Мамыр айы I-II Аптасына Доппен I Жүру, аяқтың ұшымен, өкшемен, жүгіру, жәй жүру, колонна болып қатарға тұру. II 1б.қ аяқтың арасы ашық, доп төменде допты алға созу, 2б.қ оралу. 4-5 рет 2б.қ аяқтың арасы ашық, доп кеудеде 1-допты жоғары көтеру, 2б.қ оралу. 4-5 рет 3б.қ аяқтың арасы ашық, доп алда. 1- оңға бұрылу, 2б.қ оралу. 3- солға бұрылу. 4б.қ оралу. 4-5 рет 5 аяқ бірге, доп кеудеде, қос аяқтап секіру. 7-8 секунд III Еркін тыныс алу жаттығулары

Мамыр айы III-IV Аптасына Шыршықпен I Жүру, кедергілердің арасымен жүру, жүгіру, жүру, калонна болып тұру. II 1б.қ аяқтың арасы ашық, шыршық кеудеде шыршықты алға созу, 2б.қ оралу, 4-5 рет қайталау. 2б.қ аяқтың арасы ашық,шыршық алда оңға бұрылу, 2б.қ оралу, 3 солға бұрылу, 4б.қ оралу 4-5 рет 3б.қ аяқтың ашық шыршық төменде еңкейіп шыршықты алу. 2 қайта қою, 5 рет қайталау. 4б.қ аяқтың арасы ашық, шыршық жоғарыда оңға қарай тербелеу, 2б.қ оралу. 3- солға қарай тербелеу. 4б.қ оралу III Еркін тыныс алу жаттығулары

Сәуір айы

III-IV aптасына

I Жүру, адымдап жүру, кедергілер арасымен жүру, жүгіру, жәй жүру, бағана бойынша қатарға тұру

II 1б.қ аяқтың арасы ашық, таяқша төменде

1 таяқшаны жоғары көтеру, 2б.қ оралу 4-5 рет қайталау.

2б.қ аяқтың арасы ашық, таяқша кеудеде

1. еңкейіп таяқшаны жерге қою, 2- қолды жоғары көтеру, 3 еңкейіп таяқшаны жоғары көтеру 4б.қ оралу. 4-5 рет қайталау.

4б.қ аяқтың арасы ашық, таяқ жоғарыда.

1. оңға қарай тербелеу, 2б.қ оралу. 3- солға қарай тербелеу. 4б.қ оралу 4-5 рет

5 қос аяқпен секіру. 7-8 секунд

Еркін тыныс алу жаттығулары

Сәуір айы

I-II Аптасына

Шығыршық (обруч )жаттығуы

I Жүру, адымдап жүру, тізені жоғары көтеріп жүру, жүгіру, баған (колонна) болып қатарға тұру.

II 1б.қ аяқ бірге, қол алдында 1- шыршықты жоғары көтеру, 2б.қ оралу 4-5 рет қайталау. 2б.қ аяқтың арасы ашық, қол алдында 1- шыршықты алға созу. 2 отыру. 3 тұру 4б.қ 4-5 рет қайталау. 3б.қ аяқтың арасы ашық, қол алдында 1- шыршықты алға созу. 2 оңға қарай созу. 4б.қ оралу

4-5 рет қайталау

4б.қ аяқты созып отыру, қол алда.

1. оңға қарай бұрылу, 2б.қ оралу. 3 солға қарай бұрылу. 4б.қ оралу 4-5 рет қайталау.

5 шыршықты жоғары көтеріп секіру 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу жаттығулары

Наурыз айы II- ІІІ апта

(ленталармен жаттығулар)

I. Жүру, қолды белге қойып жүру, жүгіру, жәй жүру, шеңбер жасап тұру.

II. 1б.қ аяқ бірге, қол төменде

1 қолды алға созу, 2 жоғары көтеру, 3 жанына қою. 4.б.қ оралу. 4-5 рет қайталау.

2.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол төменде 1 қолды жоғары көтеру, 2 оңға қарай тербелеу. 3 солға қарай тербелеу. 4-5 рет қайталау.

3.б.қ аяқ бірге, қол жанында 1-2 алға қарай сермеу, 3-4 артқа қарай сермеу. 4-5 рет қайталау.

