Сөз мәдениетінің адам қарым-қатынасындағы орны. Сөйлеу шеберлігі және тіл мәдениеті

Модуль/пән атауы

Қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы

Сөз мәдениетінің адам қарым-қатынасындағы орны. Сөйлеу шеберлігі және тіл мәдениеті

Педагог

Сатканбаева Гулдана Нуридиновна

Курс

1

Топ

Сабақтың өткізілетін күні

Сабақтың түрі

Теориялық

Сабақтың мақсаты, міндеттері немесе оқыту нәтижелері

- Ғылыми-көпшілік стильді тілдік құралдар арқылы тану (терминдер,тілдік оралымдар

- Мән мәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу:

Оқу сабақтары барысындағы білім алушылар игеретін кәсіби біліктердің тізбесі, дағдылар

Барлық оқушылар орындай алады: оқыған мәтіннің мазмұнын түсінеді, тірек сөздерді анықтайды, салыстырады, тақырыбын қояды, мәтін бойынша сұрақтар құрастырады. Сұрақтарға жауап береді.Сұрақтарға пікірін білдіре алады.Мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жаза алады.

Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Ы.Алтынсариннің әдептілік туралы әңгімесін оқып,авторға арнайтын 3қошемет сөзін айтады, ойтүрткі сұрақтарына жауап береді. «Түзету және редакциялау» әдісі бойынша мәтіндегі қате қолданған сөздерді тауып,дұрысын жазады.

Кейбір оқушылар орындай алады: Ауызша сөйлеуге қандай талаптар қойылатынын толықтырып жазады. Жағдаяттық тапсырманы орындау кезінде сөз орамдарын дұрыс қолданып,осы жағдаяттан шығу жолдарын қарастырады.

Оқу - әдістемелік құралдар, әдебиеттер

Оқулықтар, таратпа материалдар.Сұрақ-жауап,тапсырманы орындау.

Техникалық құралдар, материалдар

Оқулық, тақта, дидактикалық материалдар, презентация.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

1.Ұйымдастыру кезеңі: (5 минут)

І.Ұйымдастыру кезеңі:

а) Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Психологиялық жағымды ахуал туғызу. «Ширату» әдісі арқылы бір- бірлеріне тілектерін айтады.

2 Үй тапсырамасын тексеру кезеңі

( 20 минут)

Қазақ киносы – қазақ тарихы. Дефис арқылы жазылатын сөздер. Бас әріппен жазылатын сөздер. Тасымал

Оқылым алды тапсырмасы: «Миға шабуыл»

1.        Кинотеатрға жиі барасыңдар ма?

2.        Қандай жанрдағы кинолар ұнайды?

3.        Отандық кино ұнай ма, әлде шетелдік кино ұнай ма?

4.        Кинодан қандай тәлім-тәрбие алуға болады?

5.        Қазіргі қазақстандық кинолар туралы пікірлерің қандай

3. Жаңа материалды түсіндіруге дайындық кезеңі (жаңа тақырыпты болжау) (5 минут)

«Сұрақты қағып ал» әдісі арқылы берілген сұрақтарға жауап беру арқылы бүгінгі сабақтың тақырыбын болжайды.

Тор көздерден Кей-Қабустың сөз мәдениеті туралы пікірін оқи ала-сыңдар. Төмендегі сұрақтарға берген жауаптарыңды Кей-Қабустың пікірімен салыстырыңдар.

1.Сөз мәдениеті дегенді қалай түсінесіңдер?

2.Адамдар арасындағы қарым-қатынаста сөз мәдениетінің рөлі қандай?

3.Қазақ тілінің қоғамдағы қолданылу аясы, өзіндік орны қандай деп ойлайсыңдар?

4. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі

(30 минут)

Сөз мәдениеті.

Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас құралдарының ішіндегі өмірде кең қолданылатыны және аса маңыздысы – тіл. Сондықтан адамдар арасындағы қатынас мәдениеті туралы айта отырып, сөз мәдениетіне соқпай кету мүмкін емес.

   Сөз мәдениеті, біріншіден, ауызекі тіл мәдениеті және жазба тіл мәдениеті болып екіге бөлінеді.

