Тәрбие сағаты "Қарттарым - асыл қазынам"

Тақырыбы: Қарттарым - асыл қазынамМақсаты: Оқушы бойына халқымыздың асыл қадір- қасиеттерін сіңіруі,үлкенді сыйлай білуге, өз ата-бабасын ұмытпай есте сақтау үшін және салт-дәстүрден нәр алып , өсуіне, инабаттылыққа, мейірімділікке жаман мен жақсыны ажырата білуге аталы сөзден ғибрат алуға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: плакаттар,нақыл сөздер, шарлар1-жүргізуші:Хош келіпсіз ақ жаулықты аналар,Ақыл кенін арқалаған аталар.Алдарыңда жауқазындай құлпырған,Біз алаңсыз балғын шақты балаларАрмысыз ауылымның асылдарыЖайнасын көңілдердің жасыл бағыСіздер үшін ән мен күй, өлең мен биСіздер үшін мереке шашулары


2-жүргізуші:Қымбатты ақылдың кенін арқалаған айбынды аталар! Ақ жаулықты аналар! Шынайы да ізгі сезімдерді, білімнің алтын діңгегін сыйлаушы ұстаздар қауымы! Барлықтарыңызды қазан айының алғашқы мерекесі қарттар, күнімен құттықтаймыз.
Қазақстан Республикасының гимні орындалады.1-жүргізуші: Осыдан 25 жыл бұрын, яғни, 1990 жылы желтоқсан айының он төртінші жұлдызында Бас Ассамблея 1 қазанды Халықаралық қарттар күні деп жариялаған болатын. Асылында, бұл мереке ХХ ғасырда пайда болды. Басында Қарттар күні Еуропада, кейін Америкада тойланған, ал 80 жылдардың аяғынан бері бүкіл әлемде атап өтіліп келеді.
2-жүргізуші: Қарттар күнін атап өтудегі басты мақсат — аз қамтамасыз етілген қарт адамдарға, жалғызбасты қарт зейнеткерлер мен қарт мүгедектерге көңіл бөлу, оларға материалдық, әлеуметтік-тұрмыстық және басқа да көмек түрлерін көрсету болып табылады. Бұл күні біздің елімізде ғана емес, әлемнің түкпір-түкпірінде қарттарға арналған мерекелік іс-шаралар өткізіліп, оқушылар мен студенттердің тарапынан қарияларға көмек көрсетілетін алуан түрлі жобалар ұйымдастырылып, мемлекет тарапынан арнайы жәрдемақылар тағайындалады.
Жұмбақ шешу:Айтары мол ғұлама,
Көп жасаған бұл адам.Әкесі ол әкеңнің,Білер оны сұраған,Ол кім? (Ата)
Аймалайды Күнімдеп,Мейірімді жүзі күлім деп.Тәтті-ақ дейді немере,Бал шырындай үнің деп.