4.б.қ аяқтын арасы алшақ, қол белде.

1.қолды алға созу, 2 отыру, 3 тұру, 4б.қ оралу. 4-5 рет қайталау. 5 қолды белге қойып, қос аяқтап секіру. 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу.

Наурыз айы I-IІ апта

(жалаушалармен жаттығулар)

I. Жүру, қолды белге қойып жүру, аяқ ұшымен, өкшемен жүрү, жүгіру, жәй жүру, шеңбер жасап тұру.

II. 1б.қ аяқтын арасы алшақ, қол белде

1-қолды жоғары көтеру, 2-3 қолды сермеу, 4.б.қ оралу

2. б.қ аяқ бірге, қол төменде

1 қолды алға созу, 2-3 жоғары төмен ермеу, 4.б.қ оралу 4-5 рет қайталау

3. б.қ аяқтың арасы алшақ, қол белде.

1 қолды созып оңға бұрылу, 2б.қ оралу, 3 солға бұрылу 4.б.қ оралу 4-5 рет қайталау

4.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол белде

1 қолды алға созу, 2 отыру, 3 тұру, 4б.қ оралу. 4-5 қайталау

5 аяқ бірге, қолды кеудеде ұстап, қос аяқпен секіру. 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу.

Ақпан айы I-II апта

(Гимнастикалық таяқшамен жаттығулар)

I Жүру, тізені жоғары көтеріп жүру, жүгіру, қолды белге қойып, кері қарай жүгіру, жәй жүру, 2 тізбектеліп қатарға тұру.

II 1б.қ аяқтың арасы ашық, таяқша ұстаған қол төменде 1- қолды алға созып, тізені бүгу, 2-б.қ оралу, 4-5 рет қайталау. 2б.қ аяқтың арасы ашық, қол төменде. 1- қолды жоғары көтеру, 2-оңға қарай тербелеу, 4б.қ оралу. 4-5 рет қайталау. 2б.қ аяқтың арасы ашық, қол төменде. 1- қолды жоғары көтеру, 2- оңға қарай тербелеу, 4б.қ оралу. 4-5 рет

3б.қ аяқтың арасы ашық, қол төменде. 1- еңкейу, 2б.қ оралу 4-5 рет қайталау

4б.қ аяқты созып отыру.

1- қолды жоғары көтеру, 2б.қ оралу 4-5 рет қайталау. 5 аяқты айқастырып секіру 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу жаттығулары

Ақпан айы

III-IV aптасына

I Жүру, аяқтың ұшымен, өкшемен, жүгіру, қолды белге қойып жанымен жәй жүгіру. 2 тізбектеліп қатарға тұру.

II 1б.қ аяқты созып отыру.

1. қолды жоғары көтеру, 2 оңға тербелу, 3- солға тербелу, 4б.қ оралу 4-5 рет

2б.қ аяқтың арасы ашық, қол кеудеде. 1- оңға қарай бұрылып, қолды артқа сермеу, 2б.қ оралу, 3- солға қарай бұрылып, қолды алға сермеу, 4б.қ оралу. 4-5 рет қайталау. 4б.қ аяқтың арасы ашық, қол иықта. 1-2 алға қарай серме, 3-4 артқа қарай сермеу 7-8 секунд.

III Еркін тыныс алу жаттығулары

Қаңтар айы III-IV апта

1. тізені бүгу, 2 құшақтау, 3б.қ оралу 4-5 рет қайталау. 5 қос аяқпен секіру 7-8 секунд III Еркін тыныс алу жаттығулары

2. I Жүру, тізені көтеріп жүру, отырып жүру, жүгіру, кері қарай жүгіру, жүру екі қатар тізбектеліп тұру.

3. II 1б.қ аяқ бірге, қол төменде. 1-қолды жоғары көтеру, иыққа түсіру, 3 қолды белге қою, 4б.қ оралу. 4-5 рет

4. 2б.қ аяқтың арасы алшақ, қол иықта. 1- қолды жанына қою, 2 жоғары көтеру, 3- қол шапалақтау, 4б.қ оралу 4-5 рет

