ТЕD X ФОРМАТТАҒЫ
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИДЕЯ ТАҚЫРЫБЫ
TED X форматында зерттеу тапсырмаларын
жасау арқылы жаратылыстану пәні сабағын
түрлендірудің тың идеялары мен нәтижесі

АВТОР: Нуркасымова Асель Ертаевна
1

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИДЕЯНЫҢ ТЕЗИСІ
АННОТАЦИЯ

"TED X форматында зерттеу тапсырмаларын жасау арқылы
жаратылыстану пәні сабағын түрлендірудің тың идеялары мен нәтижесі"
ғылыми тәсіл мен интерактивті презентацияны біріктіретін оқытудың бірегей
тәсілін зерттейді. Бұл әдіс білім берудегі инновацияның маңыздылығын
көрсетеді және мұғалімдерге оқушыларды оқу процесіне тартудың жаңа
жолдарын ұсынады.

Біріншіден, жаратылыстану сабақтары көбінесе қиын және
дерексіз деп қабылданады, әсіресе бастауыш сынып оқушылары үшін. Зерттеу
тапсырмаларын TED X форматында енгізу бұл жағдайды түбегейлі өзгерте
алады. TED X-бұл әр түрлі тақырыптағы шабыттандыратын және оңай сіңетін
презентацияларымен танымал платформа. Бұл форматты жаратылыстану
сабақтарына қолдану оларды қызықты және интерактивті әрекетке
айналдыруға мүмкіндік береді.

Негізгі идея-оқушылар берілген ғылыми тақырыптар бойынша
өздерінің шағын дәрістерін әзірлейді және өткізеді. Бұл оларға белгілі бір
тақырыпты терең зерттеп қана қоймай, көпшілік алдында сөйлеу және
презентация дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді. Бұл тәсіл сыни ойлауды,
ақпаратты талдау және синтездеу қабілетін дамытуға, сондай-ақ қарымқатынас дағдыларын жақсартуға ықпал етеді.

Екіншіден, TED x форматындағы зерттеу тапсырмаларын
жаратылыстану сабақтарына қосу оқушылар арасында ғылымға деген
қызығушылықтың дамуына ықпал етеді. Оқушылар өздерін қызықтыратын
тақырыпты таңдап, оны зерттеуге мүмкіндік алады, бұл олардың мотивациясы
мен оқу процесіне қатысуын айтарлықтай арттырады. Бұл сонымен қатар
оқушыларға күнделікті өмірде ғылыми білімнің практикалық қолданылуын
2

көруге және ғылымның қоғамға және қоршаған әлемге қалай әсер ететінін
түсінуге көмектеседі.

Осылайша, жаратылыстану сабақтарында TED x форматындағы
зерттеу тапсырмаларын қолдану оқушылардың оқуы мен дамуы үшін жаңа
көкжиектер ашады. Бұл оқуды қызықты әрі тартымды етіп қана қоймайды,
сонымен қатар оқушылардың зерттеу тәсілі, сыни ойлау және тиімді қарымқатынас сияқты маңызды дағдыларды үйрету арқылы болашақ қиындықтарға
дайындайды.

"TED X форматында зерттеу тапсырмаларын жасау арқылы
жаратылыстану пәні сабағын түрлендірудің тың идеялары мен нәтижесі"
педагогикалық идеясының өзектілігі бірнеше негізгі аспектілерде жатыр:
Білім берудегі инновациялық тәсіл: Заманауи білім беру
оқушылардың ынтасы мен белсенділігін арттыратын жаңа әдістер мен
тәсілдерді біріктіруге тырысады. Жаратылыстану сабақтарында зерттеу
тапсырмалары үшін TEDx пішімін қолдану оқытуды интерактивті және
динамикалық етудің инновациялық тәсілі болып табылады.
Сыни тұрғыдан ойлау мен көпшілік алдында сөйлеу дағдыларын
дамыту: TEDx форматындағы зерттеу тапсырмалары оқушылардың сыни
тұрғыдан ойлауын, ақпаратты құрылымдау және ұсыну қабілетін, сондай-ақ
көпшілік алдында сөйлеу және коммуникация дағдыларын дамытуға ықпал
етеді.
Оқытудың практикалық бағыты: зерттеу тапсырмаларын қолдану
теориялық білімді практикалық жазықтыққа аударуға көмектеседі, бұл қазіргі
білім берудің маңызды элементі, әсіресе жаратылыстану пәндерінде.
ХХІ ғасырдың қажеттіліктерін қанағаттандыру: жаңа технологиялар
мен ғылыми жетістіктер кәсіби ортаны үнемі өзгертіп отыратын үнемі өзгеріп
отыратын әлемде білімді тез бейімдеу және іс жүзінде қолдану мүмкіндігі
шешуші болады. TEDx форматындағы жобалар осы қасиеттердің дамуына
ықпал етеді.
Әлеуметтік маңыздылығы және қоғамдық келісім: TEDx
форматындағы жобалар кең аудиторияға қол жетімді болуы мүмкін, бұл ғылым
3