Ол кім? (әже) Ата-әжем мақтанышым Ата- ардақты тұлға. Иә, Әкеден ұл тусайшы, ата жолын қусайшы деп халық ұрпаққа атаның мұрасын жалғастыруды уағыздайды. Ата ұрпағының қайырымды,мейірімді,ақылды.іскер болуын тілеп,сол үшін қамқорлық іс-әрекеттерін басы жерге жеткенше дамыта береді,өнеге көрсетеді,өсиет айтады. Әже- ақ сүт берген аналардың анасы. Әже әрқашан да балалық бал дәуреннің басы қасында болып,асыраушы,аялаушы,тәрбиелеуші басты кісі. өмір өрнектеріне,тіршілікке көбірек араласқан ана перзентін көбінесе әженің қарауында қалдырады. Жан жүрегім,жарығымдеп әже немересін,шөбересін жүрегіне теңейді. Жан жүрегін салып нәрестені,бүлдіршін жасөспірімді тәрбиелейді.Ендеше, Мен ата мен әженің жалғасымын бөліміне құлақ түрейік .1- оқушы: Ернұр
Атам менің әмандаӘдепті жан бол дегенАта сөзі санамдаЖасы үлкенге жол беремАлдын орап кісініңКесіп өтпе көлденеңІзетімен кішініңСәлемдесіп қол берем2 – оқушы: Перизат
Атам менің әмандаКішіпейіл бол дегенАта сөзі санамдаМақтанбауды жөн көремАтам менің әмандаӘділетті бол дегенАта сөзі санамдаЖүрмін тура жолменен3 – оқушы: Мейрамбек
Атам менің әмандаӘділетті бол деген.Ата сөзі санамдаЖүрмін тура жолмененЕй, тәкаппар дүниеМаған да бір қарашыТанимысың сен меніМен қазақтың баласы.
4 – оқушы: Әсем
Ананы біз сүйеміз, Сөзін ойға түйеміз. Әжені де ардақтап Әдеппен бас иеміз Көп жасаған қария,Ақылы теңіз-дария.Көп өнеге сөзі бар,Сөзі соқпақ, сөзі нәр.
Ата салты ардақты,Әрбір сөзі салмақты.Сол сөздерді ұқпасаң,Тістерсің бір күн бармақты
1 – жүргізуші:
Кезекті мақал – мәтелдерге береміз
Ата-балаға сыншы
Аталы бала ақылды,әжелі бала еркетай
Атаның сөзі-ақылдың көзі
Отбасының қос шынары-ата мен әже
Ақылды қария-ағып жатқан дария
1 - жүргізуші:Күндеріңіз толсын гүлге,желеккеОтбасында болсын,ырыс берекеҚұттықтаймыз, шын жүректен сіздердіӨмір думан бақ әкелсін мереке2 – жүргізуші:Құлақтан кіріп бойды аларЖақсы ән мен тәтті күйКөңілді түрлі ой саларӘнді сүйсең менше сүйӘн:Орындайтын: Каликов Талғат Жаса Қазағым
Би: Қыздар тобы

1 - жүргізуші:Өнерге ұмтыл, өнерлі бол замандасҚамдан жатпа, заманыңмен хабарлас,Ынта салсаң білім туын қолға алсам,Теңдік тиер ешкім күйе жаға алмас
Әдеби монтаж
5 – оқушы: Ұлан
Аппақ шашың күн сайын қылаңдаған,Зейнет емес бейнеттен арылмаған.Тәңірімдей табынып өтем мәңгі,Қариялар өзіңді ел сыйлаған
6 – оқушы: Тұнжыр
Сәл еңкейген нұр жүзінен әл тайып,
Қуат кеміп бара жатыр қартайып
Отбасында, бала-шаға қасында,
Жетпістер мен сексендер жүр қалқайып.
Көңіл жетім, болмаған соң сыңары,
Жалқы тірлік жаман сөзден сынады.
Жас баладай жаутаңдаған жанарға,
Қайта-қайта қарағың кеп тұрады.
Қағыс естіп қалбаңдайды баладай
Ниеті ақ, пейілі кең даладай.
Кімге болса қарттық жетер аяңдап,
Мәпелеңдер, қарт біткенді аялап.
7 - оқушы: Мұхаммедәлі
Мерекеңіз құтты болсын ата-апа!Көкіректен жыр төгілмей жата ма?Зейнетіне жетіңіздер өмірдің,Кенеліп бір ілтипатты батаға.
8 – оқушы: Бағдаулет
Дүниеге келер бір ретДария кеуде тау – мүсінҚұрыштай күйген құдіретҚарттарым, аман –саумысың?9 – оқушы: Сұлу
Ардагерлер ардақты асыл жандарШәкіртімен мерейі тасығандарБілімнің сәулесі мол нұр көшіндеШуақ боп, шапағат боп шашылғандар,
10 – оқушы: Нұрсұлу
Қарттарым жүректерің неткен дархан,Көтерген тұрмыс жүгін сенің арқаң.Жолыңды жүріп өткен қарасам менОқитын келешекте бір-бір дастанТаң атып күн де шыққан өздеріңненЖалындап жұлдыз жанған көзлеріңненТербедің көктем бағын самал болыпӨсиет жастарға айтқан сөздеріңмен 11 – оқушы: Жүніс
Сүйсінер ісің көп болса,Батаға жарып өсесің- Көп жаса, балам!- дегізсеңҚарттыққа сен көшесіңЖер бастырмай баласын,Желкесіне мінгізген.Өсіріп ар-намысынАта-аналығын білгізген
12 – оқушы: Нұрдаулет
Қартаю деген әрқалай,Қартаяр әркім әр түрлі.Кәрілікті қалар байқамай,Балам бар деп марқайып,Бар өмірін өткізген.Қарт мұңлыққа шалқайып,Қадірлей біл қартыңды!Болып жүрме тексізден.13 – оқушы: Аңсар
Сүйсінер ісің көп болса,Батаға жарып өсесің- Көп жаса, балам!- дегізсеңҚарттыққа сен көшесіңЖер бастырмай баласын,Желкесіне мінгізген.Өсіріп ар-намысынАта-аналығын білгізгенКеше ол да дәл сендей,Жас болғанын ұмытпа.Дүние кезек, достарым.Қарттардың көңілін суытпа!14 – оқушы: Қылыш
Құттықтаймыз мейрамыңмен аталар!Әр күлгенің бізге бақыт саналар.Еңбегіңді еш етпейтін өмірдеЕлің жұртың ұл мен қызың бағаларАна мейір күн көзімен пара – пар.Тұла бойға қуат болып тараларӨміріме шуақ шашып әрқашанКөп жасаңдар аталар мен аналар! 15 – оқушы: Гүлзира
Ата күні - әже күні әлем күніӘлемде теберінділер ақылды үніӘжесіз жан туған жоқ жер бетіндеҰғып ал бөбектерім сендер мұныАта - әже мерекелеріңіз құтты болсынЖанұяңызға тек қана шаттық толсынНемерелеріңіздің өнерін тамашалапЖүздеріңізге көтеріңкі көңіл толсын. 16 – оқушы: Мұхамедәлі
Асқар тауым, ақылгөйім, ғұлама,Аспанымдай мәңгі жаса, құламаЕр жетсем де еркелігім қалмайды,Көз алдымда сен тұрғанда ұлы Ана!
17 – оқушы: Сымбат
Абырой амандығың арта берсінБақ дәулет қызығымен қатар берсін.Ұрпағың жақсы көрген жиі келіп,Таусылмас дәм-тұзыңды тата берсін.Тыныштық елімізге бере берсін.Молшылық жерімізге ене берсін.Соғыстан ел жұртымыз аман болыпҚызығын бейбіт өмір көре берсінҚарттарым сіздерге Алла саулық берсінДенсаулық ауыз-бірлік бола берсінТап-таза абыройлы болғаныңдыҚазіргі ел билеген жастар көрсін
18 – оқушы: ЭльмираҰрпағына жол ашқан, мұқалмаған қаншама қиындықтан,
Жасымаған қарттарым, өмірінің сан-сала сырын ұққан.
Табиғаты керемет, таудай мүсін байсалды қариялар,
Шежірелі жүрегі, баталы ауыз жаралған жылылықтан.
Асқарындай таулардың, күмістей боп ақ кірсе де басыңа,
Заңғар ойлы қарттарым, мұқалмағын, қартайсаң да жасыма.

19 – оқушы: Ақжарқын
Ұлы көштің сынығысың із тастаған, қарттығыңды ұмытып,
Бір жасарып қалғандай бір шөбереңіз келген кезде қасыңа.
Ақылыңа ақ саусақпен жас кекілді сипап қана айтатын,
Арға балар, алтынменен сатып алмас байлығымдай байқадым.
Болашағың өскен сайын қауанасың, шүкірлікпен жас алып,
Көкірегіңде қуаныш бар көздеріңнен көрсем дағы қанша мұң.

20 - оқушы: Нұрасыл
Өн бойың тұнған ақыл, ұлағатЕшкімге жасамайсың қиянатЖәйлап қана ақылмен түзейсіңБолып қалса ұғына алмай бір ағатҚарттық деген қасиетті ұғым бірМені өзіңнің пейіліңмен жылындырБалалардың болашағын аңсағанБойларында бір керемет жылу жүр

Ән: Орындайтын: Қабылбек Тұнжыр

1 - жүргізуші: КөрінісЕртеде бір үлкейген қарт қатты сырқаттанып жатса, жалғыз ұлы келіп:- Әке, мен сені айшылық жерде аты шыққан тәуіпке апарып емдетемін, – депті. Сөйтіп әкесін арқасына салып, жолға шығыпты. Олар ұзақ жүріпті, қас қарайған кезде алдыдан қарауытқан сұлбаны көрсетіп әкесі:
– балам анау не? деп сұрапты.
– ол – түйе – деп жауап беріпті. Сәлден кейін әкесі әлгі қарайған нәрсенің не екенін тағы сұрапты. Бала әуелгі жауабын қайталапты. Әкесі осы сауалын үшінші рет қайталап сұрағанда баласы:
– Ол – түйе, түйе! Өзім шаршап келе жатқанда, неге сұрай бересің? – деп ренжіпті. Сонда әкесі:
– Балам, кішкене кезіңде мен ауыр тірліктен шаршап келіп отырсам да, сенің Анау не, мынау не? деп күніне жүз рет сұрайтын сұрағыңа беті қайтпасын, жігері жасымасын деп үнемі жауап беретінмін. Бұл аурудан емделейін деген ойым жоқ еді, тек бетіңді қайтармайын деп көнгенмін, енді сенен сөз естігенше, үйіме барып, ажалға мойын ұсынғаным артық, мені жерге түсір депті.

Мұғалім:
( оқушылардан осы көріністен қандай ой түйгендері сұрайды)



1 - жүргізуші:
Ата-ананың ақылы-сайрап жатқан жолмен тең деген сөз де аталардың өмір тәжірибесінен қалған.
Міне, балалар, ата-әжеміз бар, әке-шешеміз бар біздер бақыттымыз. Бүгінгідей егеменді елде қайғы-қасіретсіз, еркін өмір сүріп жатқанымыздың өзі осы қарияларымыздың арқасы екенін ұмытпауымыз керек.

2 - жүргізуші:Адамның сәні-өнері ,білімі, ақылыЖердің сәні-жеміс,өнім, дақылыСөзің сәні-өнегелі, өткір , нақылыПікірдің сәні-ең пайдалы, мақұлы
Оқушылардың өз ойыныан шығарған өлеңдері1 - жүргізуші:Өн бойың тұнған ақыл, ұлағатЕшкімге жасамайсың қиянатЖәйлап қана ақылмен түзейсіңБолып қалса ұғына алмай бір ағат
2 - жүргізуші:Қарттық деген қасиетті ұғым бірМені өзіңнің пейіліңмен жылындырБалалардың болашағын аңсағанБойларында бір керемет жылу жүр
Көрініс:
1 - жүргізуші:
Халқымызда Өз балаң өскенше, немерең өлгенше деген сөз бар. Бала немере туралы ақын Мұзафар Әлімбаев былай деген екен:
Бала деген бал екен,
Бала дегенің бал екен.
Немеренің бойында,
Бар тәттілік бар екен.
Туған балаң жәй ғана,
Демесең де жат, бөтен.
Нағыз балаң ойласаң,
Немере екен, тәтті екен, –
дегендей ата-әжелерімізге мынадай сұрақ қойып әңгімеге тартқымыз келіп отыр.
2-жүргізуші:
Сіздер отбасында немерелеріңізге қандай тәрбие беріп келесіз?
1-жүргізуші:
Өз немереңіздің қандай адам болғанын көргіңіз келеді?
2-жүргізуші:
Немереңіздің ұнамай қалатын немесе көңіліңізге келетін қылықтары бар ма? Ондай кезде қандай ойда боласыз?
Би
1 - жүргізуші:
Атаңа не қылсаң, алдыңа сол келеді деген сөз бар. Жастарымыз ата-анасының қадірін кеш болмай түсінсе екен. Қарттары бар ел-бақытты ел.
Сондықтан ел басына күн туған, қиын-қыстау күндерде халқына сүйеу, жұртына қамқор болатын қарттарымыз қашан да аман болсын!
2 - жүргізуші: Саналы ұрпағы бар елдің қариясы бақытты ақсақалды атасы бар елдің балалары бақытты емес пе ?! Сіздер сияқты қарияларымыз аман болсын, өсіп келе жатқан ұрпаққа берер үлгі – өнегелеріңіз толастамасын,сіздердің дендеріңізге саулық, отбастарыңызға амандық тілейміз. Бүгінгі сіздерге арналған мерекелік концертіміз аяқталды.