5. 4б.қ аяқ бірге, қол белде 1-1 басты алға, 2 артқа, 3 оңға, 4 солға, 4-5 рет қайталау. 5 қос аяқтап айналып секіру 7-8 секунд

6. III Еркін тыныс алу жаттығулары

Қаңтар айы I-II апта

I. Жүру, аяқтың ұшымен жүру, өкшемен жүру, әр-түрлі бағытта жүгіру, жәй жүру, тізбектеп 2 қатарға тұру.

II. 1б.қ аяқ бірге, қол төменде. 1- қолды жанына қою, оң қолды көтеру, 2б.қ оралу. 3- қолды көтеру, 4б.қ оралу 4-5 рет қайталау.

2.б.қ аяқтардың арасы ашық, қол кеудеде. 1- қолды жоғраы көтеру, 2- оңға тербелеу, 3 солға тербелеу. 3 солға тербелеу., 4б.қ оралу. 4-5 рет

3.б.қ аяқтың арасы ашық, қол төменде. 1- отыру, 2-3 оңға-солға қол шапалақтау, 4б.қ оралу. 4-5 рет қайталау.

4.б.қ аяқты созып отыру.

Желтоқсан айы I-II апта

(Кубиктермен жаттығулар)

I. Жүру, адымдап жүру, жәй жүру, тізелеп жүру, жүгіру, тізбектеліп 2 қатарға тұру.

II. 1б.қ аяқ бірге, қол кеудеде. 1- қолды алға созу, 2 оңға бұрылу. 3 солға бұрылу, 4б.қ оралу 4-5 рет

2.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол төменде. 1- қолды алға созу. 2 кубикті жерге тигізу. 3 қолды алға созу.

4.б.қ оралу. 4-5 рет

3.б.қ аяқтың арасы ашық, қол кеудеде

1. қолды созу, 2- оңға бұрылу, 4б.қ оралу 4-5 рет

2. 4б.қ отыру, қолды тізеге қою

3. 1-2 оңға қарай жүру, 3-4 солға қарай жүру. 5-6 рет қайталау.

4. 5 аяқты алмастырып секіру. 7-8 секунд

III. Еркін тыныс алу жаттығулары

Желтоқсан айы III-IV апта

I. Жүру, аяқты жоғары көтеріп жүру, жүгіру, аяқтың ұшымен жүгіру,жүру, тізбектеліп екі қатарға тұру.

II. 1б.қ аяқ бірге, қол төмен. 1- қолды жанына созу, 2- жоғары көтеру, 3- қолды шапалақтау 4-5 рет

2.б.қ аяқтың арасы созу, 2- жоғары көтеру, 3- қолды шапалақтау 4-5 рет

2.б.қ аяқтың арасы ашық, қол иықта. 1- қолды жоғары көтеру, 2-3 қолды оңға-солға тербету. 4б.қ оралу. 4-5 рет

4.б.қ аяқтың арасы ашық, қол кеудеде. 1- қолды кеудеде ұстап, оң жаққа бұрылып, қолды сермеу, 2- сол жаққа бұрылып қолды сермеу, 3-4 қайта оралу. 4-5 рет қайталау.

1. Аяқты алмастырып, қолды шапалақтап секіру. 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу жаттығулары

Қазан айы

I-II aптасына

I Кедергілер арасымен жүру, әр-түрлі бағытта жүру, жүгіру, бағана болып қатарға тұру

II 1б.қ аяқ бірге, қол төмен

1. қол соғу. 2б.қ оралу. 4-5 рет қайталау.

2б.қ аяқ арасы ашық, қол белде

1. оңға еңкею, 2б.қ оралу 3- солға еңкею, 4б.қ оралу 4-5 рет 3б.қ аяқ арасы ашық, қолды бастан асыра айқастырып ұстау. 1 тізені бүкпей алға қарай еңкею, 2б.қ оралу. 4-5 рет қайталану. 5 аяқты алмастырып секіру

Еркін тыныс алу жаттығулары

Қазан айы

III-IV апта

Жүру,аяқтың ұшымен жүру, өкшемен жүру, жүгіру, жәй жүру, бағана болып тұру

1б.қ аяқ бірге қол төмен

1. қолды алға созу, 2 жоғары көтеру, 3 жанына қою, 4б.қ оралу. 4-5 рет 2б.қ арасы ашық, қол белде 1- оңға қарай қолды созып бұрылып, 2б.қ оралу, 3 солға қарай созу, 4б.қ оралу

4-5 рет қайталау

3б.қ аяқ арасы ашық, қол иықта

1-қолды жоғары көтеру, 2- оңға қарайтербелеу, 3- солға қарай тербелеу.

