Мұғалімнің аты-жөні:

Касымханова Балжан Ыдырышовна

Пән/Сынып:

Қазақстан тарихы, 6 сынып

Күні

09.02.2021ж.

Тарау немесе бөлім атауы:

X ғасыр - XІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан

Сабақтың тақырыбы:

Сібір хандығы.

Оқу мақсаты:

6. 6.1.2. – Сібір хандығының этноәлеуметтік құрылымын анықтау

Сабақ мақсаты

Сібір хандығының этноәлеуметтік анықтау

Сібір хандығының сыртқы ішкі саясатына баға береді

Бағалау критерийі:

Сібір хандығының этноәлеуметтік анықтайды

Сібір хандығының ішкі – сыртқы саясатына баға береді

Зерттеу сұррағы

Сібір хандығының этноәлеуметтік анықтайды

Сібір хандығының ішкі – сыртқы саяси оқиғалар қандай өзгерістерге әкелді?

Саралап оқыту тапсырмалары

Ұжымдық жұмыс

Жаңа тақырыптың түсіндірілуі

Бірлескен жұмыс (1,2,3

тапсырма)

Тапсырманы ұсыну және дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету

Жеке жұмыс

Тапсырманы ұсыну, оқушылар өз бетімен орындауы

Уақыты

Кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

1 минут

Ұйымдастыру

Сәлеметсіздер ме оқушылар?

Сабағымыздың тақырыбы: Сібір хандығы.

Бүгінгі сабақта:

Сенің білетінің:

• Сібір хандығының саяси үдерістер;

• Сібір хандығының этноәлеуметтік құрылымы;

• Сібір хандығының сыртқы саясаты

Сенің меңгеретінің:

• - Сібір саяси үдерістерді анықтау

• - Сібір хандығының этноәлеуметтік құрылымын анықтау; - -- - Сібір хандығының сыртқы саясатын талдау

Не меңгеретінін білу үшін

Мадақтау

Презентация № 1-2 бет

10 минут

Жаңа сабақ

Сабақтың барысы: Ой қозғау. Өткен тақырыпқа шолу жасайық.

1 сұрақ. Ноғай ордасының негізін қалаған кім? Едіге

2 сұрақ Ноғай ордасын құраған басты тайпа? Маңғыт

3 сұрақ. ХV ғасырдың соңына қарай Алтын Орда мемлекеті біржолата құлауынан қандай хандық билікке бөлінді? Жауабы: Ақ Орда, Ноғай ордасы,Сібір хандығы

Бейне түсіндіру. Көреді оқушылар

Талқылау сұрақтарынан басталады

Тарихта «Сібір» атауы қандай мағына береді. «Сібір» сөзінің мағынасы Қазақ тіліндегі (Мысалы таң сібірлеп атты)

Ертіс алқабын мекендеген «Сыпыр» этникалық тайпаның атауы

"Сібір" терминін ең алғаш Жошының 1206 жылы "Shibir" жерінен оңтүстікке қарай орналасқан орман тайпаларын бағындыруы жайлы жазылған, «Монғолдардың құпия шежіресі».

Оқушылар өз ойларын айтады.

Жаңа тақырыпты меңгеру

Мадақтау

Презентация № 3-9 бет

10 минут

Мәтінмен жұмыс: Батыс-Сібір хандығы (XIII-XV ғғ.)

XIII-XV ғасырлардағы Батыс Сібір. Сібірдің жерінде біршама түрік тайпалары мекен етті. Батыс Сібір алдымен Жошы ұлысына, кейіннен Шайбани хандығына қарайды. Батыс Сібірдің орталығы – Тұра қаласы. 1428 жылы Батыс Сібірді Әбілқайыр басып алды. Көшім тұсындағы Сібір хандығы. Территориясы: Батыс Сібір, Орал өңірі, Ертіс, Тобыл өзендерінің алабы Құрамындағы тайпалар: керей, қыпшақ, найман, арғын, жалайыр, ханты, мансы т. б. Астанасы: Искер қаласы. 1563 жылы хан тағына Көшім отырды. Алты ұл тайпасынан шыққан Көшім 1510 жылы Ноғай ордасында дүниеге келген. Ол 1555 жылы Сібірде билік жүргізген Тайбұғанмен соғысып, оны жеңеді. Көшімнің кезінде Сібір хандығында көптеген қамалдар мен бекіністер, ғимараттар салынады. Көшімнің тұсында Сібір халқы ислам дінін қабылдайды. Сібір хандығында, негізінен, сауда мен аңшылық дамыды.Саяси құрылысы. Жоғарғы билеуші – хан, хан кеңесі – диван, кеңесшілер – аталықтар, уәзірлер – қараша Сібір-Ресей қатынасы. Сібір ханы Көшім Ресейдің шығысқа қарай ұмтылуына кедергі жасауға тырысты.

Зерттеу мен талдау

Зерттеу тапсырмалары

1-тапсырма.

Cібір хандығының жер аумағы құрылымы, территориясы және этникалық құрамы.

Бағалау критерийі: Сібір хандығының аумағын, территориясын көрсетеді, этникалық құрамын анықтайды.

Дескрипторлар:

• Сібір хандығының аумақтық құрылымы территориясы мен этникалық құрамын анықтайды;

• Қ. Жалайыри «Жылнамалар жинағы» атты еңбегі бойынша Сібір хандығының құрамындағы ру-тайпаларды анықтайды;

• Сібір хандығының құрамындағы ру-тайпалардың өзара алауыздығының нәтижесінің салдарын болжайды.

2 тапсырма.

Сібір хандығының нығаюы, әлсіреу себептері.

Бағалау критерийі: Сібір хандығы ішкі-сыртқы саясатын талдайды.

Дескрипторлар:

• Хандықтың шарықтау кезеңін ашып көрсетеді;

• Хандықтың үш әлсіреу себептерін анықтайды;

• Сібір жерінде билік құрған Көшім хандығының әлсіреуіне ықпал еткен жағдайды сипаттайды.

Қортынды: тест тапсырмалары Сібір хандығының ХV ғасырдың соңындағы орталығы:

А) Баласағұн

Ә) Чимги-Тура

Б) Отырар

В) Іскер

Г) Суяб

Сібір хандығының соңғы ханы кім?

А) Көшім хан

Ә) Ибақ

Б) Мұртаза

В)Қажы Мұхамед

Г)Тайбұға

Сібір хандығында жоғарғы билеуші қалай аталды?

А) Хан

Ә) Бектер

Б) Мырзалар

В) Тархан

Оқущылар деректер бойынша Сібір хандығының құрамындағы ру тайпаларды анықтайды

Сібір хандығы мен ішкі-сыртқы саясатын талдайды

Сұрақтарға жауап береді

Бағалау критерийлерін ұсыну

Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды

Презентация № 10 бет

Презентация № 12 бет

3 минут

Қорытынды

Кері байланыс.

Мен бүгін не білдім?

Не үйрендім?

Менің байқағаным.......

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Бағалау критерийлерін ұсыну

Презентация № 8 бет

кесте

1 минут

Оқу тапсырмасы

&34 Сібір хандығы оқып мазмұндау