«Су әлеміне саяхат»

Мазмұны:

• Пейзаж тақырыбына әңгімелеуді оқыту кезінде образды сөйлеу өнерін дамыту;

• Қайта жаңғыртылған суреттер тақырыбынан алған әсерлері туралы айту, суретші-маринист шығармашылығымен танысқан кездегі таңдауға негізделе отырып, әсерлерді қолдану

Құрал-жабдықтар:

• Глобус, қырау жұмсақ ойыншығы;

• И.Айвазовскийдің «Қара теңіз», В.Поленовтың «Өсіп кеткен тоған» қайта жаңғыртылған жұмыстары;

• «Теңіз толқыны» дидактикалық ойыны;

• Викторинаға арналған қарарлар;

• Қағаздан жасалған аквариум дайындамасы, фломастерлер, гельді қаламдар, маркерлер;

• Үнтаспа, аудиокассеталар, видеокассета.

Барысы:

Тәрбиеші:

• Балалар, бүгін Қырауша барлығымызға сюрприз дайындады да, оны мына жұмсақ көрпенің астына тығып қойды (Тауар астындағы глобусы бар үстелге көрсетеді).

• Қалай ойлайсыңдар, мынаның астында не бар?

Балалармен әңгімелесу

(жасырынған заттың пішіні туралы: дөңгелек, неге ұқсайды? Балалар өз жорамалдарын айтады).

• Дұрыс! Бұл – глобус, жер бетінің кішкентай макеті.

• Қараңдаршы, қандай түстермен боялған? (Балалар жауабы).

• Дұрыс, балалар. Қоңыр түс – бұл біздің тауларымыз, тегістіктер, шөлдер. Жасыл – бұл орман, шалғын, ақ – Антарктида мен Солтүстік полюс қарлары. Ал көк – бұл мұхит, теңіз, көл, өзендер.

• Қандай түс глобуста көп? Дұрыс, біздің ғаламшарымыздың көп бөлігі (80 %) – бұл су, сондықтан ғарыштан ол көкшіл олып көрінеді. Шексіз теңіз жазиралары, айбыны мен өзен көркемдігі, көлдердің байсалды айдыны суретшілерді әр уақытта тамсандырады, суретсалуда қанаттандырады. Теңізді бейнелейтін пейзаж, марина деп аталады, ал теңізді салатын суретші – маринист.

• Ең танымал маринистті атаңдар? (Балалар жауабы: Иван Пйвазовский)

• Жарайсыңдар, Иван Константинович Айвазовский су сұрапылының әдемілігін және жойқындығын жеткізе білді. Оның жұмысының бірі «Қара теңіз» суретін қарау.

Балалар суретті қарайды

(Әуені Н.Римский-Корсаковтікі «Теңіз» музыкалық сүйемелдеуі ойнайды, «Музыкалық жауһарлар» аудиокассеталары)

• Мұнда біз барлық көк түстерді көріп тұрмыз: туындыда ашық көктен қою күлгін түске дейінгі түстер кездеседі. Шексіз теңіз жазираларын, тұңғиықты және толқындардың көңілсіздігін бақыласақ та, бұл туынды қорқыныш сезімін тудырмайды. Керісінше, бұл сурет толқу сезімін, теңіз сұрапылдығына тамсану, теңіз көркемдігін және табиғатқа деген махаббатты тудырады.

• Суретке мұқият қараңдар, сендер не көріп тұрсыңдар? (Балалар жауабы).

• Ал енді мен белгілі пейзажист Василий Дмитриевич Поленовтің «Өсіп кеткен тоған» атты суретін қарап шығуды ұсынамын. Мұнда да теңіз сұрапылдығы бейнеленген, бірақ онда мүлде басқа сезімдер. Біз жаздың ыстық күнінде орман алаңқайына барғандай болдық. Алдымызда суы көгерген тоған, өсіп кеткен жекен, қамыс, тұңғиықтар тұр. Мұнда еш қозғалыс жоқ, бізді тыныштық, жылылық баурайды, бақалардың дауыстары әлдилейді.

Балалар суретті қарайды, аудио жазбада тоған дыбысы ойнайды

(«Жәндікстан әлемі» аудиокассетасы)

• Балалар, ал сендер суреттегі су астында не бар екенін білгілерің келе ме? Онда біз сүңгушілерге айналамыз, су астында тыныс алу үшін арнайы қорғаушы маскаларды киіп, суға түсуді бастаймыз!

Релаксациялы жаттығулар

«Көкшіл су» әні П.Морианың

(Тәрбиешінің көрсетуімен балалар алақандарын қосып жоғары көтеріп тартылады, содан соң қолдарымен жүзуші қозғалысын орындайды, тізелерін құшақтап, ақырында кілемге отырып).

• Алдымен, біз ашық, көкшіл, күн сәулесі түскен суды көреміз, ақырындап су қою қара түске айнала бастайды, оның түсі қанық түске айналады, ал теңіз түбі балдырлардан жасыл болып көрінеді.

• Ал қанекей магнитті тақтада судың ең ашық түсінен көк-жасыл түсіне дейін бейнеленген жолақтарын қосамыз.

«Теңіз толқыны» дидактикалық ойыны

Тәрбиеші: - Жарайсыңдар, сендер тапсырмаларды орындадыңдар, ал енді маған айтыңдаршы теңіз суында, тоғанда кімдер тұрады? Сендер суға кірген кезде біреуді кездестірдіңдер ме? (Балалар жауабы: балықтар, акулалар, ракушкалар, ұлулар, балықтар, теңіз жұлдыздары және т.б.)

• Сендердің жауаптарыңнан менің түсінгенім, біреулерің теңізге, ал басқалары тоғанға сүңгіген екенсіңдер.

• Кім маған су асты әлеміне жасаған саяхаты туралы айтып береді.

Шығармашылық әңгіме құру.

• Сонымен, біздер суретшілердің керемет суреттерін қарап шықтық, содан соң су асты әлемін қиялдап елестеттік. Бұған бізге көздеріміз бен қиялымыз көмектесті.

• Жазушылардың ертегілерін, әңгімелерін және ақындардың өлеңдерін тыңдаған кезде де, біз өзен, көл, теңізді дәл сол түрінде елестетеміз. Яғни, көркемдік сөздер көмегімен бұл образдар одан сайын ашық және көркем болады. Қанекей, ақындық сөздер көмегімен су сұрапылдығын бейнелеуге болатын өлең жолдарын есімізге түсірейікші.

Балалар өлең оқиды

«Қандай керемет едің, о теңіз...» Ф.Тютчев

«Теңіз қайнап, тасиды...» В.Брюсов

• Ал қазір мен тексеріп көргім келеді, сендердің естеріңе түсе ме. Қандай әдеби шығармаларда (әңгімелерде, ертегілерді) суайдындары туралы айтылады. Әр дұрыс жауапқа сендер теңіз тасын аласыңдар (тас кәмпит), кім көп тас жинаса, сол жеңеді.

Әдеби викторина