ІІ – нұсқа

1. Эхолоттың көмегімен тереңдігі 150 м теңіздің түбіне жиілігі 30 кГц сигналды жіберген уақыттан бастап оны қайтадан қабылдағанға дейін 0,2 с уақыт өтті. Дыбыстың ұзындығын есептеңдер.

1. 50 м

2. 0,05 м

3. 30 м

4. 25 м

5. 0,025 м

2. Төмендегі тұжырымдардың гелиоцентрлік теорияның дұрыстығын дәлелдейтіні:

1. күннің формасы шар тәрізді.

2. жердің формасы (пішіні) шар тәрізді.

3. планеталар күннің айналасында қозғалады.

4. планеталар жердің айналасында қозғалады.

5. жер өз осімен айналады.

3. Күннің тұтылуы неліктен болатынын көрсетіңдер.

1. Күн мен Жердің арасынан басқа планеталардың өтуінен.

2. Жерге кометалардың көлеңкесі түскеннен.

3. Айға Жердің көлеңкесі түскеннен.

4. Жерге Айдың көлеңкесі түскеннен.

5. Айдың тартылу әсерінен Күн сәулесінің түзу сызықты бағыттан ауытқуы нәтижесінен.

4. Теңіз бетіндегі екі толқынның ара қашықтығы 4 м. Толқында тербелген қайық тербелісінің периоды 1,5 с. Толқын жылдамдығын есептеңдер.

1. 6 м/с.

2. 12 м/с.

3. 2,7 м/с.

4. 0,4 м/с.

5. 5,3 м/с.

5. Күн жүйесінің денеге әрекет ететін ауырлық күшінің шамасы көбірек планетасын көрсетіңдер.

1. Марста.

2. Юпитерде.

3. Сатурнда.

4. Нептунда.

5. Уранда.

6. Бақылаушы жер экваторында тұрса аспан экваторы көкжиекпен салыстырғанда қалай орналасқанын көрсетіңдер.

1. Параллель.

2. 30⁰ бұрыш жасай.

3. Перпендикуляр.

4. Көкжиекпен сәйкес келеді.

5. 45⁰ бұрыш жасай.

7. Әлемнің гелиоцентрлік жүйесінің негізін қалаушы:

1. К. Птолемей.

2. Д. Бруно.

3. Н. Коперник.

4. И. Кеплер.

5. Тихо Браге.

8. Полярлық бөрігі бар планеталар:

1. Меркурий мен Шолпанда.

2. Тек қана Меркурийде.

3. Тек қана Шолпанда.

4. Жерде, Марста.

5. Тек қана Жерде.

9. Эклиптика – бұл:

1. шоқжұлдыз белдеуі.

2. планетаның белдеуі.

3. күннің аспан сферасы бойынша жылдық жолы.

4. айдың траекториясы.

5. планеталардың қозғалыс траекториясы.

10. Дененің экватордағы және Жер полюсіндегі салмағы ...

1. бірдей.

2. бірдей емес, экваторда көп.

3. бірдей емес, полюсте көп.

4. қыста экваторда көп, ал жазда аз.

5. қыста полюсте көп, ал жазда аз.

11. Белгілі бір орында жылдың кез келген күні мен тәуліктің әр сәтінде жұлдызды аспанның көрінісін анықтау үшін қолданады:

1. аспан сферасының атласы.

2. астрономиялық күнтізбе.

3. телескоп.

4. жұлдызды аспанның жылжымалы картасы.

5. жұлдыздар каталогы.

12. Сұрапыл жел мен шаңның жылдамдығы 100 м/с-қа дейін болатын планета:

1. Марс.

2. Жер.

3. Шолпан.

4. Меркурий.

5. Жер және Шолпан.

13. Адамзаттың тұңғыш ғарышкері –

1. Т. Әубәкіров.

2. Ю. Гагарин.

3. Т. Мұсабаев.

4. Н. Армстронг.

5. Э. Олдрин.

14. Аспан сферасының үлкен дөңгелегінде өтетін көрінерлік жылдық қозғалыс – бұл

1. зодиакты белдеу.

2. эклиптика.

3. аспан экваторы.

4. негізгі аспан меридианы.

5. нақты көкжиек.

15. Жер тобындағы серіктері бар планеталар –

1. Меркурий, Жер.

2. Шолпан, Марс.

3. Жер, Шолпан.

4. Марс, Меркурий.

5. Жер, Марс.

16. Күн мен түннің алма-кезек ауысуының басты себебі:

1. жердің осінің төңірегінде үздіксіз айналуы.

2. жердің Күн төңірегінде айналуы.

3. жердің өз осінің және Күн төңірегінде үздіксіз айналуы.

