Тынысалу мүшелері. Адамның тынысалу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері. 7 сынып

Сабақтың тақырыбы:

Тынысалу мүшелері. Адамның тынысалу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері.

Мұғалімнің аты-жөні:

Күні:

СЫНЫП: 7

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспаған оқушылар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаттары

7.1.4.5 - адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін танып білу

Сабақ нәтижесі:

Оқушылардың барлығы: Адамның тыныс алу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері туралы түсінеді

Оқушылардың басым көпшіліг:. Тынысалу мүшелері мен адамның тынысалу жолдарының құрылысын біледі

Оқушылардың кейбіреуі : адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін ажыратады

Бағалаукритерийі

1.Адамның тыныс алу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері туралы түсінеді

2.Тынысалу мүшелері мен адамның тынысалу жолдарының құрылысын біледі

3. адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін ажыратады

Тілдік құзіреттілік

Тынысалу мүшелері. Адамның тынысалу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері.

• мұрын қуысы• мұрын-жұтқыншақ • көмей • кеңірдек• бронхылар

Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған қиындылар, тақта, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдер

« Джиксо» ,визуалды әдіс, « суретпен жұмыс» ,тест жұмыстар, Рефлексия.

Пәнаралық байланыс

Биология,физалогия,медицина

Алдыңғы оқу

Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелері (бунақденелілердің демтүтіктері, балықтарының желбезектері, құстардың және сүтқоректілердің өкпесі).

Сабақтың жоспары

Уақыты

Сабақ барысы :

Бағалау түрлері

10 минут

Ұйымдастыру кезеңі. Шаттық шеңберін құру. Балалар бір-біріне жылы лебіздерін айтады.

Топтарға бөлу.

Оқушыларға тыныс алу мүшелеріне байланысты қиындыларды алу арқылы топқа бөлінеді.

1. Үй тапсырмасын «топтық жұмыс» әдісі арқылы тексеру. Әр топ топ атымен байланыстыра отырып, бірлесе жұмыс жасайды және келесі топпен пікір алмасады.

3 топ бір бірін басбармақ әдісі арқылы бағалайды.

8минут

Жаңа тақырыпты ашу мақсатында Вilimland сайтынан бейнежазба ұсыну.

99 -101 бет аралығын шолып шығу.

Адамның ауа өтетін жолдарының құрылысы мен қызметі. Адамның тыныс алу жүйесінің орталық мүшесіне жердегі басқа да омыртқалылардағы сияқты өкпе жатады. Өкпеден басқа ауа өтетін жолдар қажет. Адамда ол мынадай бөлімдерден тұрады: мұрын қуысы, ауыз қуысы, мұрын-жұтқыншақ, жұтқыншақ, көмей, кеңірдек пен бронхылар. Барлық ауа өтетін жолдар ішінен кірпікшелері бар арнайы жабын ұлпасымен қапталған. Ол кірпікшелердің бір бағытта қозғалуы арқылы шаң-тозаң бөлшектері сыртқа шығарылады.Мұрын қуысында қан капиллярлары көп, шырышты бездер төселген. Онда сезімтал жүйке жасушалары – иіс сезу рецепторлары орналасқан. Олар иісті қабылдайды. Мұрын қуысында ауа шаң-тозаң мен микроағзалардан тазартылады. Капиллярлар көп болғандықтан тыныс алған ауа дене температурасын қабылдайды. Рецепторлар иісті анықтайды.

Ауыз қуысы – тыныс алу жүйесінің қосымша жолы. Мұрынмен тыныс алу мүмкін болмағанда (мұрын біту, мұрынның сынуы, мұрын қанаса т.б.) адам аузымен тыныс алады.

Мұрын-жұтқыншақ – ауыз және мұрын қуысы жалғасатын орын. Ол жұтқыншаққа өтеді – тыныс алу және асқорыту жүйелерінің жалпы (ортақ) бөлімі. Жұтқыншақ ұшы екі тармаққа бөлінеді. Бір тармағы өңешке, екіншісі көмейге өтеді.

Көмей шеміршектен түзілген, ең ірісі – қалқанша без (ер адамда көмей жұмыры не жұтқыншақ деп аталады). Ішінде маңызды шеміршек

– көмекей (надгортанник; тілші, бөбешік) болады. Ол тамақты көмейге өткізбей, өңешке бағыттайды.

Көмейдің жұмысын бұзбау үшін тамақ жеп отырғанда сөйлеуге болмайды. Көмей құрамына шеміршектен басқа дауыс байламдарынан (сіңірлерінен) тұратын дауыс аппараты кіреді.