мен білімге деген қоғамдық қызығушылықты арттыра отырып, ғылыми
идеялар мен зерттеулерді жұртшылық арасында талқылауға ықпал етеді.
Пәнаралық интеграция: бұл тәсіл білім берудегі заманауи
тенденцияларға сәйкес келетін өнер, технология және жаратылыстану сияқты
әртүрлі салалардағы білімді біріктіруге мүмкіндік береді.
Осылайша, жаратылыстану сабақтарында TEDx форматында зерттеу
тапсырмаларын енгізу идеясы оқу процесін модернизациялауға және
оқушылардың қазіргі әлемдегі табысты өмір мен мансап үшін маңызды
дағдыларды қалыптастыруға деген ұмтылысын көрсетеді.

"TED X форматында зерттеу тапсырмаларын жасау арқылы
жаратылыстану пәні сабағын түрлендірудің тың идеялары мен нәтижесі"
педагогикалық идеясының мақсаты келесідей:

Жаратылыстану
ғылымына
қызығушылықты
ынталандыру: инновациялық, интерактивті және тәжірибеге бағытталған
оқыту әдістерін біріктіру арқылы оқушылардың жаратылыстану ғылымдарын
оқуға деген қызығушылығы мен ынтасын арттыру.

Сыни ойлау мен аналитикалық дағдыларды дамыту:
оқушыларды ғылыми білім берудің негізгі аспектісі болып табылатын ғылыми
тұжырымдамалар мен теорияларды талдауға, зерттеуге және сыни бағалауға
үйрету.

Көпшілік алдында сөйлеу және презентация дағдыларын
қалыптастыру: оқушыларды коммуникативтік дағдылар мен өзіне деген
сенімділікті дамытуға ықпал ететін аудитория алдында ғылыми ақпарат пен
идеяларды тиімді ұсынуға дайындау.

4

Теориялық білімді практикалық іске асыру: алынған білімді
оқушыларға зерттелген теориялар мен тұжырымдамалардың практикалық
маңыздылығын көруге мүмкіндік беретін нақты зерттеу тапсырмалары мен
жобаларында қолдану.

Ғылыми қоғамдастыққа қатысу: оқушыларға өз идеялары мен
зерттеулерін мектеп, аймақтық немесе тіпті халықаралық ғылыми іс-шаралар
сияқты кең аренада ұсынуға мүмкіндік жасау.

Пәнаралық тәсіл: ғылыми құбылыстар мен процестерді жанжақты және терең түсінуді қалыптастыру үшін әртүрлі салалардан
(жаратылыстану, технология, инженерия, өнер және математика) білімді
біріктіру.

Болашақ сын-қатерлерге дайындық: оқушыларды тез өзгеретін
әлемде белсенді және мағыналы өмір мен мансапқа дайындау, мұнда ойлау
икемділігі,
инновация
қабілеті
және
проблемаларды
шешуге
шығармашылықпен қарау маңызды.

5

"TED X форматында зерттеу тапсырмаларын жасау арқылы
жаратылыстану пәні сабағын түрлендірудің тың идеялары мен нәтижесі"
педагогикалық идеясын іске асыру үшін мынадай міндеттер қойылуы
мүмкін:

Зерттеу тапсырмаларын әзірлеу және енгізу: оқушылардың
дағдыларын белсенді тартуға және дамытуға бағытталған жаратылыстану
элементтері мен TEDx форматының принциптерін біріктіретін білім беру
материалдары мен тапсырмаларын жасау.

