Тәрбие сағаты"Қонақ күту салтымыз"

Қонақ күту салтымыз.

Тақырыбы: Қонақ күту салтымыз.

Мақсаты: Қонақ күту- қазақ халықының дәстүрлерінің бірі екенін, ол адамдар арасындығы қатынастың көрінісі екенін түсіндіру. Қонақ күтудің ерекшелігін, оған балалардың және отбасының әр мүшесінің қатысын түсіндіріп, «қонақжай-лық», «меймандостық» деген сөздердің мағанасын түсіндіру.

Қонақ: Қонақ күту рәсімі. Адамдар арасындағы сыйластық. Халықтың салт-дәс-түрі.

Тірек білім: Отбасы. Ата-ана мен ержеткен бала арасындағы қарым-қатынас. Өмір тәжірбиесі.

Көрнекілігі: Мазмұнды сурет. Плакат.Тест. Көрініс.

Әдісі: Сұрақ-жауап, әңгіме.

Ана тілі, еңбек пәнімен жаңа сабақты байланыстыра түсіндірумен.

1.Ұйымдастыру.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Балаң жақсы болса . . .

а) Екі баладан мазмұнын сұрау.

ә)Үш балаға тест беру.

б) Өткен сабақты қорытындылау мақал-мәтелден жарыс.

Жеңімпаз топ алдында еліміздің Туы желбірейді.

Жаңа сабақ:

1.Кіріспе:

-« Мен бізге қонақтар келе жатыр» деп бекерге айтқан жоқпын. Бүгінгі сабағы- мыз-«Қонақжайлылық» деп аталады.

-Дәптерлерімізді аламыз,тақырыпты жазамыз.

-Қонақ дегенді қалай атауға болады ?

-Мейман.

-Қонақ деген кімдер өзі ?

-Үйге келген кісілер.

-Оларды шақырамыз ба ?

-Иә.Шақырылмай да алыстан туған-туысқандар келеді.

2.Суретпен жұмыс.Тақтада қонақтар жайлы сурет.Балалар суретке қарап әңгіме құрастырады.

3.-Жақсы балалар, қонақ әртүрлі болады екен. Мынаны оқиық:(Тақтадағы пла- катағы жазу. Екі бала дауыстап оқиды.)

Қонақтың мынандай түрі бар:

1.Арнайы қонақ. Алыстан арнайы келген жақын-туыс, сүйікті дос, жақсы жол- дас. Бұл сыйлы қонақ.

2.Құдайы қонақ. Өзің танымайтын, білмейтін шалғай елден жолаушылап жүріп

ат басын тірей қалған бөгде қонақ.

3.Қыдырма қонақ. Ерігіп, желігіп, үйден-үйге қыдырып жүрген сандалма қонақ.

Бұл-далбаса қонақ.

4.Қылқима қонақ. Үй арасында түтіні түзу шыққан үйді аңдып, құлқыны үшін

жүрген көлденең қонақ.Бұл-сұғанақ қонақ.

Балалар дәптерлеріне қысқа түрін жазып алады.

4.Балаларға мұғалім осы тақырыпта әңгіме айтып береді.

5.Оқулықпен жұмыс жүргізіледі:

1)Мұғалім оқиды.

2)Оқушылар оқиды.(тұтас)

3)Қиын сөздерді талдау: «қонақжай»,«меймандостық»,«береке-құт»,«құдайы қонақ».

6. Мәтінен кейін берілген сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

1)-Қонақ деген кім ?

-Ол арнаулы шақырылған туған-туыс, жора-жолдас және арнайы іздеп кел- ген кісілер.Тоқтайтын жер таппай «құдайы қонақпыз» деп келетін кісілер.

2)-«Қонақжай» дегенді қалай түсінесің ?

-Қонақты жылы жүзбен қарсы алып, барын ұсыну.

3)-Қонақтың қандай түрлері бар ?

-Арнайы, құдайы, қыдарма, қылқима.

4)-Қонақты ілтипатпен қарсы алу дегенді қалай түсінесің ?

-Сәлемдесіп, жылы шыраймен жөн сұрасу.

7.Мазмұнын 2 баладан сұрау.

8.Көрініс.Қонақ келгенде (Балалардың өздері көрсетеді.

-Балалар, бізге қонақ келуі мүмкін.(Қонақ келеді:)

-Ассалаумағалейкум !

-Уағалейкумиссалам ! Сәлем бердік !

-Төрге шығыңыздар !

-Келіңіздер !

(Оқушылар қонақ күту рәсімдерін жасайды.)

-Кәне, балалар, ауылдың «алты ауызын» айтайық.

(Бір бала терме айтады.)

-Ой, өркеннің өссін !

-Абырйлы бол !

