«ОЗЫҚ ОЙДЛЫ ОҚУШЫ» САЙЫСЫ.Мүсілім Есенжан, математика пәні мұғалімі№1 Сарыоба орта мектебі, Аршалы ауданы, Ақмола облысы.Сынып: 8-10Тақырыбы: Озық ойлы оқушы.Мақсаты: оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту арқылы ізденімпаздыққа баулу. Интеллектуалдық танымын дамыту, ұжымдық қасиеттерін қалыптастыра отырып, өзара сыйластыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Сыныптан тыс ұйымдастыру шарасы, ойын, ақыл-ой шабуылы, көңіл көтеру элементтері.Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, кеспе қағаздар, бағалау парақтары. табличкалар, плакаттар: «Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады», «Мен адамға өзіңе сен деймін! Сенің қолыңнан бәрі келеді! ...», «Ойнай білген адам, ойлай да біледі», шарлар. Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі:Оқушыларды топтарға бөліп орындарына отырғызу. Оқушылар үш топқа бөлінеді. Әр топ Шеңбер, төртбұрыш, үшбұрыш болып бөлінеді. Кіріспе сөз.Мен бүгінгі «Озық ойлы оқушы» атты сайысымызды ұлы орыс физигі К.Э. Циолковскийдің сөзімен бастағым келеді, «Мен адамға өзіңе сен деймін! Сенің қолыңнан бәрі келеді!...» Ал құрметті қонақтар, сүйікті оқушылар және әріптестер бүгінгі сайысқа қош келдіңіздер. Сайыс бірнеше белестерден тұрады. Сайыс соңында топтардың қатынасуына байланысты қорытынды шығарылады. Сайыс соңында әр топтарға атақтар беріледі. Әр тапсырма 10 – 50 ұпаймен бағаланып отырады.I-белес. «Ой қозғау» деп аталады.Әр топқа кеспе қағаздарда жазылған адасқан сөйлемдер таратылады. Осы сөйлемдерді қалпына келтірулері керек. Тапсырма ортақ: түріндегі теңдеу квадрат теңдеу деп аталады. Квадрат теңдеу толымды және толымсыз болып бөлінеді. Егер толық квадрат теңдеудегі бірінші коэффициент 1-ге тең болса, онда ол келтірілген квадрат теңдеу деп аталады. Келтірілген квадрат теңдеу түінде жазылады. теңдеуіндегі а бірінші коэффициент, в екінші коэффициент, ал с үшінші коэффициент деп аталады. Квадрат теңдеуді шешу үшін әуелі дискриминантын табу қажет. Дискриминантты табу формуласы . Егер дискриминант 0-ден үлкен болса екі түбірі бар. 0-ден кіші болса түбірі болмайды, ал дискриминанты 0-ге тең болса бір ғана түбірі бар. 2-белес. «Ойға шабуыл» қойылған сұраққа дұрыс жауап берсе -50 ұпаймен бағаланады. 3 көмек беріледі1-Көмектен кейін 100 ұпай шегеріледі.2-Көмектен кейін 200 ұпай шегеріледі.3-Көмектен кейін 300 ұпай шегеріледі.№1. Кереуетте жатып шыбынның ұшқанын бақылап, оның кеңістіктегі орнын табуға болатынын айтқан . Математикада координаттар әдісін енгізіп және оның қолданылу тәсілдері туралы өзінің «геометрия» кітабында жариялаған қай ғалым. /декарт/1-көмек. Суреті. Абай бұл ғалымның еңбегімен танысып, оның жан мен тән, индукция мен дедукция, ғылымының адам игілігіне қызымет етуі тиіс деген тұжырымдарын қостады және ол туралы қарасөздерінде өз көзқарасын шығыс философиясымен байланыстыра отырып пікір білдірді. 