Мұғалімдерді оқыту және әдістемелік қолдау: TEDx форматында
Жаратылыстану пәнін оқыту әдістемесі бойынша мұғалімдерге тренингтер
мен семинарлар өткізу, соның ішінде көпшілік алдында сөйлеуге дайындық
және зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру.

Пәнаралық тәсілді интеграциялау: оқушылар есептерді шешуде
кешенді тәсілді қолдана алатындай зерттеу тапсырмалары шеңберінде әртүрлі
пәндер (жаратылыстану, математика, өнер, технология) арасындағы
байланысты қамтамасыз ету.

TEDx форматында
презентациялар мен іс-шараларды
ұйымдастыру: оқушылар көпшілік алдында сөйлеу және білім алмасу
тәжірибесімен өз зерттеулерінің нәтижелерін ұсына алатын іс-шараларды
жоспарлау және өткізу.

6

Әдістемені қолдану нәтижелерін бағалау және талдау: зерттеу
тапсырмаларының тиімділігін және олардың оқуға әсерін бағалау үшін
оқушылар мен мұғалімдерден кері байланыс жинау және талдау.

Тәжірибе мен идеялармен алмасу платформасын құру: білім
беруде инновациялық тәсілдерді дамытуға және қолдануға мүдделі мұғалімдер
мен оқушылар қауымдастығын қалыптастыру, тәжірибе, идеялар мен озық
тәжірибелермен алмасуды қамтамасыз ету.

Шығармашылық және сыни ойлауды қолдау: ғылыми
тұжырымдамаларды терең түсінуге ықпал ететін зерттеу тапсырмалары
арқылы оқушылардың шығармашылық ойлау және сыни талдау қабілеттерін
ынталандыру.
Бұл міндеттер жаратылыстану ғылымдарын оқыту процесін жаңартуға
және жақсартуға, оны интерактивті, практикалық және заманауи білім беру
трендтеріне сәйкес етуге бағытталған.

"TED X форматында зерттеу тапсырмаларын жасау арқылы
жаратылыстану пәні сабағын түрлендірудің тың идеялары мен нәтижесі"
педагогикалық идеясының жаңалығы бірнеше негізгі аспектілерде
көрінеді:
TEDx форматын білім беру процесіне интеграциялау: алғаш рет TEDx
әдістерін – идеяларды таратуға арналған белгілі платформаны –
Жаратылыстану пәнін оқытумен біріктіретін тәсіл ұсынылды. Бұл сабақтарды
интерактивті, шабыттандыратын және білімді практикалық қолдануға
бағытталған етуге мүмкіндік береді.

7

Зерттеу қызметіне назар аудару: зерттеу тапсырмаларын
көпшілік алдында сөйлеу элементтерімен бірегей үйлестіруді ұсыну, бұл
оқушылардың зерттелетін тақырыптарға терең енуіне және сыни ойлау
дағдыларын дамытуға ықпал етеді.

Ғылыми мазмұнды жұмсақ дағдылармен үйлестіру: бұл идея
қатаң ғылыми дайындықты коммуникативті дағдыларды дамытумен
біріктіреді, бұл жаратылыстану пәнін оқытудағы инновациялық тәсіл.

Көпшілік алдында тану және сөйлеу арқылы мотивация:
TEDx сияқты көпшілік алдында сөйлеу элементтерін енгізу оқушыларға тек
білім ғана емес, сонымен қатар олардың идеялары мен жетістіктерін білдіру
платформасын ұсынады, бұл оқуға қосымша ынталандыру ретінде қызмет
етеді.

Пәнаралық тәсіл: идеяны қолдану тек жаратылыстану
ғылымдарымен ғана шектелмейді; ол сонымен қатар технология, өнер және
шешендік өнер сияқты басқа салалардағы элементтерді қамтиды, бұл білім
беруді жан-жақты және заманауи талаптарға сай етеді.

Қоғамдық маңызы бар жобаларды құру: оқушылар тек білім
алып қана қоймай, сонымен қатар нақты практикалық қолданылуы мүмкін
жобаларын ұсыну арқылы қоғамға үлес қосады.

