Сынып сағаты Тақырыбы:Ас- адамның арқауы.

КММ «№49 жалпы орта білім беретін мектеп»

Сынып сағаты

Тақырыбы:Ас- адамның арқауы.

4 «Ә»сынып

Өткізген:Абылова Г.К

Семей қаласы

Мақсаты: 
1. Астықадірлеп, қастерлеугеүйретутүсінік беру. Оқушылардыңкүзгітабиғаттағыерекшеліктерітуралы  астық,көкөніс,жеміс-жидектертуралыбілімдерінкеңейту. Алтын күздіңадамғаберерпайдасынтүсіндіружәне табиғаттысүйюгетәрбиелеу.

2. Нанныңдастарханғақалайкелетіндігінайтып, оғанкөптегенадамдареңбекеткендігінтүсіндіру. 
3. Оқушылардыдәстүрдісақтауға, нандықастерлеуге ас ішутәртібінестесақтауғатәрбиелеу.
Көрнекілігі: Нақылсөздер, ас түрлері
Сабақтыңбарысы: Мұғалім: Табиғат-күллітіршілікатаулыныңқұттықонысы, алтын ұябесігі, құтберекесі. Осы табиғаттыңтөртмезгілініңерекшелігі мен естеқалатынықазанайы. Айналасарытүскебоялып, сарыалтындайжалтырапкөздіңжауыналарысөзсіз.

Не қасиет бар дейсің, осы күзде-

 Депайтқаныәркімніңесімізде.

 Етмайыментоқашынқолтықтап ап,

 Байлық, ырысәкелген осы бізге.

Талай-талайбасынантаңдыасыра,

Алтын дәнінтиеп ап арбасына

 Қараңызөзібастапкеткенжоқпа,

Отанныңберекеліқамбасына-  депақынағамызМұқағалиМақатаевжырлағандайбүгінгітәрбиесағатымыздакүзтуралы, күздіңкереметітуралыөнеріміздіортағасалуғаортағасалайық.
«Ас жүргенжер – береке»
«Дастархандәмі – киелі»
«Дастарханбасындасақталатынырым – тыйымдар»
1. Нандыбірқолменсындыруғаболмайды.
2. Тамақтыжатыпішугеболмайды. Денісауадамдұрысотырыптамақтанады. Ал отыраалмайтынадамжатыпішеді. Сондықтанмүгедекадамныңқылығынжасама. Дұрысотырмаймындепденсаулығыңдыбұзып алма.
3.Ас үстіненаттама
Астан үлкенемессің
4. Әкесіотырғандабаласына бас тартылмайды.
5.Дастарханға біріншінандыәкеліпқояды
6.Ас ішкеныдыстытөңкеріпқоюғаболмайды
7.Ас ішіпболғансоң «тойдым» деугеболмайды, «қанағат» деукерек.
8.Ертеңгі астытастама
Кешкіасқақарама.
Балаға ми жеугеболмайды.
Ми жемейдіжас бала,
Мидыұсынбасқаға,
Былжырболыпөсеміз,
Ынжық болу масқара.
9.Қонаққа сынықыдыспен ас беругеболмайды. Себебісынықыдыспен ас беру – қонақтысыйламандық. Жәнесынықыдыспен ас ішу – жаманырым. Бүлжүзіңсынып, көңіліңжарымболсындегендібілдіреді.
10.Дастарханнан аттауғаболмайды.
11.Өле жегенше,
Ағайынменбөле же.
12.Ас ішукезіндеізет, сыйласым, инабаттылықрәсімдерісақталукерек.
ІІ. «Дастарханбасындағыдәстүрлер»
1. Халыққуанышты да, қайғыны да дастарханбасындабөліскен. Өсиетайту, бата беру, достасубәрі де дастарханбасындашешілген.

Соныменбіргедастарханкүнделіктіотбасыныңтамақтануына, үйгекелгенадамғадәмтаттыруға, той – тамашаға, ас – су беругежайылады.
3. Ас ішукезіндесылпылдатпай, тәртіппентамақтану, қасықтыоңқолдаұстау, түзуотыру, тазалықсақтаурәсімдеріорындалады.
4. Қолға су құюоңжақтансолғақарайорындалады.
5. Той дастархан, той үлгі
Бай дастарханжайылды.
Атап – атап ас қойдық
Атағадеп бас қойдық.
6.Су құйдым да құманмен
Қолына мен әкемнің
Соданкейіноған мен
Орамалдыәпердім.
7.Дастарханнан дәмтатқандартатуласу, келісусияқтырәсімдердіорындайды.
8.Күнделікті отбасыныңтамақтануында ас қою, ас ұсыну, ас алу, ас қайыру, асқа бата беру рәсімдеріорындалады.
9.Дастархан жанындағыадамдаржасынақарайотырады.
10.Тамақтанып болғаннанкейіндастарханбасындағыеңүлкенәріқұрметтіадамасқа бата береді.
Жамбасқойдыққұдаға
Жал мен жаясыбаға
Қалақтайтөсжездеге
Қазықартаөзгеге.
Уыз, қаймақтағы бар
Уылдырықтабылар
Табан , сазан, майшабақ
Табақтарттыққайталап.
11. «Таспенатқандыаспенат» депхалықбекерайтпаған. Себебі, дастархандәмі- киелі. Оны татып, келісімінбұзса, астықкиесіұрадыдейді.
12.Күнделікті отбасыныңтамақтануынажайылғандастарханбасындағыастыеңалдымената – анаға, үлкенгеұсынады.
13.Тамақ ішералдында, тамақтаныпболғансоңқолға су құйылады. Құйылаты су жылыболуыкерек.
14.Қазіргі тойлардадастарханжаюмәдениетдәстүр. Ондаастыңбарлықтүрлеріболады. Әсіресе, жеміс пен көкөнісдастарханныңсәні.
Балаларға – тортымыз,
Барлықжұртқақұртымыз
Балменпіскенқауыршақ
Балдайтәттібауырсақ.
Қауын –қарбыз, көкөніс
Қаншажидек, көпжеміс.
Қане, тойдатойыңдар.
Кәдеденсоңойын бар .
Нан туралытақпақтар
1. Нандаөмірдіңиісі мен дәмі бар
Нандаадамныңеңбегі мен ары бар.
Нан өмірдіңанасүтіарқауы
Нансызжердеқайөмірдіңсәні бар.
2. Біркездеболыпнанғазар,
Қадірінбілгенадамдар.
Әулиетұтыпнандыұстап,
«Нан ұрсын» депқарғанар
Нан ардақтыадал ас
Кәрі – жасоданаттамас.
3. Нанғаүлкенжүрекпенқараңдар
Нандыөмірдепсанаңдар
Нан болмаса
Қызығың, бақытың
Құрәуре, далбаса.

