К
іріспе
Мектеп жасына
дейінгі баланың дүниетанымын,
ой өрісін
кеңейтіп,
сөздік қорын байыту,
эстетикалық талғамын арттырып,
адамгершілікке баулу ісінде
көркем әдебиеттің алатын орны
ерекше.
Әрине, мектеп жасына
дейінгі сәбилердің әдеби
шығармаларды
оқи алмайтыны
мәлім.
Олар әдеби
шығармаларды
тәрбиешінің мәнерлеп
оқып беруі
бойынша ғана
сөз сырын
санасына ұялатады
Ертегі,
шағын әңгіме,
өлең,
мақал-мәтел,
жұмбақ сияқты
балаларға
лайықты
көркем
сөз
жанрларының ежелден-ақ тәрбие ісінде зор
көмекші екені белгілі.
Балабақшада
тәрбиеленбеген,
әлі мектеп жасына
жетпеген ауылдық жерлердің сәбилері кішкентай
күнінен
өз әже-аталары мен
әке-шешелерінен естіген
халық ауыз әдебиеті
нұсқаларынан
нәр
алып өсетіні белгілі.
Мұндай
шығармаларды
сәбилер
қызыға
тыңдайды, жылдам жаттап
алады. Мысалы: «Торғай»,
«Бақа-бақа
балпақ»,
«Қарғалар»,
«Санамақ»,
тағы
басқалар
сияқты
халық өлеңдері ойнақы
тілімен, қайталама
сөзімен,
музыкалық үнімен
бөбектерді баурап,
сөз өрнегіне
баулиды.
Сол себепті де
«Балабақшада
оқыту
және
тәрбиелеу
бағдарламасында» 2 жастан 3
жасқа дейінгі
балаларға әдеби
шығармаларды
оқу, тіл дамыту
жұмысы арнайы
бөлім,
2-ден 3
жасқа, 3-тен 4
жасқа дейінгі
балаларға
халық ауыз әдебиеті
үлгілерінен «Бесік жыры»
сияқты
ойнақы өлеңдер,
санамақтар
берілді.
Көркем
шығармаларды
тыңдауға бала
сәби
кезінен-ақ құмартып,
қызығады. Қысқа
ертегі, өлең оқып берсе, тез жаттап
алады. Жаттау арқылы
оның тілі
жетіледі. Әдеби
кейіпкерлердің жақсы ісіне
сүйсінеді, жаманынан
жиренеді – бойын қорқыныш билейді.
Сәбилерде
жақсы
және жаман
іс-әрекет
жөнінде
түсінік пайда болады.
Сөйлеу тілі жетіле
түседі. Ал
тілінің дамуы –
баланың бойында
қабылдай
– ести білу
сияқты
психологиялық процестердің бірте-бірте
қалыптасуына негіз
болады.
Н
егізгі бөлім
1.Балаларды әдеби
шығармалармен таныстыру жолдары және
маңызы
Мектеп жасына
дейінгі балаларға
оқып беретін
шығармалар,
негізінен, үш
салаға
бөлінеді:
1)
ауыз әдебиеті
нұсқалары;
2)
классик жазушылардың
шығармалары;
3)
қазақ
жазушыларының
шығармалары.
Осы
саладағы
шығармалар
тәрбиешіге
арналған
бағдарламалық
материалда
нақты
жүйеге
бөліп
берілген.
Әдеби
шығармаларды
оқу мен
сабақты жоспарлауда мына
жағдайларды
өте
мұқият ескеру
керек:
1
Әрбір
шығарманы
оқып берерде
баланың жас ерекшелігі,
осыған
байланысты
тәрбие
жұмысының
мақсаты
мұқият ескерілуі шарт.
Шығарманың
лайықтысын
ғана алу керек. Мысалы,