-Енді «қонақкәде» сұрасақ қайтеді .

(Қонақкәде орындалады. Қонақ болып келген баланың біреуі өнер көрсетеді.

-Сау болыңыз !

-Өнерің өрге жүзсін !

-Ал қонақтар, ас әзір болғанша, алтыбақанға келіңіздер.

9.-Ал енді балалар,оқулықтағы суретке қарап, көрген көрінісімізді кірістіре отырып, бірнеше сөйлемдер құрайық.

Балалар оқулықтағы сурет туралы әңгімелейді.

10.Қорытынды: Қала мен ауыл қонағының айырмашылығы.

11.Үйге тапсырма.

12. Бағалау.

13. Оқушылар орындарынан тұрып сабақта отырған кісілермен қоштасады:

1-оқушы:

Қонақжайлық салтымыз,

Оқып біліп жатырмыз.

Ата салтын сақтасақ,

Арта берер даңқымыз.

2-оқушы:

Сау болыңдар көргенше,

Қайта айналып келгенше.

Жиі келіп тұрыңдар,

Қоштасайық ендеше !

3-оқушы:

Біз еңбек сабағында бірнеше тағам түрлерін жасап үйрендік. Үйге келген қонаққа өзіміз ас әзірлеп бере аламыз. Қонақтарды өзіміз дайындаған ас мәзірі-не шақырамыз. (Дайын үстелді ортаға қояды.)

Менің Отаным-Қазақстан.

Тақырыбы: «Менің Отаным-Қазақстан».

Мақсаты:

а) өлеңдерді мәнерлеп оқи білуге үйрету;

ә) оқушыларға елін, жерін сүюге мақтан ету;

б) оқушыларды Отанын сүюге, патриотизмге тәрбиелеу;

Көрнекілігі: альбомдар, нақыл сөздер, мақалдар, карта, елтаңба, көк байрақ, Ел-

басымызлдың портреті.

Мұғалім: -Балалар, біз қандай елде тұрамыз ?

-Қазақстан.

-Еліміздің астанасы қандай қала ?

-Астана.

-«Отан» деген сөзді қалай түсінесіңдер ?

-«Отан» туып өскен елің,жерің.

-Балалар, біздің Отанымыз-Қазақстан елі екен.Біздің еліміздің астанасы-Астана қаласы екен.

-Біздің Елбасымыз-Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев ағамыз. Біздің еліміздің ел- таңбасы, көкбайрағы, әнұраны бар.

Н.Ә.Назарбаев ағамыз 1991 жылы 25-қазанды Республика күні деп белгі-леді.

-Қазақстан Республикасының Әнұраның сөзін жазған ақындар: М.Әлімбаев, Қ.Мырзалиев,Т.Молдағалиев және Ж.Дәрібаева. Елтаңбамыздың авторларлары:

белгілі суретшілер Шотаман Уәлиханов пен Жандарбек Мәлібеков ағаларың.

Республикамыздың Елтаңбасы көгілдір түсті бояудың үстіне салынған.Одан күн сәулесі тәріздес уықтар тарайды, шаңырақ бейнесінен тұрады.Осы шаңы-рақпен уық Отанымыздағы көптеген ұлттардың бірлігін көрсетеді, ал қанатты тұлпар көшпенділердің бүкіл өмірі атпен байланысты. Ат-адамның сенімді до-сы. Елтаңба-еліміздің тарихи дәстүрін көрсететін белгісі.

Туымыз-көгілдір түсті.Ол бірлік пен ашық аспанды тыныштықты көрсетеді, ал дәл ортасындағы сәулесін шашқан күн-тыныштықпен байлықтың белгісі, ас-тындағы қыран құс-қырағылықты, ой-арманның биіктеуін білдіреді.

Еліміз1991 жылы тәуелсіздігін алып, ұлтымыздың тілін, әдет-ғұрпын, дәстүр- лерін шыңдап қалпына келтіру барлық салада (оқу, тәрбие, өнер-ғылым, өнді- ріс) басталады.

Осындай Н.Ә.Назарбаев ағамыздай елбасымыз бар, сендер үшін бүкіл мүмкін-дікті туғызып отырғандығын білуге тиістісіңдер. Сендер ержетіп, есейіп осы тәуелсіз еліміздің тізгінін ұстайтын патриот ұл-қыздары, міне, сендерсіңдер. Патриот деп Отанынсүйетін адамды айтады.

Отан деген отырған ортаң, туып өскен үйің, жерің, елің. Бұл сөз қайсысымыз-дың болмасын, кіндік кескен жеріміздің аталуын түсіндіретін сөз.

