"Тапсырманы орындау кезіндегі кері байланыс: орындылық және тиімділік"

"Тапсырманы орындау кезіндегі кері байланыс: орындылық және тиімділік"

Оқу процесінде тапсырманы орындау тек білім алу кезеңінің бір бөлігі ғана емес, ол оқушылардың білімі мен дағдыларын тереңірек түсініп, өздерінің жетістіктерін бағалауына мүмкіндік беретін маңызды құрал. Тапсырмаларды орындау барысында оқушылардың жұмысын тиімді бағалау және олардың оқу процесін бағыттау үшін кері байланыс беру қажет. Кері байланыс – бұл тек дұрыс немесе бұрыс екенін көрсету емес, сонымен қатар оқушыға өзінің қателіктерін түсінуге және оларды түзетуге көмектесу. Тапсырманы орындау кезіндегі кері байланыс орындылық пен тиімділіктің негізі болып табылады.

1. Кері байланыстың маңызы

Кері байланыс оқушылардың өз білімдерін жетілдіруінің және іс-әрекеттерін жақсартудың негізгі құралы болып табылады. Оқушы тапсырманы орындағаннан кейін оның нәтижесіне кері байланыс алғаны маңызды. Бұл кері байланыс оқушыға өзінің жетістіктері мен қателіктерін түсінуге мүмкіндік береді. Мұндай кері байланыс оқу процесінің тиімділігін арттырып, оқушының білім алуға деген мотивациясын жоғарылатады. Сонымен қатар, кері байланыс оқушыларға өздерінің кемшіліктерін байқауға, оларды түзетуге бағытталған ойлану мен талдау қабілеттерін дамытуға көмектеседі.

2. Кері байланыстың орындылығы мен тиімділігі

Кері байланыстың орындылығы мен тиімділігі оқушының тапсырманы орындауы кезінде маңызды фактор болып табылады. Оқушыға берілетін кері байланыс нақты әрі түсінікті болуы тиіс. Оның орындылығы тек тапсырманың нәтижесіне ғана емес, сонымен қатар тапсырманы орындау барысында оқушының қалай әрекет еткеніне де байланысты. Егер кері байланыс нақты әрі бағытталған болса, оқушы оны түсініп, оны қолдана алады.

Орындылық дегеніміз кері байланыстың өз уақытында және тапсырманы орындау кезінде берілетіндігін білдіреді. Оқушының қателігін түсінген сәтте оны түзету үшін дереу көмек көрсету маңызды. Кері байланыс уақытылы және оңтайлы берілуі керек, себебі ол оқушыға өз жұмысында нені жақсарту керек екенін түсінуге көмектеседі.

Тиімділік кері байланыстың нақты және пайдалы болуын қамтамасыз етеді. Тиімді кері байланыс оқушыға оның қателіктерін көрсету ғана емес, сол қателіктерді қалай түзету керектігі туралы ұсыныс немесе кеңес береді. Оқушы бұл кеңесті қабылдап, келесі тапсырмаларды орындағанда өз қателіктерін болдырмауға тырысады. Тиімді кері байланыс оқушының оқу мотивациясын арттырады, өз қабілеттеріне сенімділігін күшейтеді.

3. Кері байланыстың түрлері

Кері байланыстың бірнеше түрі бар, олардың әрқайсысы оқушының қажеттіліктеріне сәйкес қолданылуы тиіс. Олардың ішінде ең кең тарағандары:

а) Позитивті кері байланыс.

Бұл оқушының жақсы орындаған жұмысы үшін мақтау мен ынталандыру болып табылады. Позитивті кері байланыс оқушының өзін-өзі бағалауын жақсартады және оқу процесіне деген құштарлығын арттырады.

ә) Құрылымдық кері байланыс.

Бұл кері байланыс оқушының жұмысының барлық аспектілеріне қатысты болады. Оқушыға нақты, ұтымды әрі негізделген түсіндірмелер беріледі. Құрылымдық кері байланыс оқушыға өз жұмысын жүйелі түрде бағалауға және жақсартуға көмектеседі.

б) Қателерді түзету бойынша кері байланыс.

Бұл кері байланыс түрі оқушыға өзінің қателіктерін көрсетеді және оларды қалай түзетуге болатындығын түсіндіреді. Мұндай кері байланыс оқушыға өзін-өзі бағалауды, өз қателіктерін мойындауды және оларды түзетуді үйретеді.

4. Кері байланыс оқушылардың мотивациясына әсері

Кері байланыс — оқушылардың мотивациясын арттырудың маңызды құралы болып табылады. Егер оқушы дұрыс бағытталған және тиімді кері байланыс алса, ол өзінің қабілеттеріне сенімді болады және оқу процесіне белсенді қатысады. Кері байланыс оқушыға қандай мақсатқа жету керек екенін көрсетіп, оған өзін дамыту жолында сенімділік береді. Сонымен қатар, кері байланыс оқушыға оқу тапсырмаларын орындауда белсенділік танытуға, жаңа білімді меңгеруге деген құштарлықты арттыруға мүмкіндік береді.

5. Қорытынды

Тапсырманы орындау кезіндегі кері байланыс оқушылардың білім деңгейін арттырудың және олардың өзара әрекеттесуін нығайтудың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Кері байланыс неғұрлым орындылығымен және тиімділігімен сипатталса, оқушының өз бетінше жұмыс істеуге деген ынтасы мен білім сапасы арта түседі. Оқушылардың қателіктерін түзету және дұрыс бағыт-бағдар беру оқу процесін жақсартады. Мұғалімдердің кері байланыс беру әдістері оқу мотивациясын арттырып, оқушылардың білім сапасын жақсартуға ықпал етеді. Сондықтан кері байланысты дұрыс ұйымдастыру — білім беру жүйесінің тиімділігін арттыратын маңызды фактор болып табылады.