Сабақ
басы
(10минут)
|
«Тұмау» жайлы ақпарат (баяндама
оқылады).
Тұмау (грипп) — өте жұқпалы ауру. Тұмау немесе
грипп (лат. grіppus, фр. grіpper, ағылш. influenza – “бас салу, шап
беру”) – тыныс жолдарының жұқпалы вирустықауруы. Аурудың қоздырғышы
– ортомиксовирустар, олардың үш типі: А, В, С бар. Өте жұқпалы
ауру. Тұмау вирусының сыртқы қабыршағының құрамында гемагглютицин
(оны Н әрпімен белгіленеді) және нейраминидаза (N әрпімен
белгіленеді) болады. Олар әр түрлі факторлардың әсерінен өзгеріп,
тұмау вирусының жаңа вариантын түзуі мүмкін. Кейде ол асқынып кетіп
тыныс жолын, нерв жүйесін, қан тамырды, жүректі ауруға
шалдықтырады. Тұмауды қоздыратын вирустар(микробтар) тыныс жолының
кілегей қабығында өсіп-өнеді. Тұмау тиген адам аурудың микробын
жөтелгенде, түшкіргенде және қақырығы арқылы ауаға таратады.
Сондай-ақ тұмау вирусы науқастың ыдысы, сүлгісі, қол орамалы,
кітабы және т.б. арқылы
жұғады.
Тұмау басталғанда адамның денесі дел-сал болып,
көңіл-күйі нашарлайды және тағамға тәбеті шаппайды. Бір-екі күннен
кейін дене қызуы көтеріледі, басы ауырады, бұлшық еттері сыздап,
буын-буыны сырқырайды, мұрны бітеді, дауысы қарлығып, жөтеледі,
тамағы қызарып, жұтынғанда ауырады, көзі қызарып жасаурайды. Адам
дереу дәрігерге көрініп, емделсе, үш-бес күннен кейін дене қызу
төмендеп, сауыға бастайды.
Алдын алу
шаралары
Тұмауға нақтылы диагноз қойып, науқасты оқшаулап,
ауруханаларда не басқа тиісті мекемелерде карантин жарияланады.
Тұмауға қарсы вакцина егіледі, оның ішіндегі ең тиімдісі –
тазартылған вириондық вакцина. Алдын-ала организмді шынықтыратын
емдер жасап, спортпен шұғылданған
дұрыс.
Тұмау басталғанда адамның денесі дел-сал болып,
көңіл-күйі нашарлайды және тағамға тәбеті шаппайды. Бір-екі күннен
кейін дене қызуы көтеріледі, басы ауырады, бұлшық еттері сыздап,
буын-буыны сырқырайды, мұрны бітеді, дауысы қарлығып, жөтеледі,
тамағы қызарып, жұтынғанда ауырады, көзі қызарып жасаурайды. Адам
дереу дәрігерге көрініп, емделсе, үш-бес күннен кейін дене қызу
төмендеп, сауыға бастайды.
Емі
Емі
— дәрігердің бақылауында болып, оңаша, ауасы таза бөлмеде жатып
емделу. Дене қызуын, дене сырқырауын, аспирин, пирамидон және т.б.
дәрілер тез басады. Тұмау вирусына антибиотиктер пайда етпейді.
Ауру адам жөтелгенде, түшкіргенде аузы-мұрнын қолымен немесе
орамалмен (шүберекпен) жабуға тиіс. Науқастың тек өзіне арналған
ыдысы, орамалы т.б. болуға, олар жиі қайнатылып, жуылуға тиіс.
Тұмау асқынғанда науқасты ауруханаға жатқызып, кешенді емдеу
шараларын жүргізеді.
|
Түсіну
|
|
Кеспе
қағаздары
|