Тәрбие сағаты "Жыл мезгілдері" 5 сынып

Сабақтың тақырыбы : Жыл мезгілдері .

Сабақтың мақсаты :

1.Жыл мезгілдеріне толығырақ тоқталу,оқушылардың білім деңгейін көтеру.
2.Осы тақырып бойынша білім, білік дағдыларын қалыптастыру. Сөйлеу тілін дамыту.
3. Қоршаған ортаға деген қызығушылықтарын, сүйіспеншіліктерін арттыру.

Сабақтың түрі : жаңа сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап, әңгімелеу, баяндау.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер, кестелер, үлестірмелі карточкалар.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі
а) сәлемдесу
ә)оқушыларды түгендеу.

1.Сұрақ жауап

2.кросворд.

3.жумбак, макал.

4. Ойын Қайсысы артық

Жазба жұмысының тақырыбын ребус шешу арқылы анықтау.
Ж----жылан
Ы-----ыдыс
Л-----велосипед
М----тамыр
Е----- шелек
З-----көз

Г-----гүл

І------із
Л-----балық
Д-----доп
Е-----белбеу
Р-----радио
І-----ілгіш
1топ.

1. Бір жылда неше жыл мезгілі бар?
2. Бір мезгілде неше ай бар?
3. Қыс айларын атаңдар.
4. Көктем айларын атаңдар.
5. Жаз айларын атаңдар.
6. Күз айларын атаңдар.

7.Көктемде не ұзарады?

2топ.

1. Жыл мезгілдерін атаңдар.
2. Қай айда қар ери бастайды?
3. Қай айда барлығы көктей бастайды?
4. Жаз қай айдан қай айға дейін созылады?
5. Қазан мен қараша айларында ауа райы қандай болады?
6.Жаздан кейін қай жыл мезгілі?Оқу жылы қай мезгілде басталады ?
7.Ең суық ай?

3топ.
1.Күзде қараңғылық қашан түседі?
2.Күн мен түн қашан теңеледі?
3.Өзендер мен көлдер қашан қатады?
4.Адамдар ауа-райының өзгеруін қайдан біледі?

5.Сәуір айы тағы қалай аталады?
6.Көктем мезгілінің соңғы айы.
7.Қай мезгілде құстар ұшып келеді?

II.Кезең. Кросворд

III. Кезең. Жұмбақ, мақал мәтелдерді аяқтау.

«Кім коп біледі?» ойыны.

1топ.

1.Қолы жоқ,сурет салады,тісі жоқ,тістіп алады.(Аяз)

2.Қанаты жоқ-ушады,Аяғы жоқ-жүреді,Аузы жоқ-ұлиды.(Боран)
3.Терезеге қонады,Әсем ою ояды.(Қырау)
4. Отқа жантас,суға батпас.(Мұз)
5.Табаныма байладым,қос таяқпен айдадым.(Шанғы)

2топ

1.Мөлдіреген жүзімді

Қозғап едім үзілді(Шық)

2.Қоя алмайсың байлап

Табаны тым тайғақ( Мұз)

3.Қоймасын қыс ақтарып,жерді жапты ақ мамық(Қар)

4.Қағассыз-ақ, қаламсыз-ақ, сурет салды адамға ұқсап(Аяз)

5.Түбі тесік шелектен,

Су тамшылап тұрғандай

Басталып еді ол еппен

Ақтарылды түк қалмай(Жаңбыр)

3 топ

1.Жүйрік өзі тұлпардан

Ұшқыр өзі сұңқардан

Күні-түні жүйткиді

Кең далада бір тарлан(Жел)

2.Шашылды көктен ақ моншақ

Жоғалды бірден тапқанша-ақ(Бұршақ)

3.Бар ма, жоқпа оны білмейсің

Ол жоқпа жерде өмір сүріп жүрмейсің(Ауа)

4.Аумаған қар, жаумаған қар

Таңертең бар, сәскеде жоқ(Қырау)

5.Қанатсыз құс маңып барады.

Көзінен жас тамып барады(Бұлт)

Ойын Қайсысы артық.

1.Күз Қараторғай Сәуір
2. Көктем Сарышымшық Қыркүйек
3. Жаз Барометр Ыстық

1.Құс Қар Жаңбыр

2.Жаз Бұлбұл Қыс

3.Көкек Сәуір Арыстан

1.Қыс Мамыр Тырна

2.Ыстық Аң Қаңтар

3.Қарақұйрық Жылы Қырау

Жыл мезгілдеріне байланысты халықтық болжамдар.

Көктем мезгілі

Егер көктемнің бірінші жаңбырында күн күркіресе, шөп шүйгін болып, егін бітік шығады.

Ұзақ қарғалар топтанып биікке көтеріліп, жоғарыдан жебедей шаншылып құлдиласа, жауын шашынның хабаршысы.

Аралар омарта ұяларынан ерте ұша бастаса, көктемнің ерте шығып жылы болуының белгісі.

Жазғы мезгілі

Жаздық алғашқы тұманы саңырауқұлақтың мол болатынының белгісі.

Мысық мұрнын ашып ұйықтаса, күн ашық болады.Ал егер тұмсығын тығып ұйықтаса, күн жауынды болады.

Кептер аударылып, аунап ұшса, күн ашық болады.

Күз мезгілі.

Егер қазан айында күн күркіресе, қыс қысқа болатынының белгісі.

Қараторғайлар топтанып ұшып, аспанда неше түрлі қимылдар жасаса, күз ұзаққа созылады.

Өрмекші торы өсімдіктерді жауып қалса, күз жылы әрі ашық болады.

Қыс мезгілі.

Қыста торғайлар ұясына мамық таси бастаса, күн кенет қатты суытады.

Әтеш бір аяғымен тұрса, аяз болады.

Ит қарға қайта қайта аунаса, боран болады.

Берекесін сыйлауға
Өлкемізге күз келді.
Жемістерін жинауға,
Шақырады біздерді.

Көктем күні күркіреп,
Жаңбыр жауды сіркіреп.
Бәйшешектер дүркіреп,
Шыға келді қыр түлеп.
Көктем күні шуақты,
Көктем күні куатты
Мал жағалап суатты,
Сай-саламен су ақты.

Абай Құнанбаетың «Қыс» өлеңі оқылады.

Ақ киімді денелі,ақ сақалды
Соқыр-мылқау танымас тірі жанды
Үсті басы ақ қырау,түсі суық
Басқан жері сықырлап келіп қалды.

Қорытынды

Бағалау

1.Күз Қараторғай Сәуір
2. Көктем Сарышымшық Қыркүйек
3. Жаз Барометр Ыстық

1.Құс Қар Жаңбыр

2.Жаз Бұлбұл Қыс

3.Көкек Сәуір Арыстан

1.Қыс Мамыр Тырна

2.Ыстық Аң Қаңтар

3.Қарақұйрық Жылы Қырау