4б.қ оралу 4-5 рет қайталау

4б.қ аяқ арасы алшақ, қол белде

1-қолды алға созу, 2 отыру 3 тұру 4б.қ оралу 4-5 рет қайталау.

III Еркін тыныс алу жаттығулары

Қыркүйек айы I-II апта

I Жүру. Әртүрлі бағытта жүру,шеңбер болып тұру.

II. 1.б.қ Аяқ бірге, қол төмен.

1.қолды алға созу, 2- төмен түсіру. 5-6 рет қайталау.

2.б.қ Аяқтың арасын ашып, қол иықта

1 қолды жоғары көтеру,2.б.қ оралу. 5-6 рет қайталу.

3.б.қ Аяқтың арасы алшақ,қол белде.

1 отыру. 2 тұру. 5-6 рет қайталау.

4.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол белде

1–оңға бұрылу, 2.б.қ оралу 3- солға бұрылу, 4.б.қ оралу. 4-5 рет

5 «қояндарша секіреміз» аяқты бірге, қол бүгулі кеудеде. Секіру. 7-8секунд

III еркін тыныс алу

Қараша айы I-II апта

(доппен жаттығулар)

I. Жүру, допты жоғары көтеріп жүру, жүгіру, жәй жүру, шеңбер болып тұру.

II. 1б.қ аяқ бірге, қол төмен

1-қолды алғса созу, 2 жоғары көтеру, 3 алға созу, 4.б.қ оралу 4-5 рет

2.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол төмен

1.қолды алға созу 2 отыру 3 тұру, 4.б.қ оралу 4-5 рет

3.б.қ аяқтың арасын алшақ қою,қол кеудеде

1 допты алға созу, 2 еңкейіп аяқтың ұшына тигізу, 3 допты алға созу, 4.б,қ оралу 4-5 рет

4.б.қ тізелеп отыру, қол кеудеде

1 допты оңға, 2 допты солға созу. 5-6 рет қайталау

5 допты кеудеде ұстап, қос аяқпен секіру. 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу. Қараша айы III-IV апта

I. Жүру, аяқтың ұшымен, өкшемен, жүгіру, жәй жүру, қолды белге қойып жүру, шеңбер болып тұру.

II. 1б.қ аяқ бірге қол төмен

1-қолды алға созу, 2 оңға қарай қолды айқастыру, 3 солға қарай қолды айқастыру. 4б.қ оралу 4-5 рет

2. б.қ аяқтың арасы алшақ, қол белде. 1- оң жаққа қарай иілу, 2.б.қ оралу 3 сол жаққа қарай иілу 4б.қ оралу. 4-5 рет қайталау.

3.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол иықта 1-2 алға қолды сермеу, 3-4 артқа қарай сермеу 4-5 рет

4.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол белде.1- қолды алға созу,2 отыру, 3 тұру, 4б.қ оралу 4-5 рет 5 аяқты алмастырып секіру. 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу жаттығулары

Қыркүйек айы III-IV апта

(қағаз жапырақтарымен жаттығулар)

I Жүру, Аяқтың ұшымен, өкшемен,қолды жоғары көтеріп жүру,

жүгіру,жәй жүру, шеңбер болып тұру.

II 1.б.қ Аяқ бірге, қол төмен.

1-қолды алға созу, 2- қолды айқастыру. 3- ажырату. 4б.қ оралу. 4-5

рет қайталау.

2. б.қ аяқтың арасы алшақ, қол төменде.

1.қолды көтеру, 2. оңға қарай тербелеу, 3. солға қарай тербелеу.

4.б.қ оралу 5-6 рет қайталау.

3.б.қ аяқтын арасын алшақ қою, қол төменде.

1 тізені бүгу, 2 отыру, 3 тұру. 4б.қ оралу.

