Тұқымқуалаушылық белгілерінің цитологиялық негізі.

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:

10.2.Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Қарақия кәсіптік колледжі

Мұғалімнің аты-жөні: Тінәлі Ботакөз Оразбайқызы

Топтар: 1 курс

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Тұқымқуалаушылық белгілерінің цитологиялық негізі.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.2.4.2.- дигибридті будандастыру, жыныспен тіркескен тұқым қуалаумен көп аллельділіктің цитологиялық негіздерін есептер шығаруда қолдану.

Сабақ мақсаттары:

Барлық студенттер:

Тұқымқуалаушылықтың цитологиялық негіздерін сипаттайды.

Студенттердің басым бөлігі:

Тұқымқуалаушылық цитологиялық белгілерінің айырмашылығына мысал келтіреді, сызбанұсқасын салады

Кейбір студенттер:

Тұқымқуалаушылықтың белгілерінің цитологиялық негіздеріне берілген есептерді Мендель заңдарының тұжырымдамасын пайдаланып шығарады және дәлелдейді.

Бағалау критерийі

Бағалау критериі:

- Г. Мендельдің заңдылықтарын түсіндіру үшін оның тәжірибелерін сипаттайды, бірінші ұрпақ бұдандары қалай пайда болатынын түсіндіреді.

- Мендельдің бірінші және екінші заңдарының цитологиялық негіздерін салыстырады, мысал келтіреді.

- берілген үлгіге қарап есептер шығару және жауаптарын дәлелдеу.

Тілдік мақсат:

Терминология мен сөз тіркестер жиынтығын қолданады:

Цитология, рецессивті ген, доминантты ген, мейоз, гомозигота, гетерозигота, гамета, фенотип, генотип, тұқымқуалаушылық, моногибридті бұдандастыру,

Жалпыұлттық құндылықтарды қалыптастыру.

Сабақ барысында айтылым мен жазылымға сәйкес биологиядық жұмыс тілін қалыптастырады.

Құндылықтарға баулу

Өмір бойы білім алу, ынтымақтастық, құрмет, азаматтық жауапкершілік.

АКТ дағдысынқолдану

Интербелсенді тақта аудиовизуалды материалды демонстрациялауға қолданылады.

Пәнаралықбайланыс

Генетика, математика, химия

Алдыңғы білім

Тұқымқуалаушылық ерекшеліктерін біледі.

Жоспар

Жоспарлан-ған кезеңдері

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз).

Ресурстар

Басталуы.

4 мин

4-5 мин

1-2 мин

Ұйымдастыру кезеңі.

• Студенттермен амандасу, түгендеу.

• Жағымды психологиялық ахуал орнату.

- Әр студент өз қалауы бойынша жесі түрлерін таңдап топтасады, 4 топ құралады. Төрт жеміс түрі алама, алмұрт, мандарин, анар. Жемістер түрлі түсті қағаздан кесіліп себетке салынады, топқа бөлінетін бала санынан 2-3 жемім артық салынады

Мақсаты: Студенттер өзінің жақсы көретін жемісін таңдап топқа бөлінеді.

Саралау: “Жіктеу” тәсілі

Жаңа сабаққа кіріспе:

1. “

   Тұқымқуалаушылық

   
   
   

   
   
   

   
   
   

   шылыықққққққ

   Ассоциация” әдісі бойынша тұқымқуалаушылық туралы білімдерін анықтау.

Мақсаты: Жылдам әрі нақты түрде сыни тұрғыдан ойлау қабілетін дамыту.

Саралау: “Диалог және қолдау көрсету” тәсілі.

Бағалау: Өз ойымен бөлісіп талқылауға қатысқан студенттерді мадақтау.

Студенттерге сабақ тақырыбы, мақсаты мен бағалау критерийін айту.

Бор , оқулық, тақта, слайд, алмалар

Слайд, интерактивті тақта

Сабақ ортасы

12-15 мин

(1 -2 мин )

12-15 мин

Жаңа тақырыпты меңгерту:

І. Мәтінмен жұмыс: топтық, жеке жұмыс.

