"Үй құстары"

Әрекет кезеңдері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Мотивация-

лық қозғаушы

Көрініс:Ата мен әже немересімен қаладан ауылға келеді. Атасы немересіне ауылдың киіз үйін түсіндіріп келе жатқанда әжесі атасына ұрысып тастайды. Бұрынғы заманның киіз үйі туралы айтпай қазір 21 –ғасыр деп ұрысып тастайды. Атасы ренжіп келе жатқанда алдынан тәрбиеші шығады.

-Ата, әже неге ренжісіп келесіздер?-деп сұрайды. Ата ренжіп әженің ұрысқанан айтады.

Тәрбиеші: « Ал онда мына жерге отырыңыздар»-деп төрге шығарады. Біз сіздерге киіз үй туралы мағлұмат береміз дейді.

Балалар қонақтармен амандасайық.

Шаттық шеңбері

Кең даланың ежелгі

Қазақ дейтін халқымыз

Өзге ұлттай біздің де

Бар дәстүр мен салтымыз.

Балалар қонақтармен амандасады.

Шаттық шеңберін орындайды.

Іздену- ұйымдасты-

рушы

Кіріспе әңгіме

Балалар біз ненің ішінде тұрмыз?

Балалар киіз үй дегеніміз не? Кім біледі? Киіз үй – Орталық және Орта Азия халықтарының көшпелі тұрғын үйі.Ол – көшпенділердің тез жығып, шапшаң тігуге, яғни көшіп- қонуға ыңғайлы үйі.Киіз үйдің іші қыста жылы, жазда салқын.

Қазақтардың киіз үйі көшпелі тұрмысқа бейімделген.Ол көшіп-қонуға ыңғайлы, ауасы таза, салқын, тез құрылып, тез жиналады.

Киіз үй: тор көз керегелерден уық пен шаңырақ, есік (сықырлауық) тан тұрады.

Киіз үйдің ең сәулетті әсемін ақ боз түсті киізбен жабады.

Үйдегі ең қастерлі орын - төр деп аталады. Төрдің есік жақ шеті ошаққа тіреледі. Үйдің сол босағасына төсек жинап, тұсына түскиіз (кілем) іліп, шымылдық құрылады. Төрге жүкаяқ қойып, үстіне сандық , көрпе, жастық жинайды, асадал қояды. Бетін шым шимен қоршап жабады.

Қазақтың өмірінде киіз үй шаңырағының маңызы өте зор. Ол атадан балаға мұраға қалдырылып отырған.

Шаңырақ арқылы ұрпақтан - ұрпаққа ата – бабалар рухы, күші жалғасады деп түсінеді қазақ халқы.

Киіз үй қазақ халқының ғана емес, бүкіл түркі, тіпті , оған көршілес елдердің тұрақ – мекені .Шығу тарихы біздің заманымызға дейінгі ғасырларда пайда болған киіз үйді біздің халық қасиетті, киелі қара шаңырағымыз- деп дәріптейді.

Дидактикалық ойын «Киіз үй» ойнатылады.

Көтеріліп шаңырақ (қолдарын жоғары көтереді)

Уықтары шаншылып ( қолдарын жоғары көтереді)

Керегелер керіліп (алақандарын ашады)

Өрімдей болып өрілер (қолдарын белге қояды)

Бәріміз бірге жүрсек айналып, киіз үй болып көрінер.

Сергіту сәті: Кел балалар тұрайық

Үлкен шеңбер құрайық

Шаңырақты көтеріп,

Керегені құрайық

Уықтарша иіліп

Шаңыраққа қосылып

Қазақ үйді құрайық.

-Балалар киіз үй туралы кім тақпақтар, жұмбақтар біледі?

Хадиджа: 1. Қабырғасы тор көз

Төбесінде зор көз.

Жантұрған: 2. Тұмсығын тесіп

Жүннен бүйда есіп

Қазыққа байлады.

Назгүл:3. Төбедегі көзінен

Күн сәулесі түседі

Бұрышы жоқ төрінен

Самал еркін еседі.

Айзере: 4. Жетпіс екі найзасы

Біріктіріп тұрады.

Киіз үйдің ішінде тұрмыз.

Балалар жатқа айтады,жұмбақ шешеді

Кереге,Шаңырақ

Уық

Киіз үй

Шаңырақ

Рефлексивті коррекция-

лаушы

-Балалар біз бүгінгі сабағымызда не білдік, не үйрендік, ненің құрылысымен таныстық?

-Киіз үйдің қандай құрал-жабдықтарын білдіңдер?

- Киіз үйдің құрылысы қалай аталады екен?

Балалар топ болып сұрақтарға жауап береді.

Ата мен әже үйіне кетуге дайындалады.

Әже: «Әй шал-ау, үйге кетейік. Мен бәрін түсіндім. Киіз үй туралы балаларға үйрету керек екен. Балалар сонда жан-жақты болып өседі екен» деп үйлеріне қайтады. Кетіп бара жатып сыйлықтарын беріп кетеді.

Тәрбиеші: Әкесі баласын көтереді

Баласы бөркін көтереді.

Кереге,уық,шаңырақ