Сабақтың тақырыбы

Төрт түлік туралы жырлар

Сілтеме

Әдебиеттік оқу оқулығы Алматы «Атамұра» 2014 ж.

Авторлары: Т. М. Әбдікәрімова, С.Р.Рахметова, Б.Т.Қабатай

Жалпы мақсаттары

Оқушылар түрт түліктердің түрлерімен танысып, оның пайдасын, ерекшелігін бір-бірінен ажырата алады.

Міндеттері

Оқушыларға төрт түлік малдың төлдерінің атауларымен таныстыру, төрт түлік мал туралы түсініктерін одан әрі кеңейтіп, сабақ барысында сөздік қорын молайту.Оқушылардың мәнерлеп оқу дағдыларын дамыту. Төрт түліктің пайдасы туралы білімдерін толықтыру, тіл байлығын, ой өрісін, іскерлік дағдыларын, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру.

Оқыту нәтижесі

Оқушылар түрт түліктің түрлерімен таныса отырып, оның пірімен, пайдасымен, дыбысталуымен танысады, біледі, ақпарат жинайды.

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің іс-әрекеті:

Оқушы іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі

Тыныштық мезеті

Барлықтарыңыз көздеріңізді жұмыңыз. Сіз табиғаттың ең көркем жерінде екенін елестеңіз. Сіз жұмсақ, жасыл шалшықта жалаң аяқ жүрсіз. Жасыл шөп сіздің аяғынызды сипап жатқан сезімде боласыз (тыныштық). Күннің көзі жер бетін қыздыруда (тыныштық). Сіз гүлдің, шөптің және балдың иісін сезесіз (тыныштық). Сіз әлі өзеннің сыңғырлағанын, көңілді құстар ән салып жатқанын естисіз ….. (тыныштық).
Тыныштықта тұрып, өзімізді тындайық, табиғат-анамызды тындайық. Алақандарыңызды күннің көзіне жайыңыз, күннің сәулелерін сезіңіз (тыныштық). Қазір біз көзімізді ақырын ашып, бізге өмір, денсаулық, қуаныш және жақсы көңіл күй сыйлаған Ана-Табиғатқа «Рахмет» деп айтамыз.

Оқушылар көздерін жұмып, мұғалімді мұқият тыңдайды.

Үй тапсырмасын сұрау

«Ыстық орындық» әдісі

Оқушылардан өткен тақырыпты сұрақ-жауап арқылы сұрау.

1) Өлеңде анасы баласын жұбататын өлең жолдарын айтып бер.

Жауабы: Әлди, әлди, ақ бөпем,

Ақ бесікке жат, бөпем.

Жылама, бөпем, жылама,

Жілік шағып берейін,

Байқұтанның құйрығын

Жіпке тағып берейін.
2) «Бесік жыры» өлеңінде анасы баласын жақсы көрген сезімін қандай сөздермен білдірген?

Жауабы: аппағым, шырағым, жаным менің, жүрегім.
3) Анасы баласын кім болғанын қалайды?

Жауабы: батыр, ұста, шешен, балуан, ғалым.
4) «Бесік жырын» қай уақытта айтады?

Жауабы: бесік жырын сәбиді ұйықтатар мезгілде айтады.
5) «Көп қиыннан өтерсің, мақсатыңа жетерсің» деген жолды қалай түсінесің?

Жауабы: Алдыннан кездескен қиыншылықты жеңіп, мақсатына жет.

Қызығушылығын ояту

«Төрт түлік малдың» дыбысын тыңдату.

Оқушылар дыбысты тыңдап, мұқият жауап береді.

Білу, түсіну

Мынау ненің суреті?                                               
-Дұрыс, сиыр. Сиырдың пайдасы қандай? 
Одан не аламыз?                                       
Балалардың жауаптары: 
Сиырдың төлін - бұзау дейміз. Сиырдан біз сүт, ет, тері аламыз. Ал сүттен қаймақ, май, ірімшік, айран аламыз. Сиырдың атасы -Зеңгі баба. 
Сиырды аухау-аухау неме маук-маук деп шақырамыз. Сиыр шөп, су, жем жейді.
Келесі ненің суреті?                                                           -Дұрыс, жылқы. Жылқының пайдасы қандай? Одан не аламыз?

Балалардың жауаптары: 
Жылқының төлі-құлын. Жылқыны көлік ретінде пайдаланамыз.
 Көбінесе, арбаға жегеміз.(отын, шөп, су, жүк тасығанда) Жылқыдан біз сүт, ет, тері аламыз Сүтінен қымыз жасайды. Қымыз-шипалы сусын. Оны өкпе ауруына емдік ретінде қолданады. Жылқы жем, су, шөп жейді.Жылқының атасы-Қамбар ата. Оны құрау-құрау деп шақырады.
Келесі ненің суреті?
-Дұрыс, қой. Қойдың пайдасы қандай? Одан не аламыз?                
Балалардың жауаптары: 
Қойдың төлі-қошақан.Қойды Шопан ата бағады. Қойды пұшайт-пұшайт деп шағырады. Қойдан ет, жүн, тері аламыз. Жүннен әжелер байпақ, , қолғақ т.б тоқиды.
Келесі ненің суреті?
Балалардың жауаптары:
-Дұрыс, ешкі. Ешкінің төл-лақ.                 
 Ешкі шөре-шөре деп шақырады.
 Ешкіден ет, түбіт аламыз. Әжелеріміз түбіттен шәлі, байпақ, қолғақ тоқиды.
Келесі  ненің суреті?
Балалардың жауаптары:
-Дұрыс, түйе. Түйенің төлі-бота.       
Түйе киелі жануар. 
Ол ұзақ уақыт бойы су ішпей жүре алады. 
Түйенің атасы-Ойсылқара. Түйені көс-көс деп шақырады. Түйені көлік ретінде пайдаланамыз. Түйенің сүтін сусын ретінде ішеді. Шұбат ашытады. Ол-айраннан сұйық, қымыздан қою. Оның емдік те қасиеті бар.
Кәне қай жануар қалай дыбыстайтынын айтып жіберейікші!

•    Сиыр мөңірейді;
•    Жылқы кісінейді;
•    Түйе боздайды; 
•    Қой,ешкі  маңырайды;

Енді балалар осы жануарларды қалай шақырады екенбіз, кім айтады?

•    Сиырды-аухау-аухау дейміз.
•    Түйені-көс-көс дейміз.
•    Жылқыны-қырау-қырау дейміз.

 •    Қойды-пұшайт-пұшайт 
•    Ешкіні-шөре-шөре дейміз.

Енді балалар осы жануарлардың төлдерін қалай атайды екенбіз, кім айтады?

•    Сиырдың баласын-бұзау дейміз.
•    Түйенің баласын-бота дейміз.
•    Жылқының баласын -құлын дейміз.
•    Қойдың баласын-қозы дейміз. 
•    Ешкінің баласын-лақ дейміз.

Сұрақтарға жауап береді, мұқият тыңдайды.

Сергіту сәті

Ойын: «Төлін тап»

Оқушылар малдың төлін табады.

Қолдану

Оқулықпен жұмыс

Әр топтан бір-бір оқушыдан өлеңді мәнерлеп оқыту.

Мәтінді оқиды.

Талдау

Сұрақ-жауап:

1.Құлынның мүшелерін неге теңейді?

2. Сиыр малының сипаттары қандай?

3. Қой малының сипаттары қалай суреттелген?

4. Ешкі малының сипаты қалай суреттелген?

Дәлелдейді, жинақтайды, қателерін түзетеді.Бір-бірлеріне сұрақтар қояды.

Жинақтау

Топтық жұмыс

«Кубизм» әдісі.

І топ: Қолданыңыз: төрт түлік малдың пайдасы туралы айту.

ІІ топ: Суреттеңіз: кез келген төрт түлік малдың біреуінің суретін салу.

ІІІ топ: Салыстырыңыз: үй жануары мен жабайы жануарды салыстыру.

ІV топ: Сипаттаңыз: төрт түлік малды сипаттау.

Топтық тапсырмаларды орындайды.

Қорытынды

Сұрақ-жауап:

1) Төрт түлік малдар қалай дыбыстайды?

2) Төрт түлік малды қалай шақырамыз?

3) Төрт түліктің пірлерін ата.

4) Төрт түліктің малдың пайдасын айт.

Сұрақтарға жауап беру.

Үйге тапсырма:

Өздері қалаған өлеңді жаттау.

Күнделіктеріне жазып алады.

Бағалау

Оқушыларды бағалау.

Бір-бірлерін ,

өзін -өзі бағалайды.

Кері байланыс