   Тіл мәдениетіне барар жолдың бастауы – сөйлей білу. Тіл адамзаттың бір-бірімен пікірлесуін, түсінісуін қамтамасыз ете келіп, тілдік қарым-қатынасты іс жүзіне асырады. Тілдік қатынас – адамның ойлау, пайымдау, сөйлеу, тыңдау, түсінісу, айту, пікірлесу, т.б. әрекетіне тікелей қатысты құбылыс

1-тапсырма. Мәтіндерді графиктік ақпаратпен толықтырып оқып, негізгі ойды анықтайды. Мәтіндерге тақырып қояды.

Сөйлеу Әдептілік

Сұрыпталған Жақсы қарымқатынас Сөз байлығы
мәдени тіл


Сөз мәдениеті дегеніміз – «қарым-қатынас құралын қалай игеріп, өмірде қалай пайдаланып жүрміз; оның әрқилы амал-тәсілдерін дұрыс, дәл қолданып, мазмұнды, әсерлі

Дискрипторлар:

Мәтіндерді графиктік ақпаратпен толықтырып оқи алады;

Мәтіндердегі негізгі ойды анықтай алады;

Мәтіндерге тақырып қояды

2-тапсырма. Мәтіндердегі қате қолданылған сөздерді түзетіп, редакциялап, қайта жазады. Себебін кестеге түсіреді.

а) – Адик, Салтаға кітап керек, сен апара салшы.

– Күлкінішті. Енді кітап тасып жүрсем сол.

– Гүл боп айтқанды жасай салсаң қайтеді?

– Мазамды алмаш. Музыка тыңдап тұрм. Жынды музыка.

ә) – Автобустың артын аш.

– Алдымызға бешбармақ келді.

– Жанұяңыз аман ба?

– Жасаған жақсылықтарыңызға үлкен рақмет.

– Сау-салауат болыңыз!

– Мүмкін емес. Қумашы!

– Кеше әткеншекте кәшендік.

Дискрипторлар:

Мәтіндердегі қате қолданылған сөздерді табады:

Редакциялап, қайта жазады:

Себебін кестеге түсіреді.

5. Жаңа материалды бекіту кезеңі (Практикалық, зертханалық жұмысты тапсыру кезеңі)

(20 минут)

«Сұрақ-жауап» әдісі

1.Бүгін сіз үшін не маңызды және қызықты болды?

2. Сіз қандай сұрақтар бойынша нақты жауап алдыңыз?

3. Сіз үшін бүгін не қиын болды?

4. Сіз психологиялық ортаны қалай бағалайсыз?

5. Сіз үшін не жеткіліксіз болды?

Сөз ойла да, тез ойла » ойыны

6.Үй тапсырмасы туралы ақпараттандыру кезеңі (2 минут)

Негізгі әдебиеттер:

1. Орда.Г, Дәрібаев.С, Сатылова.А «Қазақ әдебиеті» әдiстемелiк нұсқау 11-сынып жаратылыстану-математикалық бағыт Алматы. «Мектеп» 2020 жыл

2. Орда.Г, Дәрібаев.С, Сатылова.А «Қазақ әдебиеті» Хрестоматия 11-сынып жаратылыстану-математикалық бағыт Алматы. «Мектеп» 2020 жыл

3. А.С. Ақтанова, Ж.Н. Нурлыбаева, А.Қ.Жүндібаева. Қазақ әдебиеті. 11-сынып қоғамдық –гуманитарлық бағыт. - Алматы: Атамұра, 2020

7.Сабақты қорытындылау және рефлексия (8 минут)

«Бір ауыз сөз» әдісі.

Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, рефлексиясын тыңдайды.

«Рефлексиялық шеңбер»

Оқушылар шеңберге тұрып, төмендегі сұрақтарға жауап береді.

• Сабақ барысында көңіл-күйіңіз қандай болды? Неліктен?

• Бүгін не білдіңіз? Сіз үшін не жаңалық болды?

• Сабаққа қатысуыңызды қалай бағалайсыз?

• Сабақта қандай қиындықтар туындады?

• Сабақ аяқталғанда көңіл-күйіңіз қандай? Неліктен?

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.

Саралау: Бұл кезеңде саралаудың «Қорытынды» тәсілі көрінеді.