4.б.қ аяқтың арасын алшақ қою, қол төменде.

1 тізені бүгу, 2 қолды алға созу. 3б.қ оралу. 4-5 рет қайталау.

5.б.қ аяқты алмастырып секіру. 7-8 секунд

Еркін тыныс алу

Қараша айы III-IV апта

I. Жүру, аяқтың ұшымен, өкшемен, жүгіру, жәй жүру, қолды белге қойып жүру, шеңбер болып тұру.

II. 1б.қ аяқ бірге қол төмен

1-қолды алға созу, 2 оңға қарай қолды айқастыру, 3 солға қарай қолды айқастыру. 4б.қ оралу 4-5 рет

2. б.қ аяқтың арасы алшақ, қол белде. 1- оң жаққа қарай иілу, 2.б.қ оралу 3 сол жаққа қарай иілу 4б.қ оралу. 4-5 рет қайталау.

3.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол иықта 1-2 алға қолды сермеу, 3-4 артқа қарай сермеу 4-5 рет

4.б.қ аяқтың арасы алшақ, қол белде.1- қолды алға созу,2 отыру, 3 тұру, 4б.қ оралу 4-5 рет 5 аяқты алмастырып секіру. 7-8 секунд

III Еркін тыныс алу жаттығулары

ҚИМЫЛДЫ ОЙЫНДАР

Күн шуақ және жаңбыр

Балалар залдың қабырғасынан бір шама алысырақ қойылған орындықтардың арт жағынан жүрелерінен отырады да, терезеден қарйды(орындықтың артындағы саңылаудан) Тәбиеші «күн шуақ!Ойнап келіңдер!»-деді. Балалар алаңда жүгіреді. «Жаңбыр, тезірек үйге қайтыңдар!»-деген белгісі бойынша барлығы өз орындарына қарай жүгіреді және орындықтардың арт жағына келіп отырады.

Ойыншықты алып кел.

Ойыншықтарды(сылдырмақ, кішкене кубиктер) бөлімінің, алаңның қарама қарсыжағынан орналастырады.Тәрбиеші балаларды өзіне шақырып алады да, ойыншықтарды алып келуін өтінеді. Оның нұсқауы бойынша балалар ойыншықтарға қарай жүреді немесе жүгіреді. Ойыншықтарды тәрбиешіге алып келеді. Ол балаларды мадақтайды, ойыншықтарын қайтадан апарып қоюын өтінеді.

Нұсқау

Ойынды тапсырмалар қосып, күрделенуге болады. Ойыншықтарға тар жолмен немесе оның биік емес заттардың үстімен алып өту

Кешікпе

Кубиктер мен сылдырмақтарды еденге шеңбер бойымен орналасады. Балалар кубиктердің жанына тұрады.Тәрбиешінің белгісі бойынша олар бірін-бірі қағып, соқпай және кубиктерге тиіп кетпей бөлмені айнала жүгіреді.Кешікпе!» белгісі бойынша балалар өз кубиктеріне қарай жүгіреді.

Тышқандармен мысықтар

Балалар- тышқандар өз індерінде отырады.(бөлменің қабырғасын жағалай немесе алаңның жан-жағына қойылған орындықтарға) Аңның бір бұрышында мысық отыр. Мысықтың рөлін тәрбиеші атқарады. Мысық ұйықтап кеткенде тышқандар бөлмеде жүгіреді. Бірақ мысық оянады, керіліп созылады, мияулайды және тышқандарды ұстай бастайды.Тышқандар тез қашып кетеді және індеріне тығылып (орындықтағы өз орындарына отырады) қалады. Барлық тышқандар індеріне қайтып келген соң мысық қайта ұйқыға кіріседі. Ойын 5-6 рет қайталанады.

Нұсқау

Мысық көзін жұмып, ұйықтаған соң ғана, тышқандардың інінен жүгіріп шығуларына болады. Ал індеріне жүгіріп шығуын бақылайды. Ойынға ойыншық мысықты да қолдануға болады.