2-көмек. Функцияның графиктерін салуда осы ғалым атымен аталатын жүйені қолданамыз.3-көмек. Ол жүйе 90 градус жасап қиылысатын екі түзуден тұрады оны тік бұрышты координаталар жүйесі деп те атаймыз.№2 Ол түркі ойшылдарының ең атақтысы, ең мәшһүрі. Оның заманы «жібек жолы» бойындағы қалалардың дамыған кезіне дәл келді. Тарихи деректер бойынша 70-ке жуық тіл білген. Ол математиканы жеті тарауға бөледі. Алгебраны математиканың дербес бір саласы ретінде қарастырып, алгебра пәнін алғаш анықтаған оқымыстылардың бірі. Біз кім туралы айтып отырмыз? / Әл-фараби/1-көмек. Оның суреті қазақстанның бұрынғы 200 теңгесінде бейнеленген.2-көмек. 870-950 жылдары өмір сүрген. Туған жері отырар.3-көмек Тәрбиелеуші білімнің ғылыми негізін қалаған «Екінші ұстаз» атанған ғалым№3 Ежелгі мысыр мен Вавилон жазбаларында бұл теорема, осы ғалымға дейін 1200 жыл бұрын кездескен. Бірақ осы теореманың дәлелдеуін б.з.б 6 ғасырда өмір сүрген грек оқымыстысы тапқан. Және дәлелдемесін тапқанда 100 өгіз сойып, той жасаған, құдайлардың құрметіне құрбандық берген деседі. /Пифагор/1-көмек. Ол геометрияны тек практика тұрғысынан ғана қарамай, оны логикаға негіздеп, абстракт ғылым ретінде қарастырған ғылымдардың бірі. Біз оны тік бұрышты үшбұрыш тақырыбынан бері білеміз.2-көмек. Ол теорема тік бұрышты үшбұрыштың гипотенузасы мен катеттеріне байланысты.3-көмек. Теореманың оқылуы. Тік бұрышты үшбұрыштың гипотенузасының квадраты катеттерінің квадратының қосындысына тең. №4. Динамиканың негізгі заңдарын тұжырымдаған және бұл заңдар оның атымен аталады. ағылшын ғалымы. Оның 1687 ж шыққан «натурал философияның математикалық бастамалары» кітабында үш заңы тұжырымдалған. (Ньютон) 1-көмек. бүкіл әлемдік тартылыс заңын ашқан2-көмек. Екінші заңы. Денеге әсер ететін күш сол дененің массасы мен үдеуінің көбейтіндісіне тең.3-көмек. Күштің өлшем бірлігі.№5 Марк Твен ғажайып өлке атаған елді атаңдар. /Франция/1-көмек. Онда не қыс түспейді, не жаз болмайды.2-көмек. Онда әйгілі эйфель мұнарасы бар3-көмек. Астанасы Париж.№6 «жер өлшеу» сөзі ежелгі грек тілінде қалай аталады? /геометрия/1-көмек. Планиметрия және стреометрия деген екі бөлімге бөлінеді.2-көмек. Ол әр түрлі фигураларды түсінуімізге мүмкіндік береді3-көмек. Қазіргі кезде пән ретінде оқытылады.3-белес. «Ортақ ой » бұл кезеңде тірек сөздер беріледі, соны пайдалана отырып сұраққа ұпай тігіледі. Сұрақ дұрыс болса тіккен ұпай қосылады, бұрыс болса сондай ұпай шегеріледі. Жауап беру келесі командаға өтеді. №1 сыйлық математика өсиетСұрақ. Жыл сайыл әйгілі ғылыми зерттеу, революциялық жаңалықтар немесе мәдени не қоғам дамуына зор үлес қосқан жұмыстар үшін халықаралық сыйлықтардың болатынын білеміз. Мысалы кино саласына берілетін оскар сыйлығы. Ал бұл сыйлық ең танымалылардың бірі болғанымен оны сыйлықты ойлап тапқан ғалымның өсиеті бойынша математиктерге берілмейді. Осы сыйлықты атаңдар. /нобель/№2 сан рационал сан координаталық сәулеСұрақ. Математикада натурал сандар, жай, құрама, бөлшек сандар, рационал сандар т.