ҚР Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 6 сәуірдегі № 130 бұйрығы.

Бұйрығына 35-қосымша

Сабақтың тақырыбы

Күштік трансформаторларды жүргізу жүмыстары

Бөлім

2.Модуль.

Кен кәсіпорындағы электр жабдықтары мен электр қуатын жеткізу

Пән атауы

КМ 04.

Таукен, конвейер машиналарының тораптары мен механизмдеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеу

ПедагогтіңТ.А.Ә.

Сарсенова Гульшат Омархановна

Күні:

25 қазан 2021жыл

1.Жалпы мәліметтер

Курс

2курс

Топ

Группа 02-20

Мамандығы

Тау кен электромеханикалық жабдықтарын техникалық қызмет корсету

Оқу жылы

2021жыл

Сабақ типі

Теориялық аралас

2.Мақсаты, міндеттер

1.білімділік:   олардың қасиеттері мен қолданылуы, жаңа ұғымдармен таныстыру.

2.Дамытушылық: Есте сақтау, салыстыра , айыра білу дағдыларын дамыту, тез ойлау қабілеттерін тереңдету.

3.Тәрбиелік: Шыдамдылыққа, сабырлыққа, ұжымда өзін ұстау білуге тәрбиелеу.

2.1 Оқу сабақтары барысында білім алушылар игеретін кәсіби біліктердің тізбесі

Ойлау дағдыларының деңгейі

Жоғарылату инженерлік көзқарас дамыту

Бағалау критериі

Оқушылар тақырыбыка топтық талдау жасайды.

Құндылықтарға баулу

Еліміздің білікті инженері ретінде көру

Пәнаралық байланыс

Кен машиналары мен ортаны қорғау

Алдыңғы білім

Физика математика информатика

3. Сабақты жабдықтау

3.1 Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер

Қосыбаев Қ

https://youtu.be/rx2SKCgH44U-Трансформатор біліктерінің түрлері

3.2 Техникалық құралдар, материалдар

сауалнама

Сабақтың барысы

4. Сабақ барысы

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басталуы

5 мин

Ұйымдастыру кезеңі :Сәлемдесу,Түгендеу

(Ұ) Бастапқы ынталандырушы материал

«Ыстық орындық» әдісі – алдыңғы білім бойынша сұрақтар қойады оқушылар

Өтілген тақырып бойынша сұрақтарға жауап береді

ҚБ «Ауызша мадақтау»

Ортасы

аныктамармен танысу

Күштік Трансформатор: Құрылғы, Операциялық Принципі Және Орнату Ерекшеліктері

.

Электр энергетикасында күштік трансформаторлары елеулі орын алады.Оларсыз электроэнергияны тасымалдау, тарату және қолдану мүмкін емес.электроэнергиясын шығаратын көздердің кернеуі 20-30 мың вольттан артпайды. Мұндай кернеумен электроэнергиясын жүздеген километр қашықтыққа жеткізу мүмкін емес, себебі оның барлығы электр тасымалдау желісінде(ЭТЖ) тоқ күшінің квадратына тура пропорциялық электр шығыны ретінде жоғалады. Кернеуді жоғарылату және төмендету- трансформатордың тамаша қасиеті. Егер желіге трансформатордың орам саны көп орамасын қосса кернеуді төмендетеді, ал орам саны аз орамасын электроэнергия көзіне қосса кернеуді жоғарылатады.

Күш трансформаторлары - электр станцияларының тұтынушыларға ауыспалы үш фазалы ток кезіндегі электр энергиясын беру жəне бөлуді қамтамасыз ететін электр энергиясының негізгі электр жабдықтары. Трансформаторлардың көмегімен кернеу генератордан жүйенің электр қуатын беру үшін қажетті (35 ... 750 кВ), сондай-ақ электр қабылдағыштарына (0,22 ... 0,66 кВ) тікелей қолданылатын кернеуді төмендетудің бірнеше рет төмендейтін мəніне дейін көтеріледі.

Трансформаторлар бойынша анықтамалық деректерге мыналар жатады: типі, номиналды қуаты, орамалардың номиналды кернеуі, жүктемесіз жəне қысқа тұйықталу қуатының жоғалуы, қысқа тұйықталу кернеуі, жүктеме тогы.

Қадамдық жəне төмендеткіш қосалқы станцияларда үшфазалы немесе екі фазалы трансформатор топтары пайдаланылады, олардың екеуі немесе үш бөлек орамасы бар. Орамалардың санына байланысты трансформаторлар қосарлы жəне үш орамға бөлінеді. 25 МВА-дан астам номиналды қуаттылығы бар екі реттік ток трансформаторлары 6 ... 10 кВ кернеудің қосымша кернеуінің орамасымен жасалады. Жоғары, орташа жəне төменгі кернеулердің орамдары əдетте HV, CH, HH ретінде қысқартылады.