Тәрбиеші балаларға 3-4 түсті кішкене жалаушыларды таратып береді: қызыл,көк,сары,жасыл. Түсті бірдей жалаушасы бар балалар жалаушаның белгілі бір түсімен алдын-ала белгіленген бөлменің әр бұрышына жиналады. Тәрбиешінің «ойнап келіндер!» деген кезде балалар өз түстері бар жалаушының қасына жиналады. Тәрбиеші қай топ бұрын жиналғанын белгілейді. Сонан соң ойын қайталанады.

(5-6рет)

Нұсқау.

Бірнеше рет қайталанып, балалар ойынды жақсы игерген соң тәрбиеші серуен кезінде тоқталып көздерін жұмғызып, сол уақытта бөлменің бұрышында тұрған жолаушыларды ауыстырып қояды.

Трамвай

Балалар бір-бірінің қолдарынан ұстап, екі-екіден калонаға тұрады. Бос қолдарымен олар ұшы байланған жіптен ұстайды. Яғни,кей бала жіпті оң қолмен, кей бала жіпті сол қолмен ұстайды. Бұл трамвай. Тәрбиеші өз қолына үш түрлі сары,қызыл,жасыл жалау ұстап, бқлменің бір бұрышында тұрады. Ол жасыл түсті сигнал болғанда қозғалауға,қызыл,сары түсте тоқтауға тиіс екендігін түсіндіреді. Тәрбиеші жасыл жалауды көтергенде- бұл трамвай келе жатыр деген белгі, балалар бөлмені аланды айнала жүгіреді. Тәрбиешіге, бағдаршамға дейін жүгіріп келіп, қай түс жанғанын жанса олар тоқтайды, жасылдың жануын күтеді

Нұсқау

Ойын кезінде балаларды көшеде жүру ережесімен таныстыру. Егер ойынға балалар аз қатысса екі-екіден немесе бір калоннаға тұрғызуға болады. Ойынның сюжетін дамыта түсуге болады. Жолшыбай трамвайдың келуін күтіп отырған жолаушылардың аялдамасын ұйымдастырады аялдамаға жақындағанда трамвай жүрісін баяаулатады және тоқтайды. Жолаушылардың бір сыпырасы трамвайдан шығып, біраз жолаушы қайтадан мінеді. Трамвайға шығып-түсу үшін жіпті көтереді. Жіптің ұшына кішкене қоңырау байлаулы. Жүрер кезде бір бала (кондуктор) қоңырауды соғып,белгі береді.

Жалауға қарап жүгіру.

Тәрбиеші балаларға екі түсті кішкене жалаушыларды таратып береді. Қызыл және көк түсті. Тәрбиеші бір қолына қызыл, екінші қолына көк жалаушаны алып, екі қолын екі жаққа жаяды. Түсіне қарай балалар екі топқа бөлініп тұра қалады. Бұдан кейін тәрбиеші балаларға алаңның ішінде қыдыруды, жүгіруді ұсынады. Балалар қыдырып жүргенде, тәрбиеші бөлменің екінші жағына өтеді де «Бір,екі,үш маған қарай ұш!»-деді. Бұл кезде қолындағы жалаушыларды екі жаққа сермейді. Балалар оған қарай жүгіреді және өз қолдарындағы жалаушылардың түстеріне қарай жалаушының жанына жиналады. Балалардың бәрі жиналып болған соң, тәрбиеші жалаушыларды жоғары көтеріп, бұлғауды ұсынады.

Ойын 3-4 рет қайталанады

Нұсқау

Тәрбиешінің белгісі бойынша бұрын алаңның жан-жағына жүгіріп кетпеуі керек. Ол жалаушыларды бір қолынан екінші қолына ауыстырып отырады, өйткені балалар өз жалаушыларының түсіне қарай оның бірде сол жағына қарай жиналкы керек. Ойынға қосымша белгілермен тапсырмалар енгізуге болады. Мысалы: «Тоқта!» белгісі бойынша ойнаушылардың барлығы тоқтай қалуы, көздерін жұмуы немесе орындарына тұрып шыр көбелек айналуы немесе секіріп билеуі тиіс. Ал,бұл кезде тәрбиеші байқатпай басқа орынға кетіп қалады. Белгі бойынша тәрбиешінің жанына қайтадан жиналады. Жалаушылардың орнына балалардың қолына қол орамал немесе түстеріне сай кубиктер, ленталар беруге болады.