Сызуды оқытудың жаңа технологиясы

Сызуды оқытудың жаңа
технологиясы
М.Тынышпаев атындағы ҚазККА Шымкент көлік колледжі
Орындаған: Сызу пәнінің оқытушысы Құдабай А

Шымкент 2023

Сызуды оқытуда бағдарламаланған оқыту кеңінен
қолданылады - бұл компьютерлік оқыту құралдарын
пайдалана отырып, оқу бағдарламасына сәйкес білім
мен дағдыларды салыстырмалы түрде дербес және жеке
игеру. Бағдарламаланған оқытудың негізгі идеясы –
оқыту бағдарламасын пайдалана отырып, оқушылардың
оқу әрекетін, оқытуды басқару. Барлық оқу
бағдарламалары дағдылар мен дағдыларды
қалыптастыру үшін ең тиімді болып табылады. Білім
беруді ақпараттандыру сызу мұғалімдері мен
компьютерлік сауатты оқушыларды қажет етеді. Сызуды
компьютерлік технологияны пайдалана отырып оқыту
оқушыларды графикалық мәдениетке баулудың мүмкін
болатын жолдарының бірі болып табылады. Сызу
(графика) сабақтарында компьютерді пайдалану кезінде
кеңістіктік бейнелердің дамуын, аналитикалықсинтетикалық іс-әрекет қабілетін және басқа да жеке
психологиялық мүмкіндіктерді ескере отырып таңдалған
оқытудың классикалық және дәстүрлі емес әдістері мен
әдістерінің оңтайлы үйлесіміне қол жеткізу қажет. мектеп
оқушыларының ерекшеліктері. Сонымен қатар,
сызбаларды жасаудың қолмен және машиналық
әдістерін ұтымды біріктіру маңызды.

Сызу курсы бойынша оқушылардың
графикалық дайындығы екі кезең
бойынша жүзеге асады: бірінші
кезең, яғни, сегізінші сыныпқа дейін
математика, еңбек және басқа
пәндер бойынша сызбаларды оқу
мен безендіру туралы мәліметтерді
меңгерту; екінші кезең, тоғызыншы
сыныпта сызуды жүйелі түрде оқытып
үйрету болып айқындалды.

1

Ғылымилық принципі

2
дидактикалық
принциптерге

3
4

Сызуды оқытудағы
түсініктілік принципі

Сызуды оқытудағы
көрнекілік принципі

5

Сызуды оқытудағы
саналылық және
белсенділік принципі

Сызуды оқытудағы білімнің
берік болу принципі.

Сызуды оқытудағы жүйелілік
және реттілік принципі

Дидактикалық принциптер өзара бір бірімен
тығыз байланысып, біртұтас жүйе құрайды.
Көрнекілік құралдарын шебер пайдалану
оқытудың түсініктілігін арттырады. Сызуды
оқытуда жүйелілік пен реттілік принциптерін
қатаң сақтау сызуды оқытуды біртіндеп
қиындату принципіне ұштасады, ал ол түсініктілік
принципін жемісті түрде жүзеге асыруға мүмкүндік
береді.Сызу сабағының құрылымы күрделі және
ол бірнеше құрамдаушылардан тұрады.
Мектептегі сызу сабығына белгілі дәрежеде
талаптар қойылады.

S

Сызу сабағына қойылатын талаптарды былай
тұжырымдауға болады:

1
Сабақтың басты
мақсаты болып
табылатын
дидактикалық
мақсатының
орындалуы. Сызу
пәнінің қайсыбір
сабағы болмасын ол
оқушыларға сызу
негіздерінен білімдер
беріп, белгілі дәрежеде
оқушылардың
сызбалар сызу
ептіліктері мен
дағдыларын дамыту
болып табылады.

2

3

Сабақ барысында
білім берумен қатар
оқушыларға тәрбие
беру міндеттері
шешілуі тиіс. Мұғалім
оқушыларды сызу
материалдарымен
таныстыру барысында
олардың эстетикалық
талғамдары мен
көзқарастарын,
дүниетанымын
арттырады.

Сабаққа оқу
материалдарын негіздеп
іріктеу. Бұл мынандай
шарттарды орындауды
қажет етеді: сабақтың
мазмұны мен сызу
оқулығының мазмұнына
сай келуі; сабақта
өтілетін сызуды оқу
тапсырмасын орындау
үшін дидактикалық
материалдардың
жеткілікті болуы; теория
мен практика арасында
өзара байланыстың
орын алуы.

