ҰБТ кездесетің күрделі есептерді шығару жолдары

Қызылорда облысы, Қармақшы ауданы, Ү.К. Томанов атындағы №183 орта мектебінің химия пәні мұғалімі Көбекова Манат Жәлелқызы

ҰБТ-да кездесетін күрделі есептердің шығару жолдары.

1есеп Калийдің 6,02· 10²² бөлшектері конц. азот қышқылының 12,04 · 10²³ молекуласымен әрекеттеседі. Реакцияға қатыспаған бөлшектердің саны (газ түрінде N₂О бөлінеді): А) 1,1· 10²⁴ ; В) 4,1· 10²³; С) 4,5· 10²³; Д) 5,1· 10²² ; Е) 6,02· 10²¹

Шешілуі : 8К + 10 НNO₃ → 8KNO₃ + N₂O + 5H₂O ν( K) = 0.1 моль ν(НNO₃ ) = 2 моль

0,1 моль (К) ---------------х моль (НNO₃ ) 8 моль (К) ---------------10 моль(НNO₃ ) х= 0.125 моль (НNO₃ )

Реакция қатыспаған бөлшектердің саны : 2 моль - 0.125моль =1.875 моль(НNO₃ ) N= 1.875· 6,02· 10²³ = 1,1· 10²⁴ Жауабы: N(НNO₃ )= 1,1· 10²⁴

2 есеп Бастапқы А затының концентрациясы 2,6 моль/л, В затының -1,0 моль/л. 5 сек. кейін А затының концентрациясы 1,6 моль/л болса, 2А +В = С теңдеуі бойынша жүретін реакциядаға В затының концентрациясы болады?

А) 1,0 моль/л; В) 0,6 моль/л; С) 0,5 моль/л ; Д) 0,8 моль/л ; Е) 0,7 моль/л

Шешілуі :

_орт. = = =0.2 моль/л с [А] =2,6-1,6=1 моль/л

Реакция теңдеуі бойынша 2 моль А затымен 1 моль В заты әрекеттесетін болса,1 моль А заты 0,5 моль В затымен әрекеттеседі. Демек,[В] =1,0-0,5=0,5моль/л болды.

Жауабы:[В]=0,5моль/л.

3 есеп 36 кг ( Сu + Zn) қорытпасында 45% Сu бар. Қорытпада 60% -тік Сu болу үшін, қорытпаға қанша Сu қосу керек?

А) 12,5 кг.; В) 14,3 кг.; С) 13,5 кг.; Д) 11,5 кг.; Е) 10,5 кг.

Шешілуі : m₁w₁ + m₂w₂ = m₃w₃ Құрғақ затты 100%-тік ерітінді деп қарастыру керек. 36 · 45 + m₂ · 100 = (36 + m₂ ) · 60 1620 + 100 m₂ = 2160 + 60 m₂ 540 = 40 m₂ m₂ = 13.5 Жауабы: m(Сu) = 13.5 кг.

4 есеп Алюминий гидросульфатының массасының алюминий гидроксосульфаты массасынан ауырлығы: А) 140 ; В) 318; С) 342; Д) 214 ; Е) 178

Шешілуі : M ( Al(HSO₄)₃) = 318 г/ моль m( Al(HSO₄)₃) = 318 г M ( Al(OH)SO₄) = 140 г/моль m( Al(OH)SO₄) = 140 г

318г – 140г = 178г Жауабы: 178г

5 есеп Көлемі 200 мл., С_м(Na₂CO₃) = 0.25 моль/л ерітіндісіндегі натрий карбонатының массасы: А)53 г.; В) 7,3 г.; С) 106 г.; Д) 5,3 г.; Е) 10,6 г.

Шешілуі : М(Na₂CO₃) = 106 г/моль ; m(Na₂CO₃) = 106г/моль · 0,25 моль= 26.5 г.

200 мл.----------------х г. (Na₂CO₃) 1000 мл. -------------26,5г. (Na₂CO₃) х=5,3 г.

Жауабы: m(Na₂CO₃) =5,3 г.