Бұл идея жаратылыстану пәнін оқытуды байытуға, оны оқушылар
үшін өзекті және қызықты етуге, сондай-ақ оларды қазіргі әлемде тиімді
8

қызмет пен өзін-өзі көрсетуге дайындауға уәде беретін білім беру әдістерінің
инновациялық бірігуі болып табылады.

"TED X форматында зерттеу тапсырмаларын жасау арқылы
жаратылыстану пәні сабағын түрлендірудің тың идеялары мен нәтижесі"
педагогикалық идеясын іске асырудан мынадай нәтижелер күтіледі:
Жаратылыстануға деген ынта мен қызығушылықты арттыру:
оқушылар оқытудың тартымды және интерактивті форматының арқасында
жаратылыстануға көбірек қызығушылық танытады.
Сыни ойлауды дамыту: күрделі ғылыми тұжырымдамаларды түсінудің
кілті болып табылатын оқушылар арасында ақпаратты талдау, синтездеу және
бағалау дағдыларын жетілдіру.
Көпшілік алдында сөйлеу және презентация дағдыларын жетілдіру:
оқушылар өз идеяларын тиімді жеткізуді, зерттеуді ұсынуды және аудитория
алдында өз көзқарастарын дәлелдеуді үйренеді.
Теориялық білімді практикалық қолдану: Теориялық білім мен
олардың практикалық қолданылуы арасындағы байланысты күшейту, бұл
тақырыпты терең түсінуге ықпал етеді.
Шығармашылық пен инновацияны ынталандыру: оқушыларды
шығармашылық ойлауға және ғылыми мәселелерді шешудің инновациялық
тәсілдерін жасауға ынталандыру.
Пәнаралық интеграция: кешенді талдау және мәселелерді шешу үшін
әртүрлі пәндерден білімді біріктіру қабілетін дамыту.
Білім беру процесін байыту: оқытудың жаңа әдістерін енгізу оқу
процесін байытады, оны серпінді және заманауи білім беру талаптарына
сәйкес етеді.
Білім беру сапасын арттыру: пәнді тереңірек түсіну және оқушылардың
негізгі дағдыларын дамыту арқылы жалпы білім беру нәтижелерін жақсарту.
Қоғамдастық пен ынтымақтастықты нығайту: қоғамдастық сезімін
қалыптастыру және оқушылар, мұғалімдер және білім мен ғылым
саласындағы кеңірек жұртшылық арасындағы ынтымақтастықты дамыту.
9

Бұл нәтижелер оқушылардың оқу сапасы мен дамуына айтарлықтай әсер
ететін неғұрлым белсенді, ынталы және құзыретті оқу ортасын құруға ықпал
етеді.

10

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИДЕЯНЫҢ МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1
БАСТАУЫШ
СЫНЫПТАРДАҒЫ
ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ЗЕРТТЕУШІЛІК
ҚАСИЕТТЕРІН
ДАМЫТУҒЫ
ТЕД
Х
ФОРМАТЫНДАҒЫ ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ МАҢЫЗЫ
ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1
БАСТАУЫШ
СЫНЫПТАРДАҒЫ
ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ЗЕРТТЕУШІЛІК ҚАСИЕТТЕРІН ДАМЫТУҒА АРНАЛҒАН ТЕД Х
ФОРМАТТАҒЫ ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ ҮЛГІЛЕРІ
3.2 ANIMATED DRAWINGS – ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ
БОЙЫНША АВТОРЛЫҚ TED Х ТАПСЫРМАЛАР ЖАСАУ
3.3 АВТОРДЫҢ ОЗЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕСІ
БОЙЫНША ҚҰРАЛҒАН ТЕД Х ФОРМАТТАҒЫ НӘТИЖЕЛІ
ТАПСЫРМАЛАР
ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІМ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