4

5

Сабақта оқушылардың Сабақты ұйымдастыру анықтығы.
Сабақты ұйымдастыру
білім алуын
анықтығын, сабақтың басты
қамтамасыз ететін
мақсаты болып табылатын
оқыту әдістерін
дидактикалық мақсатының
қолдану. Сабақта
орындалуы, сабақта
оқушылардың білім
оқушылардың білім алуын
қамтамасыз ететін оқыту
алуын қамтамасыз
әдістерін қолдану, сабақтың
ететін оқыту әдістері
анық және ұйымшылдықпен
қатарына сызу туралы
өтуіне жағдай жасайды.
әңгіме, проблемалық
Сабақтың анықтығы мұғалім
ситуациялар тудыру,
сабақ материалдарын,
сыныптағы әрбір шәкірттің күшті,
демонстрациялау,
әлсіз жақтарын, әрбір кезекті
сөзбен баяндау,
мәселенің әдістемесін, оны
түсіндіру әдістері
оқытудың барлық әдістерін және
қолданылады.
құралдарын жетік білу
нәтижесімен айқындалады.

6
Сызуды оқытуды тиімді
технологияның негізгі ол
жобалау технологиясы.
Сызуды оқыту технологиясын
жобалау дегеніміз пәннің
мазмұнын, оқыту процесін
ұйымдастырудың
формаларын, әдістері мен
кұралдарын таңдау,
проектілеу болып табылады.
Сызуды
оқытутехнологиясының
мазмұны оқу мәліметтерінің
құрлымы мен
мазмұны,оқушыларға оқу
мен кәсіптік дағдыларды
қалыптастыруға арналған,
кәсіптік қызметтің алғашқы
тәжірибесінің жинақталуы
ретінде қарастырылады.

Сызуды оқытудың әдістері оқушыларға білім, дағды
және іскерлікті меңгертіп, тәрбие беруге
бағытталған, мұғалімнің кызметіндегі тәсілдер
жүйесі. Сызуды оқыту кұралдары - оқыту
процесінің ұтымдылығын арттыруға арнайы
дайындалған материалдық және
материалдандырылған обьектілер.
Педагогикалық технология оқыту технологиясының
кұрылымымен де байланысты анықталады.

1) оқыту мазмұнын ұйымдастыру;
2) оқу процесін ұйымдастырудың
формаларын таңдау;

3) бақылау формаларын таңдау;
4) оқыту әдістемелерін таңдау;
5) оқытудың мүмкіндіктерін таңдау;
6) оқыту нәтижелерін таңдау.

Сызуды оқыту
технологиясы
бойынша оқу
процесін
ұйымдастырудың
мынадай
шарттарын
орындауды талап
етеді:

Сызуды оқытудың мазмұнын ұйымдастыру мынадай
ісәрекеттерді жүзеге асыруды қажет етеді: ең
маңызды деген материалдарды тандап алу; оқу
материалдарын құрылымдап орналастыру; пәнге
тақырыптарға сәйкес дәлелдеулер мен
мысалдарды таңдап алу; іскерліктер мен
дағдыларды қалыптастыруға бағытталған
тапсырмалар мен олардың міндеттерін таңдап алу.
Сызуды оқыту процесін ұйымдастырудың
формаларын тандап
алу мынадай әрекеттерді қамтиды:

сызба графикалық тапсырма орындату; сыныптан
тыс экскурсия ұйымдастыру; үй жұмыстарын
орындату; практикалык тапсырмалар орындату т.б.
Сызуды окыту технологиясын жасау үшін мынадай
окытудың күралдарытандап алынады: оқулық
әдсбиеттер, көрнекті кұралдар, окытудың
аудиовизуалдық мүмкіндіктеріне арналған
информациялық материалдар, оқу жабдықтары т.б.
Сызуды оқыту әдістері екі түрге бөлінеді:
1) алғашқы білімді меңгеруге бағытталған;
2) білімді арттыруға және іскерліктер мен дағдыларды
меңгеруге бағытталған.

Сызудан алғашқы білімдерді меңгертуге бағытталған оқыту
әдістері мәліметтік-дамытушылық және проблемалық
ізденістік болып екіге бөлінеді.
Мәліметтік-дамытушылық әдістерге
мынадай әдістер жатады:
мәліметтерді дайын күйінде жеткізу
әдістері және білімді өз бетінше
меңгерту әдістері. Мәліметтерді өз
бетінше меңгеру әдістеріне
мынадай әдістер жатады:
әдебиеттермен өз бетінше жұмыс
істеу; оқыту бағдарламасы бойынша
жұмыс істеу (оқу); өз бетінше
информациялық база мәліметтерін
пайдалану (ақпараттық технологияны
колдану).

Проблемалык ізденістік әдістер:
оқу материалдарын проблемалық
сұрақтар бойынша орналастыру
(эвристикалық әңгіме) әдістері;
оқулық дискуссия; графикалы
ізденіс жасату әдістері (оқу
материалдарын меңгеру
максатында); шағын топтармен
ұжымдық ой әрекетін
үйымдастыру; ұйымдастырушылыққызметтік ойын; зерттеушілік жұмыс
жүргізу.

