Материалдар / Талдау түрі5 сыныптар
МИНИСТРЛІКПЕН КЕЛІСІЛГЕН КУРСҚА ҚАТЫСЫП, АТТЕСТАЦИЯҒА ЖАРАМДЫ СЕРТИФИКАТ АЛЫҢЫЗ!
Сертификат Аттестацияға 100% жарамды
ТОЛЫҚ АҚПАРАТ АЛУ

Талдау түрі5 сыныптар

Материал туралы қысқаша түсінік
5 сыныпқа көмек
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
18 Желтоқсан 2017
1342
2 рет жүктелген
770 ₸
Бүгін алсаңыз
+39 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Фонетический разбор

Фонетикалық талдау

Автор: Татьяна Валяева

Қазақ тілінде 42 әріп бар (В казахском языке 42 буквы):
а, ә, б, в, г, ғ, д, е, ё, ж, з, и, й, к, қ, л, м, н, ң, о, ө, п, р, с, т, у, ұ, ү, ф, х, һ, ц, ч, ш, щ, ь, ы, і, ъ, э, ю, я

Қазақ тілінде тән 9 әріп (В казахском языке 9 специфических букв):
ә, ғ, қ, ң, ө, ұ, ү, һ, і

Қазақ тілінде 37 дыбыс бар. Дыбыс еместер (В казахском языке 37 звуков. Не имеют звуки):
ь, ъ, ё, ю, я   (ё - [ио], ю - [иу], я - [иа])


Дыбыстар
Звуки

Дауысты
Гласные

Дауыссыз
Согласные

Дауыстылар (гласные):
а, ә, е, и, о, ө, у, ұ, ү, ы, і, э

Дауыссыздар (согласные):
б, в, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, (у), ф, х, һ, ц, ч, ш, щ

'у' является согласной в следующих случаях:
1) в начале слова перед гласной (
уақыт, уәде, уағыз, уылдырық);
2) в середине или в конце слова после гласной (
тауық, кереует, сәуір, наурыз, жау, таңдау, тербеу, ақтау);
В остальных случаях '
у' является гласной (сурет, сатушы, туыс, кездесу, танысу).


Гласные

Дауысты дыбыстар түрлері
Виды гласных звуков

Тілдің қатынасына қарай
По подъёму языка

Жақтың қатынасына қарай
По положению челюсти

Еріннің қатынасына қарай
По участию губ

жуан
твёрдые
а, о, ұ, ы, (у)

жіңішке
мягкие
ә, е, (и), ө, ү, і, э

ашық
открытые
а, ә, е, о, ө, э

қысаң
сжатые
и, у, ұ, ү, ы, і

еріндік
губные
о, ө, у, ұ, ү

езулік
нелабиализованные
а, ә, е, и, ы, і, э

'и' и 'у' взяты в скобки, так как в сочетании в слове с другими гласными они могут быть либо твёрдыми (жиналыс, сатушы), либо мягкими (жидек, сурет). Однако 'у' в столбике твёрдых гласных, так как в односложных словах 'у' – твёрдая (ту, қу), а гласная 'и' в столбике мягких гласных, так как в односложных словах 'и' – чаще мягкая (ит, би).

Эти деления гласных достаточно тяжело запоминаются, поэтому предложу вам свою таблицу (смотрите в конце страницы) и раскрою некоторые хитрости по заучиванию.
Деление на "открытые" и сжатые" легко запомнить, если вы внимательно посмотрите на начертание букв. Открытые (ашық) все "кругленькие" по написанию буквы – '
а, ә, е, о, ө, э', а сжатые (қысаң) – "остренькие": "и, у, ұ, ү, ы, і'.
Слово "нелабиализованные" довольно громоздкое:) проще говорить – звуки губные и не губные. "Губные" (еріндік) запоминайте как '
оу'. При произнесении этих звуков участвуют губы 'о, ө, у, ұ, ү'. Остальные звуки не губные (езулік).


Согласные

Дауыссыз дыбыстар түрлері
Виды согласных звуков

ұяң
звонкие
б, в, г, ғ, д, ж, з

қатаң
глухие
к, қ, п, с, т, ф, х, ц, ч, ш, щ, һ

үнді
сонорные
й, л, м, н, ң, р, (у)


Слоги

Буындар
Слоги

Ашық
открытый
AB
(а-та, ә-же, ма-қа-ла)

Тұйық
полуоткрытый
AB 
(ант, ет, от, ұн)

Бітеу
закрытый
ВАВ 
(қант, бұлт, мек-теп)

A – гласный звук (дауысты); В – согласный звук (дауыссыз).

Примеры разделения слов по слогам:

са – ғат,   ал – ты,   е – кі,   ұ – шақ,   қа – рын – даш,   бал – мұз – дақ,   те – ңіз,   ө – зен,   ор – та – лық,   
мұ – ға – лым,   кө – ше,   сүл – гі,   та – ңер – тең,   о – йын – шық,   ай – ран,   мұ – ра – жай,   құй – мақ,   
жат – ты – ғу,   жү – гі – ру,   о – қу – шы,   нау – рыз,   ба – уыр – сақ,   ке – ре – ует,   ден – сау – лық.

