Тақырыбы: Бензол молекуласының
құрылысы.
Пән мұғалімі: Тотина Гулнур
Оқу мақсаттары: 11.4.2.12-бензол
молекуласының құрылымын түсіндіру;

Ароматтыкөмірсутектер–құрамындабір
немесебірнешебензолсақиналарыбарзаттар
жатады.Жалпыформуласы:С
n
H
2n-6
болатын
көмірсутектер.Арендердіңқарапайымөкілі
бензолС
6
Н
6
.
Арендердіңалғашқытабылғанмүшелерінің
өздерінетәнжағымдыиістеріболғандықтан,
олардыароматтыкөмірсутектердепатаған.
Кейінірекароматтыкөмірсутектергежататын
көптегензаттардыңхошиістеріболмайтыны
анықталған.

Бензолдың алынуы
Алынуы.Өндірісте:бензолжәнеоныңгомологтарын
мұнайдан,коксгазынан,таскөміршайырынаналады.Сол
сияқтыацетилендісинтездепалады:
3С
2
Н
2
→С
6
Н
6
ацетиленбензол

Бензол молекуласының құрылысы
Бензолмолекуласындакөміртектіңалтыатомыалтымүшелі
циклжасаптұйықталады.Әркөміртекатомыбірсутек
атомыменжәнеекіжағындағыекікөміртекатомымен
байланысады.

Физикалыққасиеті.
Бензол–суда
ерімейтін, бірақ
көптегенорганикалық
қосылыстарда жақсы
еритін,өзінетәниісібар
тұтанғышсұйық,улы
зат.

Бензолжәнеоныңгомологтарыбарлық
органикалықзаттарғатәнжануменайырылу
реакцияларынатүседі.
Жануреакциясы:
2С
6
Н
6
+3О
2
→12С+6Н
2
О
алтазаоттектеарендертолықжанады:
2С
6
Н
6
+15О
2
→12С+6Н
2
О
Химиялыққасиеттері.

Қолданылуы.
Бензолөсімдіктердізиянкестерденқорғайтынпрепараттар,
бояғышзаттар,дәрі–дәрмектер,қопарылғышзаттар,
синтетикалықталшықтаралуүшінжәнеорганикалық
заттардыңеріткішіретіндекеңіненқолданылады.

Тапсырмалар: /Барлық тапсырмаларды жұмыс
дәптерлеріңізге орындаңыздар/
1-тапсырма.
Берілген айналымдарды жүзеге асыруға
болатын реакция теңдеулерін жазыңдар:
СН
2→ C
2H
2→ C
6H
6→ C
2H
12
↓
СН
3Сl CO
2

Үй жұмысы:
Оқулықтан §1 оқу