Пәні: Қазақ тілі

Тақырыбы: Тәуелдік жалғаулы зат есімдердің септелуі

Мектеп: №17

Күні: 29.01.18

Мұғалімнің аты-жөні: У. Абдукаримова

Сынып: 4- «А»

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

Тәуелді септеудің жалғауларын, тәуелді зат есімдердің септелуіндегі ерекшеліктерін меңгерту. Сөз құрамына талдау, жалғау түрлерін ажырата білу дағдыларын дамыту.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

Қарапайым сұрақтарға жауап береді.Септік жалғауларын ажыратады, пайдаланып сөйлем құрайды.

Оқушылардың басым бөлігі:

Тақырып бойынша сөйлесімге түседі.Тәуелдік жалғаулы зат есімдерді септейді.

Кейбір оқушылар:

Тақырып аясында тілдік қарым-қатынас құра алады; Тәуелді зат есімдердің септелуіндегі ерекшеліктерді біледі.

Тілдік мақсат

Жаңа сөздер: тәуелдік, меншіктік

Талқылауға арналған сұрақтар:

-Зат есімнің септелуі дегеніміз не?
-Зат есімнің тәуелденуі дегеніміз не?

-Тәуелдік жалғауларын ата.

Бағалау критерийлері

1.Септік түрлерін ажыратады.

2.Тәуелді зат есімдерді септейді.

3. Салыстырады, талдайды.

Тілдік құзіреттілік

Білімділікке, ізденімпаздыққа,ұқыптылыққа, әдептілікке баулу.

Пәнаралық байланыс

Әдебиеттік оқу, дүниетану

Алдыңғы оқу

Жаттығу жұмысы

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған тапсырмалар

Ресурстар

Басталуы

І.Сәлемдесу

ІІ. Психологиялық ахуал

Қайырлы күн, достым,

Қайырлы күн болсын.

Дүйсенбінің сабағы

Сәттілікке толсын!

Біздің алар бағамыз,

Кілең бестік болсын!

Оқушыларды атау, ілік, барыс септіктері жазылган қима қакғаздар арқылы топқа бөлу.

Қайталау – оқу анасы.

ІІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Топтастыру.

Септік түрлерін топтастырып, сұрақтары мен қосымшаларын айту.

Балалар жеті санын киелі сан деп санаймыз. Осы жеті санына байланысты қандай ұғымдарды білесіңдер?

Жеті – ең ерекше сандардың бірі. Неге екені белгісіз, тұла бойы ашылмаған құпияға толы сынды. Әлем халықтары оны қасиетті, тылсым, таңғажайып, бақыт пен сәттілік әкелетін сан деп баға береді. 
Жеті ата, жеті жұт, жеті қазына, жеті жоқ,жеті нота, аптаның жеті күні, жеті қат жердің асты, жеті шелпек.

Жеті ата. Бұл – қазақ халқының дәстүрлі салт-санасында адамның ата жағынан тегін таратудың нақты жүйесі. Әрбір қазақ баласы өзінен бастап жеті атасының аты-жөнін білуге міндетті. Мұны әке-шешесі, ата-әжесі үйретіп, жаттатуға тиіс. "Жеті атасын білмеген жетесіз" деген аталы сөзді өзіңіз де білетін боларсыз. Өйткені қазақта жеті атаға дейін қыз алыспайды, оған дейінгі ұрпақ бір атаның баласы – туыс саналады. Қазақтар негізінен жеті атаны былайша таратады: 1. Бала. 2. Әке. 3. Ата. 4. Үлкен ата. 5. Баба. 6. Түп ата. 7. Тек ата.

Жеті жұт. 1. Құрғақшылық. 2. Жұт (мал қырылу). 3. Өрт. 4. Оба (ауру). 5. Соғыс. 6. Топан су. 7. Зілзала (жер сілкіну).

Жеті қазына. Ол жөнінде пікір талас көп. Алайда қазақтар ертеде жеті қазынаға мыналарды жатқызған: 1. Ер жігіт. 2. Сұлу әйел. 3. Ілім-білім. 4. Жүйрік ат. 5. Құмай тазы. 6. Қыран бүркіт. 7. Берен мылтық.
Бүгінгі сабағымызда жеті ата аулына саяхат жасасақ, қалай қарайсыңдар? Сабағымызда жеті санымен байланысты, септіктерімізде жетеу екен.

Біз ауылға поездбен барамыз. Әрбір атамыздың сендерге әзірлеген тапсырмалары бар екен. Біз өз білімімізді көрсетіп, тапсырмаларды дұрыс орындай алмасақ келесі ауылға бара алмаймыз. Біз жеті ауылды да толық айналып шығуымыз үшін тапсырмаларды дұрыс әрі жылдам орындауымыз керек. Дайынсыңдар ма? Олай болса сендерге сәттілік тілеймін.

Бала ауылы

Септіктерді қаншалықты деңгейде меңгергендерін тексеру мақсатында семантикалық картамен жұмыс.

Қима қағаздар, семантикалық карта

Ортасы

Жаңа сабақты түсіндіру.