Қазіргі уақытта төмендегі стандартты номиналды қуаттылық трансформаторлары: 25.40, 63.100.160.250.400, 630, 1000, 1600, 2500.4000,6300, 10,000, 16,000, 25,000, 32,000, 40,000, 63,000, 80,000, 160,000 кВА.

Трансформаторлардың түрлерінің шартты белгілері келесі əріптерден тұрады:

бірінші əріптер: O - бір фаза, T - үш фаза;

соңғы əрпі: Н - кернеуді басқару құрылғысымен жүктеменің (КБЖ) бір орамасының жұмысы;

P - кернеу төменгі кернеумен бөлшектенген трансформатор; T - үш орамдық трансформатор;

М, Д, ДЦ, С, 3 - трансформатордың салқындату жүйесі.

Ауа салқындатылған трансформаторлар құрғақ (C) деп аталады. Жабық кеңістікте орнату үшін 1600 кВА дейін қоса алғанда. Құрғақ трансформаторлардың артықшылығы олардың өрт қауіпсіздігі мен құрылымының салыстырмалы қарапайымдылығына байланысты.

6300 кВА дейін трансформаторлар үшін табиғи майлы салқындату (M)

қолданылады.

10 000 кВА жəне одан да көп трансформаторлық қуаттылықта, майланған ауаны үрлеп салқындату (D) қолданылады. Радиаторлардың бетін үрлеу жылуды 50% немесе одан да арттыруға мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта трансформаторлар желдеткіштерді пайдаланатын үрлеп суыту жүйесімен жабдықталған.

Еріксіз айналыммен (Ц) майлы салқындату жылу бұруды айтарлықтай арттырады. Ортадан тепкіш сорғы ыстық майды ауамен немесе суды салқындатқыш арқылы жүргізетін май трансформаторы багына қосылған.

Қуаты 63 МВА жəне одан да көп трансформаторларда ДЦ тұрақты екі салқындату жүйелері қолданылады.

Жанармай сұйықтық диэлектрлік совтолы (H) бар трансформаторлар қуаты 2500 кВА дейін қоса алғанда дайындалады.

З əріпі трансформатор кеңейткішсіз екенін білдіреді жəне қорғаныс азот жамылғысы арқылы жүзеге асырылатынын көрсетеді.

ТРДН-40000/110 трансформаторының шартты белгілерінің мысалы: НН бөлшектенген орамасы бар үш фазалы ток трансформаторы, майлы салқындату, үрлеу жəне табиғи май айналымы, КБЖ, номиналды қуаты 400 кВА, кернеуі 110 кВ.

Трансформаторды желіге қосудың маңызды параметрі - оның орамдарының топтары мен сымдары. Қосылыстар тобы трансформатордың босатылуының қайталама жəне бастапқы сызықтық кернеулері арасындағы бұрыштық (30 көпше) векторларды ауыстыру деп аталады. Күш трансформаторлары үшін төрт ықтимал қосылу схемасы бар: жұлдыз Y, бейтарап YH жұлдызы, A үшбұрышы, зигзаг Z. Қосылым тобы 0-ден 12-ге дейін сандармен көрсетіледі. Мысалы, 11 бұрышы 330 °-ке сəйкес келеді.

Электр станцияларында жəне қосалқы станцияларда келесі екі тізбектер мен екі орамдық трансформаторлардың қосылу топтары жиі кездеседі:

• жұлдыз - Y / YH-12 бейтараптан алынған жұлдыз;

• жұлдыз - үшбұрыш Y / A - 11;

• жұлдыздан алынған бейтарап - үшбұрыш YH / A - 11.

Үш орамдық трансформаторларда ең жиі қолданылатын қосылыстар: жұлдызды жұлдыз бар нейтральдар - үшбұрыш Y / YH / A- 11, 12.

Автотрансформаторлар

Өлшеуіш

Импульсті

Қалған түйіндерде н ысырма біліктерінің ақауларынан бактың герметикалығының бұзылуы; жөндеу ақауынан түйіспелі байланыстың күюі; сапасыз жөндеуден, әсіресе, енгізудегі ақау кезінде майдың ағуы; оқшауламаның көміліп қалуына әкелетін герметикалық емес енгізулердің ылғалдануы және ластануы; коллоидты бөлшектердің түзілуімен,майдың қышқылдануы және оқшаулама тесілуімен ылғалдың сіңуіндегі майдың тозуы; майдың жоғарғы қысымымен енгізуде сильфондардың герметизациялануы орындалады.

Оқшауламаның ылғалдануы және тозуы.Күштік трансформаторлардың басты ерекшелігі - қағаз-майлы оқшауламаның қоршаған орта ауасынан сақтаушы бакта айналдырушы майдың салқындауымен қолданылады.

