. Көктемде күннің қызып, жылитынын айту. Түннің қысқарып, күннің ұзаратынын айтып түсіндіруге үйрету. Күн шуағын төгетінін айтып, түсіндіру.

Сұрақтар:

- Көктемгі күннің көзі қандай?

- Күннің түсі қандай?

- Күн туралы не білесіңдер?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Күн» Ж. Әбдірұлы.

Кең Аспан ғой Ай, Күннің, Кейде кіріп бөлмеме,

Қашаннан-ақ тұрағы. Ол ойнайды айнала.

Кейде сол Күн Айгүлдің Шомылады көкте де,

Көзінде де тұрады. Шуақ шашып қайда да.

а). Ақ сандығым ашылды, ішінен жібек шашылды.

(Күн шуағы)

ә). Таңмен көзін ашады, әлемге нұрын шашады

(Күн)

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Күн көзінің қасиетін, ерекшелігін білдік.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Ақ серек пен көк серек»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жаққа теңдей бөлініп тұрады. Бір жақтағы балалар екінші жақтағы бір баланы әндете шақырады. Аты аталған бала жүгіріп келіп, қарсы беттегі қатарды үзіп шығуы тиіс. Үзе алған бала өзімен бірге өз тобына бір ойыншыны алып кетеді. Үзе алмаса сол топта қалады.

Мақсаты:

Жылдам жүгіруге, көздеуге, ептілікке үйрету, күштілігін арттыру.

Еңбек

Ауладағы қоқыстарды тазарту. Үлкендерге көмектесу.

Мақал-мәтел:

«Ердің атын еңбек шығарады».

Мақсаты:

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Айналадағы табиғат құбылыстарына бақылау

Күн көзінің шуағына, жылуына, жарығына баға беру. Айналадағы табиғат құбылыстарының ерекшелігіне көңіл аудару. Өсімдіктер, құрт-құмырсқа, өзге де жәндіктер тіршілігін қарау.

Мақсаты:

Көктем мезгіліндегі табиғат құбылыстары туралы балаларға мәлімет беру, білімдерін кеңейту. Табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Сұрақтар:

- Көктемде күн қандай болады?

- Көктемде табиғат қалай оянады?

- Жан-жақтағы қандай құбылыстарды байқадыңдар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Көктем келді» Б.Серікбаев

• Әңгімелеу -

Күн сен неге күркірейсің?

Бұлақ неге сылдырайсың?

Құлын неге құлдырайсың?

Гүлдер неге жайнайсыңдар?

Құстар неге сайрайсыңдар?

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Күн көзі мұз бен қарды ерітеді.

Көктемнің алғашқы гүлдері әдемі.

Көктемде найзағай ойнайды, жаңбыр жауады.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Көкпар»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар екі жаққа теңдей бөлініп тұрады. Берілген белгі бойынша балалар ортадағы қошақанға жүгіреді. Кім бұрын жетті, сол алады. Сосын бір-біріне лақтырып қашады. Екінші топтың ойыншылары қошақанды алуға тырысып, қуады. Ойын осылайша жалғасады.

Мақсаты:

Жылдам жүгіруге, көздеуге, ептілікке үйрету, күштілігн арттыру.

Еңбек

Алаңды қоқыстан тазартуға көмектесу.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Қалың қардың еруіне бақылау

Ерте көктемде қар күн жылығандықтан суға айналады. Ол су жерге сіңіп кетеді. Қатты қызғанда қар суға, су буға айналады. Содан соң бу жерге жаңбыр болып жауады.

Мақсаты:

Көктем мезгіліндегі табиғат құбылыстары туралы балаларға мәлімет беру, білімдерін кеңейту. Табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу. Күн жылып, қардың еріп, суға айналатындығын, күн қызуының күшейе түскендігін балаларға түсіндіру.

Сұрақтар:

- Күн қызуы қалай түсіп тұр?

- Еріген қар неге айналады?

- Су неге айналады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

«Еріген қар»

Құрсаған –мұз сауыт, Айрықша кез бұл бір,

Үстінен түсті ауып. Ойқастар жел-дүлдүл.

Демінен бу ұшып, Қыс құлап шатырдан,

Жер жатыр бусанып. Көз жасын көл ғып жүр.

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Күн көзі мұз бен қарды ерітеді.

Қардың күн көзінің қызуынан еруін.