11

КІРІСПЕ
Технология мен ғылым керемет қарқынмен дамып келе жатқан қазіргі
әлемде оқушыларға білім беріп қана қоймай, оларды қораптан тыс ойлауға,
жаңа нәрселерді зерттеуге және ашуға үйрету маңызды. Дәл осы тәсіл TEDx
форматынан шабыттанған жаратылыстану сабағын жаңашыл
түрлендірудің негізі болып табылады.
Біз әр оқушы белсенді қатысушы, зерттеуші және ашушы бола алатын
білім беру процесін құруға тырысамыз. Дәстүрлі фактілер мен формулаларды
жаттаудың орнына, біз оқушыларды қызықты зерттеу тапсырмалары арқылы
жаратылыстану әлеміне енуге шақырамыз. Бұл тапсырмалар жаратылыстану
ғылымын терең түсінуге ықпал етіп қана қоймайды, сонымен қатар сыни
ойлауды, шығармашылықты және нақты мәселелерді шешу дағдыларын
дамытады.
Жаратылыстану сабағын түрлендіру интерактивті оқыту әдістерін
белсенді пайдалануды, технологияларды біріктіруді және әрбір оқушыға жеке
көзқарасты қолдауды қамтиды. Біз оқушыларға теориялық білімнің нақты
өмірде қолданылуын көрнекі түрде көруге мүмкіндік беретін тапсырмалардың
практикалық бағытына назар аударамыз.
Бұл жаңа білім беру парадигмасында әр оқушы тек тыңдаушы ретінде ғана
емес, сонымен қатар TEDx конференцияларында сөйлеген сөздеріне ұқсас
Білім беру процесінің белсенді қатысушысы ретінде сөйлеуге мүмкіндік
алады, онда әр спикер өзінің ерекше көзқарасы мен жаңалықтарымен бөліседі.
Бұл тәсіл пәнге деген қызығушылықты арттырып қана қоймай, оқушыларды
ғылым мен технология әлеміндегі жаңа жетістіктерге шабыттандырады.
Әр сабақ ашылатын және әр жаңалық бізді қоршаған әлемнің күрделілігі
мен сұлулығын түсінуге бағытталған қадам болатын жаратылыстану
әлеміндегі осы қызықты саяхатқа қосылыңыз.

12

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1
БАСТАУЫШ
СЫНЫПТАРДАҒЫ
ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ЗЕРТТЕУШІЛІК
ҚАСИЕТТЕРІН
ДАМЫТУҒЫ
ТЕД
Х
ФОРМАТЫНДАҒЫ ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ МАҢЫЗЫ
Күн сайын жаңа білім мен технология пайда болатын қазіргі әлемде
жаңасын зерттеу және ашу қабілеті негізгі құзыреттілікке айналады.
Сондықтан TEDx форматындағы тапсырмалар бастауыш сынып
оқушыларының зерттеу қасиеттерін дамытуда маңызды рөл атқарады.

TEDx тұжырымдамасы бірегей идеялар мен білімді тарату идеясына
негізделген. Бұл форматты білім беру ортасына көшіру арқылы біз
оқушыларға ақпаратты игеріп қана қоймай, белсенді түрде зерттеуді, сұрақтар
қоюды, тәжірибе жасауды және өз нәтижелерімен бөлісуді ұсынамыз. Бұл
тәсіл сыни ойлауды, мәселелерді шешуге шығармашылық көзқарасты және
көпшілік алдында сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді.

13

Оқушылар ғылыми таным негіздерін енді ғана меңгере бастаған
бастауыш мектепте TEDx форматындағы тапсырмалар оқу процесін қызықты
приключенияға айналдыра алады. Әрбір осындай тапсырма-бұл
қызығушылық пен көбірек білуге деген ұмтылысты ынталандыратын сынақ.
Мысалы, экожүйе моделін құру жобасы немесе қарапайым механизмдердің
жұмыс істеу принциптерін зерттеу балаларға күрделі ғылыми
тұжырымдамаларды түсінуге және олардың нақты әлемде қолданылуын
көруге көмектеседі.

14

Сонымен қатар, TEDx форматындағы тапсырмалар оқытуға жеке көзқарасты
қолдайды. Әр баланың әлемге деген өзіндік көзқарасы бар және мұндай
тапсырмалар барлығына өз идеялары мен ойларын білдіруге мүмкіндік береді.
Бұл өзіне деген сенімділікті арттырып қана қоймайды, сонымен қатар қазіргі
қоғамда өте маңызды коммуникативті дағдыларды дамытуға ықпал етеді.

