Топтық жұмыс барысында
ынтымақтастық және сыни ойлау дағдыларын
қалыптастыру
Бүгінгі таңда білім беру
жүйесі оқушылардың тек қана білім алуын ғана емес, сондай-ақ
олардың тұлғалық және әлеуметтік дағдыларын да дамытуға
бағытталған. Бұл бағытта топтық жұмыс ерекше орын алады, өйткені ол
оқушылардың ынтымақтастық және сыни ойлау дағдыларын қалыптастыруға
зор ықпал етеді. Топтық жұмыс барысында әр оқушы өз пікірін білдіре
отырып, басқалардың пікірлерін тыңдайды, өз ойларын жүйелі түрде
жеткізуге тырысады, сонымен қатар тапсырманы орындау үшін бірлесе
жұмыс істейді. Бұл үдеріс оқушылардың коммуникативтік дағдыларын,
әлеуметтік жауапкершілігін және сыни ойлау қабілеттерін
дамытады.
Ынтымақтастық — бұл бірлесіп
жұмыс істеп, ортақ мақсатқа жету үшін өзара әрекеттесу. Топтық
жұмыс барысында ынтымақтастық дағдылары қалыптасады, өйткені әр
оқушының пікірі мен идеясы топтық шешімге әсер етеді. Топ мүшелері
бір-біріне көмек көрсету арқылы ортақ мақсатқа жетуге ұмтылады.
Ынтымақтастықта жұмыс істей отырып, оқушылар өзара құрмет пен
түсіністікке үйренеді. Олар бір-бірінің күшті жақтарын көріп, әлсіз
тұстарын бірге жеңуге тырысады.
Топтық жұмыс оқушыларды ортақ
міндеттерді шешуге, қиындықтарды бірге еңсеруге үйретеді. Бұл
әлеуметтік дағдылар өмірде және болашақта аса маңызды, өйткені біз
әрдайым бір-бірімізбен жұмыс істеп, адамдармен қарым-қатынас
жасауымыз қажет. Оқушылар топтық жұмыс арқылы бір-бірін тыңдауды,
басқа адамдармен тиімді жұмыс істей білуді, әрі өзара көмек көрсету
қабілетін дамытады. Сонымен қатар, әр оқушы өз пікірін айтқанда
басқаларды құрметтеуді, диалог құруды
үйренеді.
Сыни ойлау — бұл проблемаларды
шешу және шешім қабылдау кезінде логика мен дәлелдерге негізделген
ойлау процесі. Топтық жұмыс сыни ойлау дағдыларын дамытуда маңызды
құрал болып табылады. Топ ішінде оқушылар түрлі пікірлер мен
көзқарастарды ести отырып, өз ойларын қайта қарауға, ойлануға және
әртүрлі жағдайларға сыни тұрғыдан қарауға
үйренеді.
Оқушылар әр түрлі
көзқарастарды талқылай отырып, өз пікірін дәлелдей білу дағдысын
меңгереді. Олар мәселені тек бір қырынан емес, бірнеше қырынан
қарауды үйренеді. Бұл сыни ойлаудың негізгі элементі болып
табылады, өйткені сыни ойлау адамның бір мәселе туралы түрлі
ойларды салыстырып, дұрыс шешімге келуге негізделеді. Топтық жұмыс
кезінде оқушылар бір-біріне сұрақтар қойып, пікірлерін
дәлелдегенде, олардың сыни ойлау дағдылары дамиды. Олар тек өз
пікірін білдіріп қана қоймай, басқа адамдардың пікірлерін де
тыңдайды, оларды бағалайды және қорытынды
шығарады.
Топтық жұмыс барысында сыни
ойлау дағдыларын дамыту жолдары:
1. Мәселені талқылау және
шешім қабылдау: Топтар бір мәселеге қатысты пікірталас жүргізгенде,
әрбір мүшенің ойы тыңдалады және талқыланады. Бұл сыни ойлауды
дамытудың маңызды тәсілі. Әр оқушы өз пікірін дәлелдеп, мәселенің
бірнеше қырын қарастырып, түрлі шешімдерді ұсынады. Осылайша,
оқушылар өз ойларын логикалық негізде құрып, пікірталас жүргізу
дағдыларын жетілдіреді.
2. Сұрақ қою және пікір
алмасу: Топтық жұмыс кезінде сұрақ қою арқылы оқушылар өздеріне
және басқаларға жаңа ойлар мен идеяларды іздеуге мүмкіндік алады.
Пікір алмасу сыни ойлау дағдысын дамытуға және ойлау қабілетін
тереңдетуге ықпал етеді.
3. Рөлі мен жауапкершілігін
түсіну: Топтық жұмыста әрбір оқушы өз рөлін атқарып, тапсырманы
орындау үшін жауапкершілік алады. Бұл процесс оқушылардың жеке
көзқарастарын дамытуға, пікір айту мен тыңдаудың маңыздылығын
түсінуге ықпал етеді.
4. Талдау және бағалау: Топтың
жұмысы аяқталғаннан кейін оқушылар өз жұмыстарын талдайды және
бағалайды. Бұл сыни ойлауды дамытудың тағы бір тиімді әдісі болып
табылады. Оқушылар өздерінің және басқа топ мүшелерінің жұмысын
бағалай отырып, алдағы уақытта не нәрселерді жақсарту керек
екендігін түсінеді.
Топтық жұмыс — бұл оқушылардың
ынтымақтастық және сыни ойлау дағдыларын дамыту үшін тиімді әдіс.
Осы үдеріс барысында оқушылар бір-бірімен пікір алмасып, ортақ
мақсатқа жету үшін бірге жұмыс істейді. Олар өзара пікірталас
жүргізіп, әр түрлі шешімдер мен ұсыныстарды қарастырып, сыни
тұрғыдан ойлау қабілетін дамытады. Бұл дағдылар оқушыларға тек оқу
барысында ғана емес, сонымен қатар болашақ өмірінде де маңызды рөл
атқарады. Топтық жұмыс оқушылардың өзара құрметін арттырып,
бір-біріне көмек көрсетуге және әрдайым жаңа идеялар мен пікірлерді
ашық түрде қабылдауға үйретеді.
