Шет тілі сабағында рөлдік ойындарды қолдану арқылы сөйлеу дағдысын қалыптастыру

М. Өтемісұлы атындағы университеті

Шет тілі сабағында рөлдік ойындарды
қолдану арқылы сөйлеу дағдысын
қалыптастыру

Орындаған: Ақылбекова Б. Э.
Тексерген: Утемисова Э. К.

Ағылшын тілі пәнінде көбіне рольдік
ойындар, грамматикалық ойындар,
танымдық ойындар қолданылады.
Ойын-оқу, еңбек іс-әрекеттерімен
бірге адамның өмір сүруінің
маңызды бір түрі.

Ойынның мақсаты:
бағдарламада анықталған білім,
білік, дағдылар жайында түсінік
беру, оларды қалыптастыру, және
тиянақтау және пысықтау немесе
тексеру сипатында болып келеді.

Ойынның міндеті:
баланың қызығушылығын
оятып, белсенділігін
арттыру мақсатында
іріктеліп алынған нақты
мазмұнымен
анықталады.

Рөлдік ойын теориясын
зерттегендер:
1.

Мид Джордж Герберт
2. Альберт Бандура

Мид Джордж Герберт
Мид тұлға, яғни «мен» деген ұғым әлеуметтік
дамудың жемісі, ол өзі сияқты адамдармен әр түрлі
қарым-қатынас, байланыстар негізінде
қалыптасады деп санайды.
• Жас бала біреудің мінез-құлқының себебін түсіндіре
алмайды. Тек қана өзінің мінез-құлқын ойлау арқылы
жас бала өмірде бірінші қадам жасайды. өзін
«ойлауды» үйренгеннен кейін ол басқа адам туралы
ойлай алады, сол рақылы өзінің «менін» сезіне
бастайды.

Мидтің пікірінше, адамның тұлғаға айналу процесі
үш түрлі сатыдан тұрады.

Бірінші иммитация
• Бұл сатыда балалар үлкен адамдардың мінезіне еліктейді, бірақ, оны
түсінбейді. Кішкене бала үйдің еденін жумақшы болып, өзінің ойыншық
шаңсорғышымен бөлмеде жүреді.

Екінші, ойын сатысы.
• Бұл уақытта кішкене бала өзінің мінезін – белгілі бір рөлді орындау
арқылы көрсетеді. Ол дәрігер, өрт сөндіруші. Ойын процесінде балалар
бұл рөлдерді өздері істеп көрсетеді. Қуыршақтармен ойнағанда жас
балалар оларды еркелетіп немесе ұрсып, әке-шешелерінің қылықтарын
қайталайды. Сөйтіп балалар өз істерін ойлап жасайтын қабілетке жете
бастайды.
Үшінші саты – ұжымдық ойын.
• Мұнда балалар тек өздерін ғана ойлап қоймайды, сонымен қатар басқалардың
нені күтетінін түсіне бастайды. Мысалы, футбол ойнап жүрген бала ойынның
барлық ережелерін біледі. Бұны команданың барлық ойыншылары да біледі.
Балалардың футбол ойынының тәртібін, ережелерін білу оларды адамдардың
қоғамда өздерін қалай ұстау тәртіптерін біліп, меңгеруіне бағыттайды.бұл
тәртіп, ережелер қоғамда заң және ережелер түрінде көрінетінін де түсініп,
жақсы біледі.

Мидтің жеке ғылыми-зерттеуінің және жалпы символикалық
интеракционизмнің ең ма- ңызды екі интеллектуалдық негізі ретінде
прагматизм философиясы мен психологиялық бихевиоризмді қарастыруға
болады. Біріншіден, прагматиктер үшін шынайылық бұл дүниеден «тыс»
бола алмайды, ол «біздің осы дүниеге қатысты іс-әрекетіміз арқылы
қалыптасады» деген қағида. Екіншіден, акторлар қоршаған орта туралы
ұғым-түсініктерін тұрмыс-тіршілікке пайдасы бар деп таныған заттар
арқылы қалыптастырады. Олар тиімсіз деп санаған заттарды өзгертуге
бейім келеді. Үшіншіден, адамдар әлеуметтік және физикалық
объектілерді тұрмыс-тіршілікте қолдануына байланысты анықтап
отырады. Сайып келгенде, біз адамдарды түсінгіміз келсе, олардың,
шынында да, бұл өмірде не істеп жүргендерін ұғынуымыз керек.

Символикалық интеракционизм үшін мынадай үш қағида аса
маңызды болып табылады:
1. Адам мен әлем арасындағы өзара әрекеттесуге назар аудару.
2. Адамды да, әлемді де статикалық құрылымдар емес,
динамикалық процестер ретінде қарастыру.
3. Адамның әлеуметтік әлемді түсіндіре білу қабілетінің
маңыздылығы.

Альберт Бандура
Ол канадалық американдық психолог
және осы ғылымдағы тарихтағы ең
ықпалды тұлғалардың бірі. 1925 жылы
4 желтоқсанда дүниеге келген, ол
қазір беделді Стэнфорд
университетінің әлеуметтік ғылымдар
және психология кафедрасының
профессоры атағына ие болса да,
зейнеткерлікке шықты.

Қоршаған орта мінез-құлықты
тудырады, әрине, бірақ мінез-құлық
қоршаған ортаны да тудырады. Бұл
өте инновациялық тұжырымдама деп
аталды өзара детерминизм:
материалдық шындық (әлеуметтік,
мәдени, жеке) және жеке мінез-құлық
бірін-бірі тудырады.

Көптеген психология оқулықтары Бандура теориясын мінез-құлықтарымен
байланыстырғанымен, Бэндура өзі «... мінез-құлық православиясына ешқашан
сай келмейтінін» айтты.
Ал ең ерте жұмысында Бантура ынталандыру-жауап циклі бойынша мінезқұлықтың төмендеуі тым қарапайым болғанын айтты. Оның жұмысында
«жайластыру» және «күшейту» сияқты мінез-құлық терминологиясын
қолданғанымен Бандура былай деп түсіндірді: «Мен бұл құбылыстарды
когнитивтік үрдістер арқылы жұмыс істегендей түсіндім».
«Психологиялық мәтіндердің авторлары менің мінез-құлқымды мінезқұлқымен байланыстырады», - деп түсіндірді Бандура өзінің «әлеуметтік
когнитивизм» ретінде өз перспективасын сипаттайды.

Альберт Бандура - әлеуметтік таным теориясы, өзінөзі бағалау тұжырымдамасы және оның белгілі Бобо
қуыршағының эксперименттері үшін ең танымал
ықпалды әлеуметтік когнитивті психолог. Стэнфорд
университетінде профессор болып табылады және
кеңінен тірі психологтардың бірі болып саналады.
2002 жылы өткізілген сауалнама оны ХХ ғасырдың ең
беделді психологы ретіндегі төртінші орынды иеленді