б бар. Және оларды координаталық сәуледе нөл санының оң жағына немесе сол жағына орналастыруға болады. бұл сандарды ертеректе «өтірік сандар» деп атаған. Ол қандай сандар? / теріс сандар/№3 бұрыш градустық өлшем түзулерСұрақ. Градустық өлшемдеріне басқа да қасиеттеріне сәйкес бұрыштардың түрлерін білеміз. Мысалы жазыңқы, тік бұрыш, доғал, сүйір бұрыштар. Бір бұрыштың қабырғалары екінші бұрыштың қабырғаларының созындысы болып келетін, өзара тең бұрыштар қалай атадлады. /вертикаль/№4. Кесене 7 керемет түркістанАтақты шығыс қолбасшысы Ақсақ Темір салғызған. Оның көлемі – 46,5х65,5 метр. Орталық залдың айналасына әртүрлі мақсатқа пайдаланылған үлкенді-кішілі 35 бөлме орналасқан. Бұл ғимарат қалай аталады? Жауабы: Қожа Ахмет Йассауи кесенесі.№5. ғалым физик сұйыққа батырылған дене.Сұрақ. «маған тіреу нүктесін берсеңдер, мен жерді де қозғалтпаймын» деген ғалым кім?Ол Герон патшасының тәжінің таза алтыннанжасалмағанын анықтаған. Әрі физик, әрі математик. Жауабы: Архимед№6. Палестина теңіз тұзСұрақ. «Суының ерекшелігі, онда ешқандай тіршілік жоқ. Біз қанша тырыссақ та суға бата алмадық. Ол жердің ыңғайлылығы сондай тіпті шалқаңнан жатып та кітап оқуға болады». Бұл не туралы айтылған? Жауабы: Өлі теңіз.4-белес. «Ой жарысы» Мұнда алдымен сұрақ оқылмай тұрып ұпай тігіледі. Егер берілген сұраққа дұрыс жауап берсе сол ұпайды еншілейді., қате жауап берсе сонша ұпай шегеріледі. №1 ата – бабаларымыз ертеден келе жатқан әдет бойынша бір нәрсенің ұзындығын немесе қалыңдығын өлшегенде «шынтақ елі» , «бір елі», «кере қарыс», «сынық сүйем» деген қол өлшемдерін пайдаланады. Осы өлшемдердің ішінен бөлшек ұғымын білдіретіні қайсысы? /сынық сүйем/№3 үсен поездің басынан есептегенде 7-вагонда отырды, Асан поездың соңынан есептегенде 7-вагонда отырды. Сонда олар бір вагонда болды. Поезда неше вагон бар? /13/№2 теріс сандар мен оң сандар арасындағы, және оларды тең бөлуші сан? /0 саны/№4 «Екі қыстақтың арасы 10 шақырым. Қырсық жолаушы күніне екі шақырым алға жүріп, кешке бір шақырым кейін қайтады. Қырсық жолаушы екінші қыстаққа неше күнде жетеді? /9/№5. кез келген үшбұрыштың үш медианасы, үш биіктігі, үш орта перпендикуляр, үш биссектрисасы бір нүктеде қиылысады. Осы қиылысу нүктесін қалай атаймыз. /үшбұрыштың тамаша нүктелері/5-белес. «Ой қорыту» ерте, ерте, ертеде әр топ таңдаған фигураларына ертегі құрастырады. Мақсаты. Ертегі бір жүйеде құрастырыла отырып, геометриялық фигуралардың қасиеттерін көрсетулері керек.Қорытындылау. Жеңімпаз топтарды анықтау, марапаттау.
Мүсілім Есенжан, математика пәні мұғалімі№1 Сарыоба орта мектебі, Аршалы ауданы, Ақмола облысы.Тел. 87025150742, E-mail: esenjan_1991@mail.ru
23 Сәуір 2018
496
2 рет жүктелген
Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған