Түзеу педагогикасындағы әлеуметтік педагогтың жұмысы.

Түзету педагогикасында әлеуметтік педагогтың жұмысы

Әлеуметтік педагог – педагогика мен психология саласындағы жоғары білікті маман, ол балалар мен ересектердің профилактикалық, әлеуметтік мәндегі әрекетін ұйымдастырумен айналысады.

Баланың даму ауытқушылықтарымен тууы көбінесе отбасын күйзеліске ұшыратады. Мүмкіндігі шектеулі баланы тәрбиелеу мен дамыту проблемасы барлық отбасы мүшелерінің ұзақ та терең әлеуметтік бейімсізденуінің себебіне айналады.

Психологтар ерекше күтімді қажет етіп туған балалардың ата-аналарының психологиялық жағдайының төрт фазасын бөліп қарастырады.

1-ші фаза – есеңгіреу, абыржу, шарасыздық, қорқыныш, өзіндік олқылықты сезінудің туындауы.

2-ші фаза – баланың кемшілігіне қойылған диагнозды жоққа шығару және жағымсыз сипаттағы ақылға қонымсыз қатынаспен қарау, бұл өзіндік қорғаныс реакциясы болып табылады.

3-ші фаза – «баланың өз кемшілігін ішінара сезінуі», оның «ұзақ қайғыру» сезімімен қоса жүруі, күйзелістегі жай-күй, бұл ата-аналардың баланың қажеттілігіне үнемі байланыстылығының, оның дамуында оң өзгерістердің болмауының салдары болып табылады.

4-ші фаза – отбасының барлық мүшелерінің туындаған кемшілікті қабылдауға әлеуметтік-психологиялық бейімделуінің, мамандармен адекватты қарым-қатынас орнатып, олардың ұсыныстарына ден қоюдың басталуы.

Ерекше күтімді қажет ететін балалары бар отбасылар ұзақ уақыт бойы қорқыныш, сенімсіздік, баланың болашағына деген уайымшылдық көзқараспен қарау сияқты жайттарды бастан кешеді. Мүгедек баласы бар отбасыларының ұзақ уақытқа созылған психикалық тұрғыдағы жағдайлардан шығуы үшін мамандардың арнайы көмегі, көбінесе, әлеуметтік педагогтың көмегі, туысқандарының, жақындарының және айналасындағы адамдардың қолдауы қажет.

Мүмкіндігі шектеулі балаларды кең түрдегі саналы байланыссыз, әртүрлі адамдармен үнемі қарым-қатынас жасамай дамыту мүмкін емес. Ол барлық сау балалар сияқты қарым-қатынасқа зәру. Мүгедек баланың кәдімгі балалармен қарым-қатынас жасай алмайтынынан, баланы олардың ренжітіп қою қаупінен қорқып, ата-аналар олардың қарым-қатынас ортасын тарылтуға тырысады. Бұның өзі болашақта баланың күйзеліске түсуіне себеп болуы мүмкін, өйткені айналасындағылар оны түсінбейді, одан қашады, ол басқалармен қалай байланыс орнату керектігін, достық қатынасты қалай құруды білмейді.

Отбасын социуммен өзара әрекет жасау алаңына енгізу – негізгі тұрақтандырушы фактор. Мүгедекті сауықтырудың жеке бағдарламасы балаға сауықтырудың техникалық құралдарын, медициналық, әлеуметтік, кәсіби, психологиялық-педагогикалық сауықтыру жөніндегі қызметтерді ұсынуды міндеттейді.

Мүгедекті сауықтырудың жеке бағдарламасын ұсыну мүмкіндігі шектеулі баланы жалпы білім беретін мектепке қабылдаудың міндетті талабы болып табылмайды, алайда көп жағдайда бұл қажет болып табылады, өйткені онда бұл үшін неғұрлым тиімді жағдай жасау мен оқыту бойынша ұсыныстар берілуі мүмкін.

Жалпы білім беретін мектепте оқытудың күндізгі нысанынан басқа, мүгедек балаға білім беру күндізгі-сырттай, сырттай, үйде оқыту нысанында іске асырылуы ықтимал.

Баланы интернатта немесе түзету мектептерінде оқытуға болады. Ол үшін психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссияның қорытындысы мен ата-аналардың келісімі керек.

Бұл проблемалардың табысты шешілуі осындай сипаттағы отбасыларына көмек берудің ұзақмерзімді шараларының кең шоғырын қамтитын мақсатты әлеуметтік-педагогикалық жұмыспен тікелей байланысты.

Әлеуметтік педагог жұмысының міндеті – күйзеліс жағдайларын шешу, баланың тұлғалық дамуы үшін қолайлы жағдай жасау (физикалық, әлеуметтік, рухани-адамгершілік, интеллектуалдық), оған кешенді әлеуметтік-психологиялық көмек көрсету, оның өмірлік кеңістігін қорғау.