Көмей кеңірдекке (трахея) – шеміршекті жартылай сақиналардан тұратын түтікке өтеді. Кеңірдек өңештің алдында болады. Ол екі бронхыға тармақталады.

Топтарға тапсырма:

1-топ: Жоғарғы тыныс алу жолдарын құрайтын әртүрлі мүшелердің қызметін сипаттаңдар.

2-топ: Төменгі тыныс алу жолдарын құрайтын әртүрлі мүшелердің қызметін сипаттаңдар.

3-топ: Қабырғааралық бұлшық ет, көкет және жүйке жүйесінің тыныс алу үдерісіндегі маңызы қандай? Ағза қай кезде және неге тыныс шығару керек екенін қалай түсінеді? Тыныс алу жиілігі мен тереңдігі неге байланысты?

Бағдаршам арқылы бағалау.

7 минут

Суреттен адамның тыныс алу мүшелерін атаңыз

Оң жақ өкпе

Сол жақ өкпе

а) негізгі бронхылар мен өкпе ар-терия тамыры енеді; өкпе көк-тамырлары шығады;

ә) сыртқы өкпеқаптың жапырақ ша-сымен жабылған;

б) екі бөліктен тұрады;

в) үш бөліктен тұрады.

2

Сыныпта талдаңдар. Тапсырма-ны жұ мыс дәп теріне орындаңдар.

Сурет тің көрсеткіш те рі бойынша жауаптарын беріңдер.

7минут

Тест тапсырмалары: 3 топ қосымша

• 1.Балықтардың тыныс алу мүшесі

• а) Плакоидты қабыршақ

• ә) Өкпе қапшығы

• б) Демтүтіктер

• в) Желбезектер

• г) Жұлдызша жасушалар

• 2. Балықтарда газалмасу жүреді

• а) Желбезек қақпағында

• ә) Желбезек жапырақшаларында

• б) Желбезек доғасында

• в) Желбезек талшықтарында

• г) Желбезек қатпарларында

3. Алғаш рет өкпе пайда болды

• а) Қосмекенділерде

• ә) Жорғалаушыларда

• б) Сүтқоректілерде

• в) Буылтық құрттарда

• г) Қарапайымдыларда

• 4.Ауа өтетін жолдарға жатпайды

• а) Мұрын

• ә) Көмей

• б) Трахея

• в) Өкпе

• г) Бронхы

• 5. Адамда көмей жалғасады

• а) Кеңірдекпен

• ә) Оң жақ өкпемен

• б) Сол жақ өкпемен

• в) Ауыз қуысымен

• г) Тілдің түбімен

• 6. Тыныс алу орталығы орналасқан ми бөлімі

• а) Сопақша ми

• ә) Үлкен ми сыңарлары

• б) Жұлын

• в) Аралық ми

• г) Мишық

• 7Тыныс алу мүшелерінің ауруы

• а) Туберкулез

• ә) Гипертония

• б) Гипотония

• в) Дальтонизм

• г) Қантышқақ

Бағалау

5 минут

Кері байланыс

3 минут

Бағалау парақшасы Дұрыс жауапқа 5 балл.

Рефлексия

«Білім ағашы»

Оқушылар стикерге сабақ туралы ойларын жазып, оны білім ағашына жапсырады.Өз ойларын түсіндіріп береді. Стикерлерге сабақты бағалайтын келесі сөздерді жазуға болады. (Ұнады,қажет,пайдалы, білдім, үйрендім,қызықты, ұмтылдым,есте сақтадым)

Бағалау парақшасы

Түрлі –түсті стикерлер

Саралау –оқушыларғақалайкөбірекқолдаукөрсетудіжоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгерудең гейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы

Саралауіріктелгентапсырмалар, нақтыбіроқушыданкүтілетіннәтижелер, оқушығадербесқолдаукөрсету, оқуматериалдарыменресурстарыноқушылардыңжекеқабілеттерінесепкеалаотырыпіріктеу (Гарднердіңжиындықзияттеориясы) түріндеболуымүмкін.

Саралаууақыттыұтымдыпайдаланудыесепкеалаотырып, сабақтыңкез-келгенкезеңіндеқолданылаалады.

Бұлбөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулықсақтаутехнологиялары.

Сергітусәттеріменбелсендііс-әрекеттүрлері.

ОсысабақтақолданылатынҚауіпсіздіктехникасыережелерініңтармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы бағаСабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?