Әке ауылы

Зат есімнің тәуелденуі дегеніміз не?

Тәуелдік жалғауларын атау.

Кестедегі сөйлемдерге назар аударту.

Мен өз Отанымды мақтан етемін. Санжар оқулығын күтіп ұстайды. Гүлнұр анасына көмектесті.

Слайд арқылы тәуелдік жалғаулы сөздердің септелуін көрсету.

Оқушылардан жай септеу мен тәуелді септеу арасында қандай айырмашылықтар бар екенін сұрау.

Тәуелдік жалғаулы сөздерден кейін барыс, табыс, жатыс септіктерінде –а,-е,-на,-не,-н,-нда,-нде жалғаулары жалғанатынын түсіндіру, меңгерту.

Ата ауылы

Оқулықпен жұмыс

Айтылым.

1-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқып, қарамен жазылған сөздердің түбірі мен қосымшасын тауып қай септіктің жалғауы екенін айту.

Дескриптор:

-өлеңді мәнерлеп оқиды.

-қарамен жазылған сөздердің түбірі мен қосымшасын ажыратады.

Үлкен ата ауылы

Оқылым. Жазылым.

2-жаттығу. Мәтінді оқы. Мәтін желісі бойынша тест сұрақтарына жауап бер. Тәуелденіп септелген зат есімдерді теріп жаз. Олардың қай жақта, қай септікте тұрғанын айт.

1.Санаттың неше жасар інісі бар?

А) бес Б) алты В) жеті С) төрт

2.Әжесі Санаттан нені әкеліп беруін сұрады?

А) пышақты Б) матаны В) қайшыны С) жіпті

3.Анасы Санатты не әкелуге жұмсады?

А) нанға Б) шайға В) қантқа С)сүтке

4.Санат әжесі мен анасының айтқанын орындады ма?

А) орындады Б) орындамады

5.Санат қандай бала?

А) тіл алғыш Б)жалқау В)салақ С) әдепті

Дескриптор:

-мәтін мазмұнын түсініп оқиды.

-тест сұрақтарына жауап береді.

-тәуелденіп септелген зат есімдерді теріп жазады.

Тыңдалым

«Түртіп алу» стратегиясы арқылы

1-топ барыс септігіндегі

2-топ табыс септігіндегі

3-топ жатыс септігіндегі сөздерді тыңдап түртіп ала отырып қай сөздер екенін айтады.

Әкесінде, отанын, әжемді, дәптеріңе, үйінде, атама, сөмкесінде, інісіне, мектебіңде, балаңды.

Сергіту сәті

«Мен саған, сен маған» әдісі арқылы септелген сөздерді айтып допты лақтыру, алған оқушы қай септік екенін айтып қайта өзіне лақтырады.

Баба ауылы

«Жалғауын тап» ойыны. Топтық жұмыс.

Нүктелер орнына тиісті жалғауларды қойып жазып, қай септік екенін айту.

Түп ата ауылы

Жазылым

4-жаттығу. Мақалдардағы тәуелдік жалғаулы сөздерді тауып, септеп жаз.

1-топ. Гүлі

2-топ. Нұры

3-топ. Қанаты

Слайд, суреттер, тірек сызбалар, кесте

Аяқталуы

Тек ата ауылы

Сабақты сұрақ-жауап арқылы қорытындылау.

1.Бүгінгі сабақта не үйрендіңдер?

2..Жай септеу мен тәуелді септеу арасында айырмашылық бар ма?

3.Тәуелдік жалғаулы зат есімге барыс септігінде қандай жалғаулар жалғанады?

4. Ал табыс септігі мен жатыс септігінде қандай жалғаулар жалғанады?

Оқушылар топ ішінде өзара бағалайды.

Ауа райы суреті арқылы кері байланыс алу.

Үйге тапсырма беру. 5-жаттығу. Нүктелер орнына тиісті тәуелдік және септік жалғауларын қойып жазу.

Саралау – Сіз қандай тəсілмен

көбірек қолдау көрсетпексіз?

Сіз басқаларға қарағанда

қабілетті оқушыларға қандай

тапсырмалар бересіз?

Оқушыларды алған білімдеріне байланысты қолпаштап,мадақтап отырамынҚабілетті оқушыға деңгейлік тапсырмаларды күрделірек беремін.

Рефлексия

Сабақтың мақсаты мен оқу міндеттері орындалды ма? Бүгін оқушылар не үйренді? Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті? Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма? (тапсырмалар сəйкес болды ма?) Уақытты қалай пайдаландым? Жоспарыма қандай өзгеріс енгіздім жəне неге?

Бағалау – Сіз

оқушылардың

материалды игеру

деңгейін қалай тексеруді

жоспарлап отырсыз?

Бұл бағдарламада мұғалімнің бағалауынан басқа балалар өзін-өзі бағалауды, топ бір-бірін бағалауды үйретемін.

Денсаулық жəне

қауіпсіздік техникасын

сақтау

Тапсырма орындау барысында электр желілерін, оқу құралдарын дұрыс пайдалана алу.

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нəрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың

жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нəрсеге назар аудару қажет?