Ал білімді арттыру және іскерліктер мен
дағдыны меңгеруге бағытталған оқыту
әдістері қайта жаңғырту (репродуктивті)
және шығармашылық-жасаушылық
(шығармашылык-рекродуктивтік) әдістерге
бөлініп қарастырылады.
Репродуктивті әдістер: 1) оқу
материалдарын дайындау; 2)
үлгіге қарап жаттығулар
орындау; 3) нұсқау бойынша
графикалық жұмыстар
орындау; 4) конструкторлық
жаттығулар орындау.

Шығармашылық репродуктивтік
әдістерге мынадай әдістер қосылады:
I) әр түрлі варианттағы конструкторлық
шығармашылық сызбалар орындау; 2)
сызба есептерді шешу (аудиовизуальды
техника арқылы, проектілік-графикалық,
ақпараттық ізденісті); 3) белгісіз
проекцияны табу ситуацияларын
талдау; 4) сызудан іскерлік ойындар
өткізу, инженерлік ісәрекеттің
көріністеріне имитация жасау,т.б.

Оқыту құралдары мен оқытуды жабдықтаудың да
өзіндік құрылымы болады. Сызуды оқыту
құралдары мен сызуды оқытуды жабдықтаудың
өзіндік ерекшеліктері бар. Сызуды оқыту кұралдары:
оқу кітаптары, көрнекті құралдар; акпараттық
материалдар және оқытудыц аудиовизуальдық
құралдары, компьютерлік техниканы
бағдарламалық-әдістемелік қамтамасыз ету,
сызудың арнаулы жабдықтары, сызба
тапсырмалары берілген дидактикалық
материалдар болып бөлінеді. Сызуды окытуды
жабдықтау: окытудың техникалық құралдары,
лабораториялык жабдықтау, окулық жиһаз (мебель)
және оқыту процесіне кажетті карапайым қолдан
жасалған жабдықтарды құрайды. Сызуды оқыту
кітаптары: оқулықтар, оқу құралдары,
хрестоматиялар, сызба есептер жинағы мен
сызбалар тапсырмалары, сызу сөздіктері,
нормативтік құжаттар жинағы, сызудан арнаулы
әдебиеттер және әдістемелік нұсқауларды қамтиды.

Сызуды оқытудың көрнекі құралдарына: таблицалар, плакаттар,
муляждар, модельдер, натуралдық обьектілер кіреді. Сызуды
оқытуда компьютерлік технологияларды бағдарламалықәдістемелік жабдықтау: автоматтандырылған оқыту курстары;
шеңберлер мен овалдарды есептеп шығаруға, проектілікграфикалық, ізденіс информациялық және оптимизациялық
міндеттерді шешуге арналған оқулық тапсырмалар, тестер,
бақылау сұрақтары мен тапсырмалар болып табылады. Сызуды
оқытудың дидактикалық материалдары: оқыту бағдарламалары;
іскерлік ойындардың сценарилері, талдау жасауға арналған
сызу барысындағы ситуациялар; ситуациялық міндеттер;
оқушылардың графикалық білімдерін тексеруге арналған
сауалнамалар. Сызуды оқытудыңтехникалық кұралжабдықтары:
электрондық оқулықтар; аудиовизуальдық проекторлар (кино
және видеопроекторлар; интерактивті тақта және т.б.),
компьютерлер(ПЭВМ, локальдық жүйелер). Сызуды оқытудың
әдістемелік жаңа технологиясының құрылымының өзіндік ерекшелігі
болады.

Әдістемелік технология дегеніміз оқушыларды сызуға оқытудағы
бағдарламаталаптарын қамтамасыз етуі үшін мұғалімнің сабақ
берудегі белгілі тәсілдерінің, амалдарының, әдістерінің жиыны.
Оқытудағы жүйелілік, бірізділік, тиімділік сияқты бұрын қойылған
талаптарды ескеру, сызу пәнін оқыту сапасын арттыру, пәнді
толық меңгерту әдістемесін іске асыру секілді негізгі
мақсаттарымен топтасуы белгілі жағдайларда әдістемелік жаңа
технологияға әкеледі. Қорытындылай айтқанда, сызу пәнін
оқыту барысында оқушыларға графикалық білім беру,
тәрбиелеу және олардың дүниетанымын қалыптастырудың
нәтижелері, оқу-тәрбие және жеке тұлғаны дамыту мақсатын
көздейтін ісәрекеттерді жобалауға яғни, сызуды оқытудың
педагогикалық технологиясын дұрыс таңдау немесе оны дұрыс
жасаумен тығызбайланысты. Сызуды оқытудың педагогикалық
технологиясы дегеніміз сызу пәнін оқытуды диагностикалау,
жоспарлау, ұйымдастыру, ұйымдастырылған ісәрекетті талдау
бағыттарын жобалау, оны өткізу және өткізілгенді сараптау ісшараларымен сипатталатын педагогикалық қызмет болып
табылады.

Назарларыңызға
рахмет!