Маңызды аспект-командада жұмыс істеу дағдыларын дамыту. Жалпы
жобада жұмыс істей отырып, балалар өзара әрекеттесуді, біліммен бөлісуді
және бір-біріне қолдау көрсетуді үйренеді. Мұндай бірлескен тәсіл әлеуметтік
дағдыларды дамытуға ықпал етіп қана қоймайды, сонымен қатар оқушыларды
қазіргі жұмыс әлемінің шындығына дайындайды, мұнда командада жұмыс
істеу қабілеті табыстың ажырамас бөлігі болып табылады.
15

Қорытындылай келе, бастауыш мектептегі TEDx форматындағы тапсырмалар
оқушылардың зерттеу қасиеттерін дамыту үшін жаңа көкжиектер ашады

16

Олар балаларға оқушыларды ғана емес, сонымен қатар жаңа білімді ашуға
және әлеммен бөлісуге дайын зерттеушілерді де көруге көмектесу арқылы
үйретіп қана қоймайды, сонымен қатар шабыттандырады. Бұл әлемде
өзгерістер енгізуге қабілетті білімді, шығармашылық және белсенді ұрпақты
қалыптастырудағы маңызды қадам.

17

ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1
БАСТАУЫШ
СЫНЫПТАРДАҒЫ
ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ЗЕРТТЕУШІЛІК ҚАСИЕТТЕРІН ДАМЫТУҒА АРНАЛҒАН ТЕД Х
ФОРМАТТАҒЫ ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ ҮЛГІЛЕРІ

"Шағын зерттеуші": өз тәжірибеңізді жасау

Тапсырма:
оқушылар
өздерін
қызықтыратын
жаратылыстану құбылысын таңдайды (мысалы, әртүрлі күйдегі су,
өсімдіктердің өсуі, жарықтың қасиеттері) және осы құбылысты зерттеу
үшін өз тәжірибелерін жасайды.
Процесс: оқушылар экспериментті жоспарлайды, қажетті материалдарды
жинайды, эксперимент жүргізеді және нәтижелерді жазады.
Презентация: презентацияны немесе "шағын TEDx сөйлеуді" өз жобаңызды,
бақылауларыңызды және қорытындыларыңызды талқылай отырып дайындау.

18

"Уақыт саяхаты": тарихи ғылыми жаңалықты
зерттеу

Тапсырма: тарихи ғылыми жаңалықты немесе өнертабысты
және оның қазіргі әлемге әсерін зерттеу (мысалы, телефонды ойлап табу,
ауырлық күшін ашу).
Процесс: оқушылар ашылу тарихын зерттейді, оның авторы және ашылудың
мәні туралы ақпарат жинайды.
Презентация: ашылу тарихы мен оның мағынасын сипаттайтын көрнекі
презентация немесе театрландырылған қойылым жасау.

"Эко-детектив": Қоршаған ортаны зерттеу

Тапсырма: Жергілікті экожүйені немесе экологиялық
мәселені зерттеу (мысалы, жергілікті өзеннің жағдайы, мектеп
бақшасындағы өсімдіктердің әртүрлілігі).
Процесс: бақылау, мәліметтер жинау, адамның қоршаған ортаға әсерін талдау.
Ұсыну: зерттелетін объектінің жағдайын жақсарту бойынша ұсыныстармен
есеп немесе презентация дайындау.

19

"Кішкентай астроном": ғарышты зерттеу
Тапсырма: планетарлық объектілерді, жұлдыздарды немесе ғарыштық
құбылыстарды зерттеу (мысалы, ай фазалары, шоқжұлдыздар).
Процесс: аспан денелерін бақылау, модельдер жасау, ғарыш объектілері
туралы ақпарат жинау.
Ұсыну: Күн жүйесінің моделін құру немесе ғарыштық құбылыстар туралы
презентация жасау.