Различные примеры фонетического разбора.

Отбасы – 3 буын: от – тұйық, ба – ашық, сы – ашық. 
О – дауысты, жуан, ашық, еріндік; 
т – дауыссыз, қатаң; 
б – дауыссыз, ұяң; 
а – дауысты, жуан, ашық, езулік; 
с – дауыссыз, қатаң; 
ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік. 
_____
Сөзде 6 әріп, 6 дыбыс бар. 

Сынып – 2 буын: сы – ашық, нып – бітеу.
С – дауыссыз, қатаң;
ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік;
н – дауыссыз, үнді;
ы – дауысссыз, жуан, қысаң, езулік;
п – дауыссыз, қатаң.
_____
Сөзде 5 әріп, 5 дыбыс бар. 

Сүлгі – 2 буын: сүл – бітеу, гі – ашық.
С – дауыссыз, қатаң; 
ү – дауысты жіңішке, қысаң, еріндік;
л – дауыссыз, үнді;
г – дауыссыз, ұяң;
і – дауысты, жінішке, қысаң, езулік.
_____
Сөзде 5 әріп, 5 дыбыс бар. 

Үздік – 2 буын: үз – тұйық, дік – бітеу.
Ү – жіңішке, қысаң, еріндік;
з – дауыссыз, ұяң;
д – дауыссыз, ұяң;
і – дауысты, жіңішке, қысаң, езулік;
к – дауыссыз, қатаң;
_____
Сөзде 5 әріп, 5 дыбыс бар. 

Оның – 2 буын: о – ашық, ның – бітеу
О – дауысты, жуан, ашық, еріндік;
н – дауыссыз, үнді;
ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік;
ң – дауыссыз, үнді ;
_____
Сөзде 4 әріп, 4 дыбыс бар. 

Мұражай – 3 буын: мұ – ашық, ра – ашық, жай – бітеу
М – дауыссыз, үнді;
ұ – дауысты, жуан, қысаң, еріндік;
р – дауыссыз, үнді;
а – дауысты, жуан, ашық, езулік; 
ж – дауыссыз, ұяң; 
а – дауысты, жуан, ашық, езулік; 
й – дауыссыз, үнді;
_____
Сөзде 7 әріп, 7 дыбыс бар. 

Шөбере – 3 буын: шө – ашық, бе – ашық, ре – ашық.
Ш – дауыссыз, қатаң;
ө – дауысты, жіңішке, ашық, еріндік;
б – дауыссыз, ұяң;
е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік;
р – дауыссыз, үнді.
е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік;
_____
Сөзде 6 әріп, 6 дыбыс бар. 

Қоян – 2 буын: қо – ашық, ян – тұйық.
Қ – дауыссыз, қатаң;
о – дауысты, жуан, ашық, еріндік;

я <

и – дауысты, жуан, қысаң, езулік;

а – дауысты, жуан, ашық, езулік;


н – дауыссыз, үнді;
_____
Сөзде 4 әріп, 5 дыбыс бар. 


Таблицу для гласных предлагаю следующую. Возьмём гласные, которые образуют пары по твёрдости и мягкости:

  а – жуан
  ә – жіңішке

  ы – жуан
  і – жіңішке

  о – жуан
  ө – жіңішке

  ұ – жуан
  ү – жіңішке

Теперь обратите внимание, что в левом столбике "кругленькие" буквы, а в правом "остренькие", значит, что добавляем? Слева – "ашық", а справа – "қысаң":

  а – жуан, ашық
  ә – жіңішке, ашық

  ы – жуан, қысаң
  і – жіңішке, қысаң

  о – жуан, ашық
  ө – жіңішке, ашық

  ұ – жуан, қысаң
  ү – жіңішке, қысаң

В первой строке таблицы не губные гласные 'а, ә, ы, і', во второй – губные 'о, ө, ұ, ү'. Добавляем "езулік" и "еріндік":

  а – жуан, ашық, езулік
  ә – жіңішке, ашық, езулік

  ы – жуан, қысаң, езулік
  і – жіңішке, қысаң, езулік

  о – жуан, ашық, еріндік
  ө – жіңішке, ашық, еріндік

  ұ – жуан, қысаң, еріндік
  ү – жіңішке, қысаң, еріндік

Теперь добавим остальные гласные. 
В ячейку с '
а, ә' добавим 'е, э'. 
К буквам '
ы, і' сходную по звучанию – 'и'. 
К буквам '
ұ, ү' сходную по звучанию – 'у':

  а – жуан, ашық, езулік
  ә – жіңішке, ашық, езулік
  е, э – жіңішке, ашық, езулік

  ы – жуан, қысаң, езулік
  і – жіңішке, қысаң, езулік
  
и – (жіңішке), қысаң, езулік

  о – жуан, ашық, еріндік
  ө – жіңішке, ашық, еріндік

  ұ – жуан, қысаң, еріндік
  ү – жіңішке, қысаң, еріндік
  
у – (жуан), қысаң, еріндік



Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!