Көктемде найзағай ойнайды, жаңбыр жауады.

Марапаттау сәті

Серуенде жақсы қатысқан балаларды мадақтау.

Ойын

«Орамал тастамақ»

қимылды ойыны

Ережесі:

Балалар шеңбер құрып тұрады. Бір бала шеңбердің сыртынан белгі бойынша жүгіріп, орамал тастайды. Оны білдіртпей орнына жүгіріп келіп отыра қалуға тырысады. Орамалдың өз артына түскенін сезіп қалған бала орамалды ала сала жүгіреді. Ұсталып қалса, жеңіледі де келесі ойыншыға кезекті береді. Ал, ұстап алған бала жеңіске жетеді.

Мақсаты:

Шеңберді айналып жылдам жүгіруге, көздеуге, ептілікке үйрету.

Еңбек

Алаңды қоқыстан тазартуға көмектесу.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Жеке жұмыс

Еркін ойын

Бақылау

Ойын

Еңбек

Жеке жұмыс

Еркін ойын

«Жиналған су»

«Кім заттарды көбірек жинайды»

қимылды ойыны

Жиналған суларға бақылау

-Балалар қараңдаршы, қар ерігенде, жауын жауғанда сай жерлерге қардың және жаңбырдың суы жиналады. Ол су еш жерге ақпай, сол жерге сіңіп кетеді, буға айналады. Буға айналған соң ол қайта жерге жаңбыр, қар болып жауады.

Мақсаты:

Балаларға еріген қардан кейін үлкен көлшіктер пайда болатынын түсіндіру. Жиналған шалшық сулар туралы мәлімет беру.

Сұрақтар:

- Еріген судың пайдасы бар ма?

- Еріген қар неге айналады?

- Су неге айналады?

- Шалшық қалай пайда болады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Ақ қар еріп, Төл жамырап,

Су көбейіп, Жайлау малға толады.

Сай-салада ағады. Бөбектерім айтыңдаршы,

Мал маңырап, Бұл қай кезде болады?

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Күн көзі мұз бен қарды ерітетінін.

Шалшық судың қайдан пайда болатынын.м

Марапаттау сәті

Бақылау барысында сұраққа толық, әрі дұрыс жауап берген балалар марапатталды.

Ережесі:

Тегіс алаңға көлемі шағын бүршіктер, текшелер, кішкентай шарлар секілді

заттарды шашып тастайды. Ойнаушылар берілген белгіден кейін бір түрдегі заттарды ғана жинай бастайды. «Тоқта!» деген белгіден кейін заттарды жинау тоқтатылады. Затты көбірек жинаған бала жеңімпаз атанады.

Мақсаты:

Ептілікке, жылдамдыққа, дәлдікке үйрету.

Алаңды қоқыстан тазартуға көмектесу.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Әр оқу іс-әрекетінде үлгерімі төмен балалармен жұмыс.

Бақылау

Ойын

Еңбек

Жеке жұмыс

Еркін ойын

«Көшедегі көліктер»

«Торғайлар мен автомобильдер»

қимылды ойыны

Көшедегі көліктерге бақылау

-Балалар, ертеде адамдар алыс алыс жерлерге жануарлар арқылы барған. Оларға екі дөңгелекті арба жегіп, жүк таситын. Алғашқы көлік атсыз жүретін «Корета» сияқты болды. Кейірінек двигательді ойлап тауып, уақыт қте келе көліктің сыртқы келбеті өзгере бастады және двигательдің қуаты арта бастады. Көліктерді «Транспорт» деп атайды. Транспорт әрқалай қозағалады және олар «Әуе көлігі», «Жерде жүретін көлік», «Су көлігі» деп бірнеше түрге бөлінеді.

Мақсаты:

Көліктер туралы білім беру. Көліктердің түрлерімен таныстыру, жолда жүру ережесімен таныстыру. Жолда жүру тәртібін сақтауға тәрбиелеу. Транспорт түрлеріне жеке тоқталып, атап өтіп, таныстыру.

Сұрақтар:

- Адамға көлік не үшін қажет?

- Адамға көліктердің қандай пайдасы бар?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Сымға асылып, жүр асығып. (троллейбус )

Арқасында ауыл жүр, ала тайым шауып жүр. (автобус) Табанында жолы бар, төбесінде қолы бар. (трамвай )

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Көліктердің адамға пайдасын.

Көліктердің атқаратын міндетіне қарай бөлінетінін.