Бүкіл әлем жұртшылығы елімізге қызыға қарайды.Өйткені,жеріміз кең бай- тақ, кенге бай, минералды сумен емге шипа жері көп еліміз. Яғни, өнеркәсібі- мен шаруашылығы қатар дамыған ел. Жастары сауатты, білімді, мәдениетті.

Демек, Отан деген сөз ұғымына кең байтақ, ұзақ тарихы бар,аса бай,бүкіл әлем-

ге танымал, достыққа адал, ержүрек, дұшпанға қатал, бауырмал, қонақжай хал-қы бар-тәуелсіз еліміз жатады.

Ән: «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны ».

Отан.

Отан-жерім,Отан-суым,

Отан-қуат нәр береді.

Отан-ұран,Отан-туым,

Отан мәңгі гүлденеді.

Қазақстан Туы.

Көк аспандай көкпеңбек Ақниетті-алтын күн,

Қазақстан жалауы . Асқақ арман қыраны .

Көк емес ол тектен-тек, Жалауы бұл-халқымның ,

Елдің ашық қабағы . Мәртебесі, мақтаны .

Отан.

Отанды біз атамекен Отанды әркім анасындай

Деп аялап атаймыз. Қастерлейді бағалап .

Өйткені оны мекен еткен Өйткені, Отан баласындай

Бабамыз бен атамыз. Бізді өсірер аялап .

Отанды Отан деген-атамекен,

жас, кәрімізде Отан деген-туған жер.

Туған жер деп сүйеміз. Отан-ана,

Өйткені онда бәрімізде Отан-үлкен.

Туып,өмір сүйеміз. Қазақстан-туған ел .

Рәміз.

Рәміздерім-елдігімнің белгісі ,

Білу керек баладағы ең кіші .

Рәміздерім-әнұран, ту, елтаңба.

Рәміздерді жатқа білген жөн кісі .

Ән: «Менің Қазақстаным» .

Мен қазақпын .

Мен қазақпын мың өліп, мың тірілген.

Жөргегімде таныстым мұң тіліммен !

Жылағанда жүрегім күн тұтылып,

Күлгенде күлкімнен түн тірілген .

Мен қазақпын, бір биік белеспін мен

Европада, Азия да емеспін мен .

Аралықпын жетінші материктей .

Бірақ барша адаммен тел өстім мен .

Елтаңбасы елімнің.

Елтаңбасы елімнің Қанатты қос арғымақ,

Неткен әйбат, әдемі ! Екі жақтан көмкерген.

Тұнығындай көңілдің, Тәуелсіздік жолында ,

Ортада аспан әлемі. Талай-талай тер тамған .

Құт-береке шаңырақ, Билігім -өз қолымда

Орын алған ол төрден. Еркіндігім елтаңбам .

Қазақстан.

Шуақ шашқан көгінде арайлы күн .

Самалы мен жайқалған жерінде егін

Қия шыңға талпынған бала қыран,

Қазақстан-киелі елім менің .

Кең даласы төселіп жатқан бітпес .

Көк байрағы көлбеген аспан түстес .

Болашағын ойлаған ұрпағының ,

Ерлері бар елі үшін аттан түспес .

Ән: «Өз елім» .

Қазақстан-Ұлытау бірлік басы .

Шежіреден сыр шерткен әрбір тасы .

Қазақстан-Қаратау қазыналы ,

Ой тастаған ұлтына Ордабасы .

Қазақстан –жүз ұлттың Отаны де ,

Боздамайды боз інген боталы де .

Тілі ,діні,салты бар , дәстүрі бар ,

Еңбек сүйген ұлдары жоталы де .

Қазақстан-әлемге аты кеткен ,

Қазақ ұлы ғарышқа сапар шеккен .

Өз тізгінін қолына алған қазақ .

Дала кезбей үйінде жатыр деп пең ?

Қазақ аты береке , бірлік дер ем ,

Қазақ осы бірлікті-тірлік деген .

Сахараға бүгінде шықты қазақ .

Тәуелсіз тағалы бір жүйрікпенен .

Ән: «Елім менің».

Мақал-мәтелдер:

Ел іші-алтын бесік .

Отан оттан да ыстық .

Отан үшін отқа түс күймейсің .

Арың үшін алыссаң өлмейсің.

Туған жердей жер болмас ,

Туған елдей ел болмас .

Өзге елде сұлтан болғанша ,

Өз еліңде ұлтан бол .

Туған жерге туың тік .

Сағынған ер елін аңсайды ,

Сары ала қаз жерін аңсайды .

Ердің көркі- елімен ,

Отан көркі- жерімен .

Туған жердің күні де ыстық ,түні де ыстық .

Пәлен жерде пайда бар ,

Өз еліңдей қайда бар .

Отан –отбасынан басталады .

Туған жердің елі де сүйікті , жері де көрікті .