4. күннің батуы мен шығуы.

5. айдың Жер төңірегінде айналуы.

17. Айдың ауысу фазасының ұзақтығы 29,53 тәулік. Бұл период (мерзім) –

1.синодтық ай;

2.сидерлік ай;

3.Тропиктік жыл.

1. 2.

2. 3.

3. 1, 3.

4. 1.

5. 2, 3.

18. Күн желі дегеніміз:

1. ғарыштық кеңістікте күн шығаратын, сиретілген ыстық плазманың үздіксіз тасқыны.

2. күнге бағытталған жылы ауаның ағындары.

3. күннен жерге қарай берілген бөлшектер ағыны.

4. күннің әсерінен жер атмосферасына кіретін ғарыштық шаң.

5. күннің атмосфералық қабатының конвекциялық орын ауыстыруы.

19. «Булану эффектісі» салдарынан температураның тәуліктік ауытқуы болмайтын күн жүйесіндегі планета:

1. Меркурий.

2. Марс.

3. Шолпан.

4. Юпитер.

5. Сатурн.

20. Аспан шкаласындағы бөліктің құны дегеніміз:

1. аспаптың көмегімен өлшенетін максимал мән.

2. аспаптың бағасы.

3. шкаладағы екі мәннің айырмасы.

4. аспаптың бір бөлігіне сәйкес өлшенетін шаманың мәні.

5. шкаладағы бөліктердің саны.

21. Көкжиек сызығы бойымен өлшенетін шырақ вертикалына дейінгі бұрыш –

1. Зенит.

2. Азимут.

3. Шырақ биіктігі.

4. Аспан сферасы.

5. Шоқжұлдыз.

22. Планеталар массасын анықтауға болады:

1. Кеплердің І заңы бойынша.

2. Кеплердің ІІ заңы бойынша.

3. Кеплердің ІІІ заңы бойынша.

4. Кеплердің ІІ және ІІІ заңы бойынша.

5. Кеплердің жалпылама заңы бойынша.

23. Астрономиялық денелерге жататыны:

1. Жұлдыздар.

2. Планеталар.

3. Кометалар.

4. Аметистер.

5. Метеориттер.

24. Дүние полюсі бұл:

1. Жердің солтүстік полюсі.

2. Жердің оңтүстік полюсі.

3. Дүние осі мен аспан сферасының қиылысыу нүктесі

4. жердің географиялық солтүстік полюсі

5. Жердің географиялық оңтүстік полюсі

25. Астрономиялық ең негізгі зерттеу құралының атауы:

1. Микроскоп

2. Телескоп

3. Линза

4. Окуляр

5. Дүрбі

І – нұсқа

1. Меркурий құрлымы,рельефі,жылуөткізгіштігі бойынша ұқсас:

1. Шолпанға

2. Айға

3. Марсқа

4. Юпитерге

5. Нептунға

2. Дүние полюсі бұл:

1. Жердің солтүстік полюсі

2. жердің оңтүстік полюсі

3. Дүние осі мен аспан сферасының қиылысыу нүктесі

4. жердің географиялық солтүстік полюсі

5. Жердің географиялық оңтүстік полюсі

3. Ғаламға кірмейтіндер:

1. Жұлдыздар

2. Планеталар

3. Әлем

4. кометалар

5. астероидтар

4. Экваторлық кординаталар-

1. еңістік пен тура көтерілу.

2. Ендік және бойлық

3. азимут және биіктік

4. азимут және тура көтерілу

5. еңістік және ендік

5. Астрономиялық ең негізгі зерттеу құралының атауы:

1. Микроскоп

2. Телескоп

3. Линза

4. Окуляр

5. Дүрбі

6. Жер тобының ғаламшарларына кірмейтіні:

1. Юпитер (Есекқырған)

2. Марс (қызыл жұлдыз)

3. Жер

4. Венера

5. Меркурий

7. Бір меридианда орналасқан мекендердегі уақыт атауы:

1. Жергілікті

2. белдеулік

3. декреттік

4. жаздық

5. Гринвингтік

8. Астрономия пайда болды:

1. қызығушылықтан

2. физикадан

3. адамдардың тағдырын боолжау үшін

4. уақытты өлшеу үшін және аспан денелерінің қозғалысын бақылау үшін

5. Жаңа материалды алу үшін

9. Айда отмосфера жоқ,себебі:

1. айда газ тәрізді заттар жоқ.

2. ол-170⁰С түнгі мерзім кезінде қатаяды

3. Айда ауырлық күші жердегіден аз,сондықтан газ молекулаларын ұстап тұра алмайды

4. онда молекулалар жылдамдығы жердегіден аз

5. Жердің тартылысы айдың атмосферасын жұтады.