Трансформаторлардың үлкен қуаттары және олардың кернеу кластары белсенді материалдардың жоғарғы дәрежесінің қолданылуын, қауіпті жылулық әсерін ұстап тұрушы және электрлік және магниттік өрістерінің жоғарғы кернеулігін, сонымен қатар, трансформатордың генератордан бөлінетін, қосылған реактивті кедергіден қорғалмаған торапта ҚТ кезінде үлкен механикалық әсерлерді анықтайды.

Осы жерден пайдалану кезінде қағаз оқшауламаның, қатты бақылаудың тозуынан және оқшауламаның тез тозуынан, қызуынан, ораманың уақытылы престеліп тұруынан, қоршаған орта ауасының әсерінен майды мұқият оқшаулау (ылғалданудан қорғаныс) қажеттілігі туындайды. Мұның бәрі – трансформатордың белсенді бөлшегінің жеткіліксіздігінен.

Энергетиктің көп жылдық тәжірибесінің негізінде трансформатордың қағаз оқшауламасының жеткілікті ылғал құрамы бойынша келесі белгілерді қабылдайды: ылғал құрамы 0,8 %-ге дейін жақсы кептірілген жаңа машинаның күйімен сәйкес келеді; 2%-ге дейін – жақсы пайдалану күйіне; 3,3 %-ге дейін - целлюлозаның нашарлауының басы; 5,5 %-ге дейін - 90 ^ОС кезінде оқшауламаның тесілу мүмкіндігі; 7 %-ге дейін - 50 ^ОС кезінде оқшауламаның тесілу мүмкіндігі .

При 8 % және одан көп кезінде трансформаторды жылдам пайдаланудан шығару туралы шешім қабылдау керек.

Диагностика кезіндегі май параметрлері мыналар: сыналған кернеу, диэлектрлік шығынның тангенс бұрышы, қышқылдық саны, механикалық қоспаның болуы, жарқыл температурасы.

Майдың ластануы, сондай-ақ, оның ылғалдануы барлық құрылыстың электрлік беріктілігін төмендету үшін қауіпті болып табылады, майда өзге бөлшектер және қоспалардың болуын анықтайды.

Майдың статистикалық электрленуі трансформатор ішінде оқшауламаның зақымдануының бір себебі болып табылады. Мұны 90-шы жылдарда жүргізілген эффекті бақылау мәжбүрлі айналым легінде майдың статистикалық электрленуі көрсетті. Бұл эффект электр картон және майдың үлкен жылдамдығымен ағатын металл бөлшектердің (май насостары) жоғарылануында қорытындыланады. Бұл кезде жылыстау тогы бірнеше микроамперге дейін немесе реттің бөлшектік разрядтары бірнеше микрокулонға дейін туындауы мүмкін. Тәжірибеде қатарлар 25-40 см қалыңдықтағы электр картонмен жабылып, статистикалық электрленуде белгіленген болатын.

110-500 кВ-ты отандық трансформаторлар орамасында 30-35 жыл орын алатын оқшауламаның тармақтыққызып кетуіораманы құрастыруда ақаумен келісілген болатын. Барлығыкөбінесемагнитті жүйенің қозуы кезінде массивті болат бөлшектердің жергілікті қызып кетуінен болатын зақымдануда кездеседі. Қозу болат бөлшектердің құйынды ток енгізілген құрылысында трансформаторлық болаттан магнит ағынының ығысуын болдырады. Құрылымның ұзаққа созылған жоғарғы дәрежелі қызып кетуі оған жанама оқшауламаға да қауіпті.

Перегрев обмотки трансформатор орамасының қызып кетуі жоғары температурамен ең қатты қызған нүктенің (ТЕҚҚН) жергілікті қызып кетуімен толықтай қауіпті.

ТЕҚҚН мағынасы жоғары температура әсерінің ұзақтылығымен трансформатордың рұқсат етілген жүктемесінің негізгі белгісімен табылады.

Жұмыс уақытында трансформатор күйін бақылаудың негізгі түрлері. Күштік трансформаторды пайдалану бойынша нұсқаулықпен сәйкес жұмыс уақытында жүктеме бөлігі, жұмыс кернеуі, олардың режимдері – бұл параметрлер берілген трансформатор үшін рұқсат етілген параметрлерге сәйкес келеді.

Бақылау күйінің қарапайым шолу, механикалық, физикалық, химиялық және басқа да қабілеттері, сонымен қатар, олардың комбинациялары қолданылады. Мысалы, трансформатор майының ылғалдануы индикаторлық силикагелдің түсінің өзгеруі бойынша және химиялық талдау жолымен анықталуы мүмкін. Майда электрлік зарядтардың бөлшектерінің немесе қатты оқшауламаның болуы ерігіш майда газдардың хроматографиялық талдауы кезінде бөлшекті разрядтың индикаторының көмегімен тікелей өлшеніп анықталуы мүмкін.

770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Осы аптаның ең үздік материалдары

Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