4. Нандайжоққойасылдәм
Жепүйренгенжасыңнан
Дастарқаннаннанкетсе
Береке кетерасыңнан
Ей, балалар, балалар
Болмаңдарсірәнанғазар
Өмірдің алтын арқауы
Бар қасиетнанда бар.
Жұмбақтар:
5.Алға жайыптұздәмін
Келтіредіүйсәнін
Олхалқымныңақжаны
Жақсыдәстүрмаржаны
Кеңпейілдеарайлы
Осы жердентарайды. Бұл не? (дастархан)
Беттескенқостабақ
Ортасында бас табақ
Көзбеншоққаораса,
Дәмпіседітамаша. Бұл не? (тары)
Мақал-мәтелдер:
1. Қырман басы – береке
Көпжүргенжер – мереке.
2.Егін ексең – тыңға.
Шықтымдейбершыңға.
Қоныскөркі – там.
Дастарханкөркі – нан.
Нан – тамақтыңатасы.
Ынтымақ – көптіңбатасы.
Тістемнаныңқадірін
Тарыққандабілерсің.
«Ас ішутәртібі»

1. Тартажесең, тай қалар,
Қояжесең, қойқалар,
Қоймайжесең не қалар.
Сондықтантамақтышектентыскөпішугеболмайды.
2. Астыасықпай, әбденшайнапжұтукерек.
3.Тамақ ішіпотырып,кітапоқуға, теледидаркөругеболмайды.
4.Әр түрлітамақтаадамденесінеқажеттідәрумендерболады. Сондықтантамақтыталғамменішукерек.
5.Әсіресе қазақтыңұлттықтағамдарыадамғаөтепайдалы,
6.Ұлттық тағамдарымызға: бауырсақ, қазы – қарта, жал – жая, қымыз – шұбат, құрттағыбасқаларжатады.
Ас болғанжерде бата беріледі. Ендешебатағакезекбереміз.
Амандықберсінбасыңа
Қадіркелсінқасыңа
Бар екемдептасыма
Жоқекемдепжасыма
Еңбекетсеңерінбей
Дәулеткелерқасыңа.
Әумин!
Сараптама

4 «Ә»сыныбында «Ас-адамның арқауы »атты сынып сағаты өткізілді.

Сынып сағатының өтілу мақсаты оқушыларғаасты қадірлеп, қастерлеуге үйрету түсінік беру. Оқушылардың күзгі табиғаттағы ерекшеліктері туралы  астық,көкөніс,жеміс-жидектер туралы білімдерін кеңейту. Алтын күздің адамға берер пайдасын түсіндіру және табиғатты сүйюге тәрбиелеу.

Нанның дастарханға қалай келетіндігін айтып, оған көптеген адамдар еңбек еткендігін түсіндіру. Оқушыларды дәстүрді сақтауға, нанды қастерлеуге ас ішу тәртібін есте сақтауға тәрбиелеу.Сынып сағаты барысында ас ішу тәртібіне тоқталып өтті.

1. Тарта жесең, тай қалар,
Қоя жесең, қой қалар,
Қоймай жесең не қалар.
Сондықтан тамақты шектен тыс көп ішуге болмайды.
2. Асты асықпай, әбден шайнап жұту керек.
3.Тамақ ішіп отырып,кітап оқуға, теледидар көруге болмайды.
4.Әр түрлі тамақта адам денесіне қажетті дәрумендер болады. Сондықтан тамақты талғаммен ішу керек.
5.Әсіресе қазақтың ұлттық тағамдары адамға өте пайдалы,
6.Ұлттық тағамдарымызға: бауырсақ, қазы – қарта, жал – жая, қымыз – шұбат, құрт тағы басқалар жатады.
Ас болған жерде бата беріледі.
Амандық берсін басыңа
Қадір келсін қасыңа
Бар екем деп тасыма
Жоқ екем деп жасыма
Еңбек етсең ерінбей
Дәулет келер қасыңа.
Әумин!-деп бата тілекпен таныстыра отырып сынып сағатын аяқтадық.