"Жас өнертапқыш": өз өнертабысын жасау
Тапсырма: күнделікті өмірге көмектесетін қарапайым өнертабыстың
моделін ойлап табу және жасау (мысалы, өсімдіктерді суару құрылғысы,
Қарапайым механикалық ойыншық).
Процесс: өнертабысты жобалау, прототиптеу, сынау және жетілдіру.
Ұсыну: өнертабысты көрсету және оның жұмыс принципін түсіндіру.
Бұл тапсырмалар зерттеу дағдыларын дамытуға ықпал етіп қана қоймайды,
сонымен қатар балалардың өз қабілеттеріне деген сенімділігін, қарым-қатынас
жасау және өз идеяларын ұсыну қабілетін қалыптастыруға көмектеседі, бұл
жас ғалымның жеке басының дамуындағы маңызды аспект.

20

21

Coreapp.ai платформасында инновациялық тапсырмалар жасап
идеяларды сізге жоғарыдағы зерттеу тапсырмалары ретінде ұсындым.

Coreapp.ai
платформасында
бастауыш
сыныптардағы
оқушылардың
зерттеушілік
қасиеттерін
дамытуға
арналған
инновациялық тәжірибелік тапсырмалар қорын жинақтауға мүміндік
бар.

22

Бастауыш сынып оқушыларына мәтін, нұсқаулық, медиафайл,
кескін, құжат. Тесттер, ашық сұрақтар, бағалау тапсырмаларын зерттеу
дағдылары мен байланыстыра отырып жасауға мүмкіндік бар.

Бұндай заманауи құралдар қазіргі білім беру жүйесінде таптырмас
құрал.

23

Мұғалім балалардың зерттеу қасиеттерін дамыту бойынша кревтивті
болуы шарт.

24

Түрлі қызықты тапсырмалар құрау мұғалімнің шеберлігіне
байланысты.
Және сол инновациялық зерттеу қасиеттерін дұрыс ұсыну, нәтиже
алу мұғалімнің шеберлігі деп білемін.

25

ANIMATED DRAWINGS – ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ БОЙЫНША
АВТОРЛЫҚ TED Х ТАПСЫРМАЛАР ЖАСАУ
Бұл жасанды интеллект бойынша авторлық тапсырмалар құрауға
болады. Оқушылардың түрлі қиялдары бойынша жасалған кейіпкерлерді осы
жасанды интеллект бағдарламасында қозғалту арқылы балалалардың
зерттеушілік қабілеттерін дамытуға болады.

26

Мысалы: жаратылыстану пәні сабақтарында табиғатты зерттеуге
арналған кейіпкерлердің фотасын оқушыларға салдыру арқылы сол
кейіпкерлерді қозғалтып бастауыш сынып оқушыларының танымдық
қабілеттерін дамытуға болады.

27

28

АВТОРДЫҢ ОЗЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕСІ БОЙЫНША
ҚҰРАЛҒАН ТЕД Х ФОРМАТТАҒЫ НӘТИЖЕЛІ ТАПСЫРМАЛАР

Жанартау эксперименті
Мақсаты: химиялық реакцияларды зерттеу.
Материалдар: жанартау үлгісін жасау үшін ас содасы, сірке суы, бояғыш,
пластилин немесе саз.
Процесс: жанартау үлгісін жасаңыз, кратерге ас содасын қосыңыз, содан
кейін бояғышпен араласқан сірке суын баяу құйыңыз.
Бақылаулар: оқушылар сірке суы мен сода арасындағы химиялық
реакциядан туындаған жанартаудың "атқылауын" бақылайды.

29

Өсімдіктермен тәжірибе

Мақсаты: фотосинтез процесін бақылау.
Материалдар: бұршақ немесе басқа тұқымдар, су, жер құмыралары.
Процесс: тұқымдарды кәстрөлдерге отырғызыңыз және олардың өсуін
бақылай отырып, үнемі суарыңыз.
Бақылаулар: жарық, су және қоректік заттардың өсімдіктердің өсуіне қалай
әсер ететінін талқылау.

30

Кемпірқосақ жасау
Мақсаты: жарықтың қасиеттерін зерттеу.

Материалдар: бір стақан су, Ақ қағаз, фонарь немесе күн сәулесі.
Процесс: жарықты бір стақан су арқылы қағаз парағына бағыттаңыз.
Бақылаулар: жарықтың сынуы қағазда кемпірқосақ тудыратынын бақылау.

31

Магниттік тәжірибелер
Мақсаты: магнит өрістерін зерттеу.

