Сәлемдесу.
Шаттық
шеңбері.
Ән «Домбырасыз сән
қайда?»
Балалар, мен қазір
сендерге жұмбақ жасырып көрейін. Ал сендер жауабын дұрыс шешуге
тырысыңдар!
Қос қазық, екі
желі, сегіз ноқта,
Сөйлейді
шежіредей адам соқса.
Тағы бір мінезі
бар таңғажайып,
Ешуақыт
сөйлемейді адам жоқта.
(домбыра)
Балалар бүгін біз
қазақтың ұлттық аспаптарын тамашалап, танысатын боламыз.. Қазақтың
ұлттық аспаптарының түрлері өте көп екен. Ендеше тақтаға назар
аударайық.
- Балалар, домбыра
дегеніміз не?
- Домбыра қазақтың ұлттық
аспабы. Ол қазақ халқымен бірге жасап келе жатқан музыкалық
аспап.
- Қазақ халқында қуанышты,
бақытты, әнді, күйді домбыра әуенімен жеткізе
білген.
- Домбыра аспабы той думанда, жиын
тойлардың сәнін келтірген.
- «Нағыз
қазақ -
қазақ емес, нағыз қазақ – домбыра» деп
тектен тек айтылмаса керек.
- Балалар, мен
сендерге«Домбыраның шығу
тарихы туралы» аңыз
ертегіні қойып берейін, көріп
тамашалаймыз.
Бейнеролик. «Домбыраның шығу
тарихы»
- Міне балалар,
содан бері халқымыз домбыраны«Киелі
домбыра» дейді. Адамдар өз сезімдерін
домбыраға салып күймен
жеткізген.
- Сендер қазақ
халқының қандай күйшілерін
білесіңдер?
- Домбырамен Абай,
Жамбыл, Құрманғазы, Тәттімбет, Біржан сал, Ақан сері, Дина
апаларымыз да ән-күйлерін арнаған. Ал, балалар ән-күй
аспаптары туралы қандай өлең-жырлар
білесіңдер?
«Тақпақтар
айдары»
Домбырадай
мұраны,
Қастерлеуге
тұрады.
Сонда жатыр
даланың,
Үні менен
ұраны.
Дыбысы оның мың
сырлы
Бал бұлақтай
күмбірлі
Ынта қойсаң
рахат-ақ
Ол аспаптың бір
түрі
Қамыс құрай
ағаштан
Түтікше боп
ысылған
Үрлемелі
ойықтың
Дыбысы нәзік
сызылған.
Жорғалатқан
жетіген,
Сыбызғы үні
лекіген.
Сызылтады
қылқобыз,
Шалып ойнар
шаңқобыз.
«Домбыраның
құрылымы»
Сергіту
сәті.
Ән «Қасиетті
домбыра»
- Жарайсыңдар, балалар! Сендер
білесіңдер ме? Қазақ халқы қайғыны да, қуанышты
да домбырамен халқына жеткізе білген. Осы жайында
аңыз-ертегілер
де бар.
«Ақсақ құлан»
аңызы
Қорытынды.
Домбыра шешен болса
саңқылдайды,
Көсіліп бәйге атындай
аңқылдайды.
Кездессең бабы тайған қу
ағашқа,
Көңілің су сепкендей
жартылайды,
- деп ақын ағамыз жырлағандай домбыраның да
үлкен бір дастанға өзек боларлық сыр - сипаты бар. Олай болса,
«Домбыра - дастан» айдарымен ізденіп келген оқушыларға
берейік.
|