6 есеп Екі изомері болатын зат:

А) C₂F₆; В) C₂ Н₅F; С) C₂ Н₂F₄ ; Д) C₂Н₆; Е) C₂ НF₅;

Жауабы: C₂ Н₂F₄ –дың: 1-изомері - 1,2,2,2-тетрафторэтан; 2-изомері- 1,1,2,2-тетрафторэтан

7 есеп 0,5 көлем газ тәрізді көмірсутек және 1,25 көлем оттектен тұратын қоспа жарылғанда 1 көлем СО₂ және 0,5 көлем су буы түзілді. Көмірсутектің формуласы? А) С₄Н₁₀; В) С₃Н₈; С) С₃Н₆; Д) С₂Н₄; Е) С₂Н₂

Шешілуі : С_хН_у + О₂ = СО₂ + Н₂О 0,5 : 1,25 : 1 : 0,5 /4 2 : 5 : 4 : 2 2С_хН_у +5 О₂ =4 СО₂ +2 Н₂О Демек, белгісіз көмірсутектің формуласы: С₂Н₂-ацетилен

Жауабы: С₂Н₂

8 есеп 10% ерітіндісін әзірлеу үшін 161 г Na₂SO₄ ∙ 10H₂O ерітуге қажет судың көлемі (мл)? А) 672мл; В) 569 мл; С) 549мл ; Д) 762 мл; Е) 760мл;

Шешілуі : М(Na₂SO₄ ∙ 10H₂O )= 322 г/моль =

m₁w₁ + m₂ w₂ = m₃ w₃ Таза суды 0% -тік ерітінді деп қарастырамыз. 161∙44.099 + m₂ ∙ 0 = ( 161 + m₂) ∙ 10 7099,9 + 0 = 1610 +10 m₂ 5489,9 =10 m₂ m₂= 549г (су) ; ∨ ( Су) = Жауабы: ∨ ( Су) =

9 есеп Егер MgSO₄ ∙ x H₂O –да 51,2% су болса, онда судың мөльшері? А) 6 моль; В) 7 моль; С) 5 моль; Д) 4 моль; Е) 2 моль.

Шешілуі :

W(H₂O)= 51.2= 51.2(120 + 18 x) = 1800 x 6144 + 921.6x = 1800x 878.4 x = 6144 x= 7 Химиялық формуласы: MgSO₄ ∙ 7H₂O

10 есеп Реакция А + 2В = С теңдеуі бойынша жүреді: А және В заттардың бастапқы концентрациясы 0,3 моль/л және 0,5 моль/л. Реакция жылдамдығының константасы-0,4. Біраз уақыттан кейін А затының концентрациясы 0,1 моль/л азайғаннан кейін реакцияның жылдамдығы: А) 0,0064 моль/л ; В) 0,0068 моль/л ; С) 0,0008 моль/л ; Д) 0,0076 моль/л; С) 0,0072 моль/л.

Шешілуі : [А] = 0,3 моль/л – 0,1 моль/л = 0,2 моль/л Реакция теңдеуі бойынша 1 моль А затымен 2 моль В заты әрекеттесетін болса,0,2 моль А заты 0,4 моль В затымен әрекеттеседі. Демек, [В] =0,5 - 0,4=0,1моль/л болды.

= 0.4 ∙ 0.2 ∙ 0.1² = 0.0008 моль/л∙с

Жауабы: 0.0008 моль/л∙с

11 есеп Белок молекуласында бір атом күкірт бар және оның белокта массалық үлесі 0,32%. Белоктың мольдік (г/моль) массасы: А) 9000; В) 15000; С) 10000; Д) 8000; Е) 7000;

Шешуі :

W(күкірт)= 0,32 = М(белок) = г/моль

Жауабы: М(белок) г/моль

12 есеп Концентрациясы 3,0 моль/л NaCl ерітіндісінің диссоциялану дәрежесі 60% болса, 1л ерітіндідегі иондардың зат мөльшері: А) 3,2 моль; В) 3,4 моль; С) 4,0 моль; Д) 3,6 моль; Е) 3,8 моль.

Шешуі : NaCl→ Na⁺ + Cl^- С= С (Na⁺) = С ∙ C-ерітіндідегі иондар концентрациясы ; - диссоциациялану дәрежесі; n- ерітіндіге өтетін иондардың моль саны.

С (Na⁺) = С ∙ =3∙ 0,6∙ 1 =1,8 моль/л С (Cl^-) = С ∙ =3∙ 0,6∙ 1 =1,8 моль/л C=1.8+1.8 =3.6 моль/л ν=С ∙ ∨ = 3,6 моль/л ∙1л=3,6 моль Жауабы: ν(Na⁺ , Cl^-) =3,6 моль