10. Қазақстанда қолданылатын күнтізбе:

1. Григориан уақыты

2. Юлиан уақыты

3. ай уақыты

4. күн уақыты

5. жұлдыздық уақыт

11. Күн жүйесіндегі планеталардың орбитасыне тәріздес болып келеді:

1. Эллипс

2. Шеңбер

3. Парабола

4. Эллпс және парабола

5. Гипербола

12. Метеориттер планеталардың атмосферасында жанады,себебі:

1. атмосферада оттегі болғандықтан

2. атмосфера температурасы ғарыш кеңістігінің температурасынан жоғары

3. Метеориттердің температурасы ауадағы қозғалыс үйкелісінен он мыңдаған градусқа дейін көтеріледі

4. метеориттердің жылдамдығы үлкен болғандықтан

5. Метеориттер жанып кетпейді,олар атмосфераға кірген кезде шашырайды.

13. Ауысым мерзімінің халықаралақ сызығы –бұл:

1. 180⁰ меридианы

2. Гривинч меридианы

3. 90⁰ Меридианы

4. 90⁰ параллелі

5. Экваторы

14. Аспанның нақты шекарасы анықталған белгілі бір бөлігі-

1. аспан сферасы

2. жұлдыздар

3. шоқжұлдыз

4. күн жүйесі

5. аспан денелері

15. Жерден бақылаған аспан денесінің бұрыштық диаметрі 4есе артты.Себебі дене мен Жер арасындағы қашықтық:

1. 4 есе артты

2. 4 есе кеміді

3. 2 есе артты

4. 2 есе кеміді

5. 8 есе кеміді

16. Ғарыш кеңістігіндегі жекеленген денелерде немесе денелер жүйесінде болып жатқан құбылыстарды зерттейтін ғылым атауы:

1. физика

2. химия

3. астрономия

4. биофизика

5. геология

17. Төмендегі дәлелдеменің гелиоцентрлік теорияда мүмкін емесі:

1. күн шар тәріздес формада болады

2. жер шар тәрізді форомада болады

3. планеталар күнді айнала қозғалады

4. планеталар жерді айнала қозғалады

5. жер өз өсімен айналады

18. Аспан денелері қозғалысын бақылауға арналған орын аталуы:

1. консерватория

2. обсерватория

3. амбулатория

4. лаборатория

5. акватория

19. Ай бетінде сақина таулар- кратерлер пайда болу себебі:

1. атмосферасы жоқ Айда метеориттер ай бетіне соғылып жарылады да, Ай топырағын жан-жаққа шашыратады.

2. вулканның әсерінен

3. айдағы процестердің нәтижесінен

4. кратерлер-ғылыми зерттеулердің нәтижесі

5. цивилизацияның ізі

20. Аспан денесіне қарағанда көру бағытана перпендикуляр орналасқан жер радиусы көрінетін бұрыш-

1. параллакс

2. көкжиектік параллакс

3. вертикальді параллакс

4. базис

5. параллакстық ығысу

21. Астрономияның бөлімдерін көрсетіңдер:

1) Космонавтика 3) Космогония

2) Астрология 4) Космология

1. 2, 4.

2. 1,3,4.

3. 1,2.

4. 2,3,4.

5. 3,4.

22. Айдың фазалық ауысуының ұзақтығы:

1. сидерлік ай (жұлдыздық ай)

2. синодтық ай (өліаралық ай)

3. декада (онкүндік)

4. жаңа ай

5. ай уақыты

23. Күннің тұтылуының себебі...

1. Құбылмалы ауа райы

2. Жердің өз өсімен айналуы

3. Ай Күн мен Жердің арасынан өткенде Күннің көзін кілегейлеп қалады.Осы кезде жер бетіне ай көлеңкесі түседі

4. Күннің айналасында жердің қозғалысы

5. Күннің, Айдың, Жердің өзара орналасуында Жер Ай бетіне көлеңкесін түсіреді

24. Кеплердің екінші заңы-

1. планетаның күннен алыстығы

2. планета қозғалыстарының бірқалыпты емес екендігін анықтайды

3. планета қозғалыстарының бірқалыпты екенін анықтайды

4. планета орбитасының пішінін анықтайды

5. планеталардың орбиталық периодтарымен олардан күнге дейінгі қашықтық арасындағы байланысты анықтайды.

25. Аңшы мылтық даусының жаңғырығын 4,5 с өткен соң естиді. Мылтық даусын шағылдыратын бөгеттің орналасу қашықтығы (дыбыстың таралу жылдамдығы 340 м/с)

1. 765 м.

2. 425 м.

3. 13 мм

4. 76 м

5. 1530 м.