Материалдар: Магниттер, металл және металл емес заттар.
Процесс: магнитке қандай заттар тартылатынын анықтау үшін магниттерді
пайдаланыңыз.
Бақылаулар: магниттік және магниттік емес материалдар арасындағы
айырмашылық, магниттердің полярлығын зерттеу.

32

Шарлар және статикалық электр
Мақсаты: статикалық электр энергиясын бақылау.

Материалдар: шарлар, жүн маталар.
Процесс: шарларды үрлеп, жүн матаға ысқылаңыз.
Бақылаулар: шарларды әртүрлі беттерге және басқа шарларға тарту арқылы
тәжірибе жасау.

33

ҚОРЫТЫНДЫ.
Қорытындылай келе, жаратылыстану сабақтарында TEDx форматында
зерттеу тапсырмаларын енгізу білім беруде жаңа көкжиектер ашады деп
айтуға болады. Бұл тәсіл оқыту әдістерін жаңартып қана қоймайды, сонымен
қатар білім беру процесінің мәнін өзгертеді, оны интерактивті, практикалық
және бастауыш сынып оқушылары үшін ынталандырады.

Зерттеу тапсырмаларын қолдану балалардың жаратылыстану
ғылымдары туралы терең білімдерін қалыптастыруға ғана емес, сонымен
қатар сыни ойлау, проблемаларды шешу, қарым-қатынас қабілеттері және
жаңа нәрселерді үйренуге шығармашылық көзқарас сияқты маңызды
дағдыларды дамытуға көмектеседі. Бұл дағдылар олардың тез өзгеретін
әлемде сәтті бейімделуіне және дамуына ықпал етеді.

34

Сонымен қатар, оқушыларды ғылыми жобалар арқылы білім беру
процесіне белсенді қатысуға тарту оларды өз бетінше ашуға шабыттандырады
және ғылыми білім мен зерттеуге деген қызығушылықты арттырады. Бұл
оқушыларға білім алуға ғана емес, сонымен бірге бұл білімді нақты өмірде
қалай қолдануға болатындығын түсінуге мүмкіндік береді, бұл білім берудің
құндылығы мен өзектілігін едәуір арттырады.

TEDx идеяларын білім беру процесіне енгізу-бұл әр оқушы өзін белсенді
және ынталы сезінетін заманауи білім беру ортасын құруға бағытталған қадам.
Бұл білім беру әдістемелерін дамытудың жаңа кезеңі, онда оқу процесі білім
көзі ғана емес, сонымен қатар әр оқушының жеке қасиеттері мен дағдыларын
дамытуға арналған алаң болады.
35

Осылайша, TEDx форматындағы зерттеу тапсырмалары арқылы
жаратылыстану сабақтарын жаңарту тек әдістемелік жаңару ғана емес,
сонымен қатар қазіргі әлемнің сын-тегеуріндеріне қарсы тұруға дайын білімді,
креативті және мақсатты тұлғалардың жаңа буынын дайындауға бағытталған
терең және мағыналы өзгеріс болып табылады.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31
қазандағы № 604 бұйрығы.
2 Сергеева Л.А. Ашық практикаға бағытталған тапсырмаларды шешу
процесінде бастауыш сынып оқушыларының ғылыми-зерттеу қызметін
дамыту // Герцен оқулары. Бастауыш білім беру. 2017, Т. 8, №2. – С. 35-40.
3 Середенко П. В. жаңа буынның білім беру стандарттарына көшу жағдайында
бастауыш сынып оқушыларының зерттеу дағдылары мен дағдыларын дамыту.
Монография. 2014ж. - 207с.
4 Савенков А. И. оқытуға зерттеу тәсілінің психологиялық негіздері. -М.: Ось89, 2006. – 480 б.
5 Педагогикалық энциклопедиялық сөздік / бас ред. Б. М. Бим-Бад. — 3-ші
басылым. — Мәскеу: Үлкен орыс энциклопедиясы, 2009. — 527 Б.
6 Савенков, А. И. оқушыларды зерттеушілік оқытуды ұйымдастыру және
мазмұны / А. И. Савенков. – М.: Қыркүйек, 2003. – 204 б.
36