1.Мәтінді оқып шығып, ішінен бүгінгі сабақтың негізгі кілт түсініктерінің астын тауап сызады. Дәптерге жазып алады, ауызша анықтамасын айтады (оқулықтың терминдер бөлімінен.)

«тұқымқуалаушылық, ген, цитологиялық негіз, будандастыру, хромосома, гаметалар тазалығы»

2. Мәтінде келтірілген мысалға сүйіне отырып Г. Мендельдің заңдылықтарын сипаттау үшін оның тәжірибелерін түсіндіреді, сызбанұсқасын келтіре отырып бірінші ұрпақ бұдандары қалай пайда болатынын түсіндіреді.

3. Берілген мәтіндегі мысалды басшылыққа алып, тұқымқуалаушылықтың цитологиялық негіздерін салытырып, мысал келтіріп сызбанұсқасын жазады.

Дескриптор:

- Мәтінмен танысады, кілт түсініктерді табады, дәптерге жазады.

- бірінші ұрпақ бұдандары қалай пайда болатынын түсіндіреді.

- заңдарға келтірілген мысалдарын дәлелдеп, талдайды.

ҚБ: Өзін-өзі бағалау «Бағдаршам» тәсілі арқылы .

Жасыл - түсінікті

Сары - әлі де сұрақтар бар

Қызыл – түсінбеймін

Саралау: “Тапсырма” әдісі

ІІ. Есеп шығару: Жеке және топтық тапсырма.

Мұғалім есеп шығару жолдарын түсіндіреді. Содан соң тапсырмалар беріледі.

Жеке тапсырмаға студенттер тақтаға шығады.

Топтарғада есептер таратылады.

Ж.Қ. Жүнісбаева, жалпы генетика: есептер және оның шығару жолдары41-42 беттердегі өзіндік жұмыстарға арналған есептер

№ 19. Жұмсақ бидай дақылының бойының қалыптылығы аласалыққа қарағанда доминанттылық көрсетеді. Егер гомозиготалы қалыпты өсімдікті аласа өсімдікпен будандастырса, F1 өсімдіктердің бойының ұзындығы қандай болар еді? Бірінші ұрпақта алынған будандарды бастапқы аталық-аналық өсімдіктермен будандастырса, қандай нəтиже алынады?

№20. Жұмсақ бидай дақылының масағының қылтанақсыз болуы қылтанақтылыққа қарағанда, доминанттылық көрсетеді. Төмендегідей будандастырулардан алынатын өсімдіктердің генотиптері мен фенотиптерін анықтаңыздар: а) Dd  dd; ə) DD  dd; б) Dd  Dd; в) dd  dd; г) DD  DD.

№22. Түн аруы өсімдігінің гүлдері қызыл түсті өсімдіктерін өзара будандастырудан қызыл түсті, ал ақ түрлерін өзара будандастырудан ақ түсті өсімдіктер алынады. Алайда, осы сорттарды өзара будандастырғанда қызғылт түсті өсімдіктер алынған. Бұл белгі бір генмен бақыланады. Егер түн аруы өсімдігінің қызғылт түрлерін өзара будандастырса, қандай өсімдіктер алынар еді? Ал қызғылт түсті өсімдіктерді бастапқы аталықаналық сорттармен кері будандастырса, алынады?

Дескриптор

- Есепті үлгі бойынша шығарады.

Қ.Б: Берілген тапсырманы орындауына қарай студенттерді жарайсың, керемет, талпынысың жақсы деген жазуы бар смайликтер арқылы бағалаймын.

Презентация,

интерактивті тақта,

Жасыл ,қызыл, сары түсті қағаздар

Тақта, бор, интерактивті тақта, карточкалар есебі бар, смайликтер

Сабақтың соңы

2- мин

“Бір минуттық әңгіме” тәсілі . Студенттер бір біріне қарама- қарсы тұрады жаңа сабақ бойынша өз ойларымен бөліседі.

Саралау: “Диалог және қолдау көрсету” тәсілі.