сыныптан тыс шара "ХИМИЯ ӘЛЕМІНЕ САЯХАТ" 10 сынып

«Химия әлеміне саяхат» атты бастауыш сынып оқушыларына арналған сиқырлы кеш. Жүргізушілер: 10-11 сынып оқушылары.

Мақсаты:бастауыш сынып оқушыларының ой-өрістерін кеңейтіп, химия пәні пәні туралы түсінік беру,; оқушылардың химия пәніне қызығушылығын арттыру ;жоғары сынып оқушыларының оқу мотивациясын көтеру және бастауыш сынып оқушыларының алдында жауапкершіліктерін сезіндіру.

Құрал-жабдықтар: хим. ыдыстар, реактивтер, «алтын» сандық, май шамдар.

Оқушылар мантия, сиқыршы костюмдерін, ақ халат киіп шығады.

Алғы сөз (мұғалім)

Жүргізуші 1 :

Құрметті оқушылар сіздер 7 сыныпта химия деп аталатын жаңа пән оқисындар. «Химия», «химиялық заттар», «химикаттар» деген сөздерді бұрыннанда естіп жүрген шығарсыз, сіздердің түсінігіңіз бойынша ол бір жаман нәрсе деп ойлайсыздар, жасанды түрде алынған, тек денсаулыққа зиянын тигізетін. Бірақ ол қате түсінік, біздер өзіміз сол химиялық заттардан тұрамыз, хим. затпен тыныс аламыз, ішеміз, жейміз.

Дүниетану пәнінен сіздерге «зат» ұғымы таныс болу керек. -Зат дегеніміз не , балалар? Ия, айналамыздағы денелерді құраушы.Мысал келтіріңізші. Сызғыш- дене, неден жасалған?- ағаштан.Ағаш -ол зат

- Кілт не?-Дене Неден жасалған? Темірден. Темір-зат.

-Үйде қаттарды қолданасыздар? (қант, су, тұз..)

-Бізге тыныс алуға қандай зат қажет?

-Қандай затты біз бөліп шығарамыз?

-Ал ауа затпа ? Ол бір ғана зат емес, бір неше заттың қоспасы.Құрамында оттек, азот, көмірқышқыл газы да бар.

Жүргізуші 2: Айналамыздағы барлық заттар үсақ бөлшектерден тұрады, оларды қалай деп атайды? Кім біледі? Ия, атомдар. Оларды бір бірінен ажырату үшін оларды атап,әркайсысына таңба беруді мен ұсынған болам. Мысалы: S күкірт , Au алтын ,Fe темір.

Жүргізуші 1: Жарайсыңдар балалар, заттар туралы білесіңдер екен. Әлде де химия сабақтарында көп нәрсе үйренесіңдер. Химия -қызықты пән, бірақ ол үлкен жауапкершілікте талап етеді.Себебі ол адам үшін қызмет етеді, заттарды зерттеп адам пайдасына жұмсайды, керек заттар алады. Оның өізінің заңдары бар, оны есте сақтау керекпіз.Танымайтын заттарды қолмен ұстауға, иіскеуге, дәмін татуға болмайды, улы.Заттар әр түрлі болады.Уланып немесе күйіп қалуыныз мүмкін.

Орта ғасырларда көп уақыт зертханаларынан шықпай түрлі заттар алумен айналысқан адамдар болған. Олар қарапайым металдардан алтын алуды мақсат қойған.Патшалар, корольдар оларды жанына жақын ұстап үміт артты.Бірақ олардың істері сәтсіз болды, металдарды алтынға айналдыра алмады.Алхимияға тиым салынып ,алхимиктер жазаға тартылған.

Тәжірибе. Ал мен қазір темір шегені алтын шегеге айналдыра аламын. (темір шеге мыс сульфаты ерітіндісіне салынады)

Жүргізуші 1 «Алхимия » сөзінен ғалымдар «ал» ды алып тастап «химия» сөзін қалдырды. Химия ғылымы аайналамыздағы заттарды, олардың қасиеттерін, біріне бірі айналуын зерттейді. Сіздерге бүгін тағы сиқыршы қонақтар келіп отыр. Сөз берейік.

Тәжірибе. Мен судан жеміс шырынын дайындай аламын және оны кері суға айналдырамын. (раствор соды + фенолфталеин + раствор уксусной кислоты).

Енді «апельсин» шырынын «лимон» шырынына және керек болса кері «апельсин» сусынын аламын. (Раствор калий дихромата - оранжевый - цвет апельсина, добавить щелочь или соду -желтый - цвет лимона, если добавить немного серной кислоты - снова «апельсиновый).

Тәжірибе. - Балалар кішкентай қонжық, мысық, бұзау және қошақан қарындары ашқанда нені ішкенді жақсы көреді? Оны сіздерде жақсы көресіңдер. Ия, әрине сүтті. Ендеше мен сіздерге мына сиқырлы тұнық сұйықтықты сүтке айналдырайын.

( барий хлориді және натрий сульфаты ерітінділері)

Тәжірибе. -Егер ағаш шоғын оттан алсаң ол өшіп қалады, ал мына шоқ керсінше жарқырап жанады.(ағаш көмірін қыздырып, натрий нитратының үстіне тастаймыз)

Жүргізуші 2 - Балалар, сіздер жыланнан қорықпайсыздар ма? Ендеше «Жылан» тәжірибесін тамашалаңыздар. (на огнеупорной поверхности

 сухой спирт, положить несколько таблеток  кальций глюканата, поджечь).
Көрермендерді 4 топқа бөліп, жоғары сынып оқушылары тәжірибе көрсетеді. Қауыпсіздік ережелерін сақтауын қадағалайды.

Тәжірибе. «Сиқырлы сурет» Ортаға шығып барлығы шеңберге тұрады.

Жүргізуші 1

- Достар, сіздер химия нені зерттейтінін түсіндіңіз бе?

-Бүгін сіздер жаңа нәрсе білдіңіз бе?

-Химия - қызықты ғылым ба? Оны жақсы білу үшін не істеуіміз керек?

Химияда болады көп ертегі,

Салт-дәстүрмен келе жатқан ертелі,

Химия-біздің біздіңжас кеме ғой,

Болашаққа бағытталған желкені,

Күшейтеміз химияның сапасын!

Берер бізге болашақ ақ батасын.

Ғылымдардың негізгі бір саласы

Химиямыз мәңгі -бақи жасасын!