Марапаттау сәті

Бақылау барысында сұраққа толық, әрі дұрыс жауап берген балалар марапатталды.

Ережесі:

Балалар екі топқа бөлінеді. 3-4 бала көлік болады, қалған балалар торғайлар. Белгі бойынша балалар көшеге қарай жүгіреді, ал, «автомобильдер» оларды қуады.

Мақсаты:

Ептілікке, жылдамдыққа, дәлдікке үйрету.

Алаңды қоқыстан тазартуға көмектесу.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Дене тәрбиесінің нұсқаушысының нұсқауымен жұмыс.

Бақылау

Ойын

Еңбек

Жеке жұмыс

Еркін ойын

«Үй жануары - сиыр»

«Кім тезірек жалаушаға жетеді?»

қимылды ойыны

Үй жануары – сиырға бақылау

-Балалар, бүгін сендермен үй жануарының бірі-сиырды бақылаймыз. Оның адамға пайдасы өте көп. Төлін - «бұзау», пірі (қамқоршысы)– «Зеңгі баба» дейді. Сиырдың сүтінен май, ірімшік, айран, қаймақ аламыз. Мақсаты:

Үй жануарларының бірі - сиыр жайлы толық мәлімет беру. Оларды ажырата алуға, төлдерінің атауын есте сақтауға үйрету. Үй жануарларыныа деген қамқорлық сезімдерін оятуға баулу.

Сұрақтар:

- Үй жануарның адамға қандай пайдасы бар?

- Сиырдың қамқоршысы қалай аталады?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер:

Ырыс көзі – сиырмын, Балауса шөп бер, сиыр бақ,

Байлығымын бір үйдің. Салбыраған әукесі. Етім-дәмді, күшім бар. Мұнда жердің еркесі,

Сырымды менің ұғып ал, Зеңгі баба баласы,

Қажет болса сүт, қаймақ. Сиыр деген - мен болам.

а) «Өзі күшті, мүйізі мықты, бір нәрсе құтыра шықты»

Ол не? (сиыр)

ә) «Шайнаңдайды сағыз, сүттің кені нағыз» (сиыр)

«Төрт бұлағы –сүт, баға білсең - құт»

Қорытынды: «Біз не білдік?»

Сиырдың еті, терісі, сүті пайдалы.

Сиырдың қамқоршысы – Зеңгі баба

Марапаттау сәті

Бақылау барысында сұраққа толық, әрі дұрыс жауап берген балалар марапатталды.

Ережесі:

Балалар екі топқа бөлінеді. Ортада бір бала екі жалаушаны ұстап тұрады. Екі топтан екі-екіден ойыншылар кезектесіп шығып, жалаушаға жүгіреді. Кім тезірек жетіп алады, сол топ жеңімпаз атанады.

Мақсаты:

Ептілікке, жылдамдыққа, дәлдікке үйрету.

Алаңды қоқыстан тазартуға көмектесу.

Мақсаты:

Үлкендер еңбегін бағалау.

Балалардың еңбекке деген құлшынысын ояту.

Дене тәрбиесінің нұсқаушысының нұсқауымен жұмыс.

Бақылау

Ойын

Еңбек

Жеке жұмыс

Еркін ойын

«Асхана қызметкерлернінің жұмыстары»

«Арқан тарту»

қимылды ойыны

Асхана қызметкерлернінің жұмыстарына бақылау

-Балалар, бүгін сендермен осы балабақша аспазшыларының еңбектерімен танысамыз. Аспаз мамандығы өте қызықты да қиын. Үлкен асханаларда, мейрамханаларда аспазшы болып көбінесе ер азаматтар жұмыс істейді. Тамақ неғұрлым шын көңілмен жасалса, ол соғұрлым дәмді болады. Дәмді, құнарлы тағам жеген адамның дені сау, әрі мықты болады. Сендер қандай мамандықтың түрлерін білесіңдер? Мақсаты:

Аспазшының еңбегі мен оның маңыздылығы туралы түсіндіріп, үлкендер еңбегін бағалауға баулу.

Сұрақтар:

- Күнделікті бізге дәмді тағам дайындайтын кімдер?

- Сендердің үйлеріңде тағамды кім дайындайды?

- Үйде аналарыңа тамақ жасауда кім көмектеседі?

Тақпақ, жұмбақтар, мақал-мәтелдер: