Үйкеліс күші

Мектеп: Новопавлов ЖОББМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Саламатов Қыдырбай Төреханұлы

Сынып: 7 «ә»

Сабақтың тақырыбы

Үйкеліс күші.Үйкеліс әрекетін техникада ескеру

Осы сабақ арқылы

жүзеге асатын оқу

мақсаттары

7.2.2.6 – тыныштық, домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау, үйкеліс күшінің пайдасы мен зиянына мысалдар келтіру.

Сабақтың мақсаттары

Барлық оқушылар орындай алады:

Үйкеліс күшін өмірмен байланыстыра отырып мысалдар келтіре алады;

Оқушылардың көпшілігі орындай алады:

Үйкеліс күшін анықтап, есептер шығаруда қолдана біледі;

Кейбір оқушылар орындай алады:

Үйкеліс күштерін анықтау құралдарын салыстыра отырып, өз ойларын тұжырымдайды, қиындығы жоғары есепті шығара алады

Бағалау критерийлері

- Үйкеліс күшіне сипаттама бере алады;

- Үйкелістің формуласын біледі;

-Үйкеліс күшінің формуласын есептер шығаруда қолдана біледі, ол күштерді өмірмен байланыстыра алады;

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады:

Тақырыптың мазмұнын түсіне отырып, үйкеліс күші мен олардың табиғатта қолданылу аясын орынды қолдана алады;

Пəнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

үйкеліс, тыныштық үйкелісі, сырғанау және домалау үйкелісі, үйкеліс күшінің пайдасы мен зияны, үйкеліс күшінің жетістіктері, үйкеліс күшінің жетіспеушіліктері,нормаль күш.

Талқылауға арналған сұрақтар:

1.Үйкеліс күші үшін қажетті шарттар?

2.Үйкеліс күшінің формуласын жаз?

3. Үйкеліс күшін қалай арттыруға және кемітуге болады?

Құндылықтарға баулу

Еңбек және шығармашылық, ынтымақтастық, өмір бойы білім алу, патриотизм және азаматтық жауапкершілікке баулу.

Пəнаралық байланыс

Математика және жаратылыстану

Тақырып бойынша алдыңғы білім

Гук заңы серпімділік күші

Сабақтың жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

І. Үй тапсырмасын сұрау.

«Конверттегі сұрақ» әдісі

1.Гук заңы қалай тұжырымдалады?

2. Гук заңы формуласы қандай?

3. Серiппенiң қатаңдығы деп ненi айтамыз? Ол қандай формуламен анықталады?

4. Халықаралық бірліктер жүйесiнде қатаңдық қандай бiрлiкпен өлшенеді.

Десприптор:

-Гук заңының формуласын біледі;

-Өлшем бірліктерді ХБЖ –нде жазады.

ҚБ: «Смайлик» арқылы бағалау.

Топқа бөлу.

Adidas, Nike, киім этикеткалары бойынша топқа бөлемін.

Оқу мақсаты және бағалау критерийлері хабарланады.

WG: Оқушыларға тәжірибе жасаймын. Көлбеу жазықтықтың үстімен дене қойып

1.Оны динамометрмен тұрақты жылдамдықпен сүйреп көрсетем

2.Шарды сол көлбеу жазықтықпен домалатамын.Осы екі тәжірибеден нені байқағандарын сұраймын.

W: Осы жерде оқушылар үйкелістің пайда болғанын, ал екінші тәжірибеде домалау үйкелісінің пайда болғанын байқағандарын тұжырымдама жасайды. Яғни беттер бір бірімен жанасқанда олардың молекулалары өте аз қашықтықта болғанда бір-біріне тартылатындығын айтады.

Дескриптор: Білім алушы

1. Суреттерге қарап бүгінгі өтейін деп отырған жаңа сабақ тақырыбы мен мазмұнын болжайды

Оқушылардың қолына жүрекшелер беріледі

Əрбір оқушыға арнап конверт дайындау жəне оқу мақсатына сəйкес 2-3 сұрақ жазып, конвертке сал. Конвертті оқушыларға таратып 2 минут уақыт бер: оқушы стикерде өз атын, сұрақтардың жауабын жазып конвертке салады жəне конвертті келесі оқушыға жібереді. Барлық оқушылар жауап бергенше конверттермен алмасады. Соңында стикерлерді жинап, бірнеше жауапты дауыстап оқы (аттарын атамастан); сынып жауаптардың қаншалықты дұрыс болғанын талқылайды.

Сабақтың ортасы

30 мин

«Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі

1-тапсырма Үйкеліс :

• Жанасатын беттердің қандай материалдан жасалғандығына,

• Олардың өңделу сапасына;

• Бір беттің екінші бір бетке түсіретін қысым күшіне тәуелді.

Дененің өзі жанасып тұрған бетке тік бағытта түсіретін күшін нормаль қысым күші деп атайды.

N –нормаль қысым күші. N=mg

Fүйк=µN µ - үйкеліс коэффициенті

Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.

Дескриптор: Білім алушы

1. Тақырыпты түсініп оқиды;

2. Тақырыптан негізгі ойды анықтай алады;

3. Әр абзацтан қысқаша мазмұнын ашатын 3 сөйлемді анықтап береді;

«Пирамида» әдісі

Жаттығу 3.6

1. Жалпы массасы 1 т болатын жүгi бар шананы ат мұзбен сүйретiп келедi. Шана табаны мен мұз арасындағы үйкелiс коэффициентi 0,05. Ат арбаны қандай күшпен тартып келедi?

2. Массасы 70 кг шкафты орнынан жылжыту үшiн қандай күш жұмсау керек? Үйкелiс коэффициентi µ =0,3.

3. Массасы 50 кг дене 200 Н күштiң әрекетiнен жазық бетте бiрқалыпты қозғалып келедi. Үйкелiс коэффициентi неге тең?

4. Машинаның жүгiмен қоса есептегендегi массасы 7 т, оның қозғалтқышы 35 кН тарту күшiн өндiре алады. Машинаның жетекшi доңғалақтары мен жолдың арасындағы үйкелiс коэффициентiн табыңдар (машина бiрқалыпты қозғалады деп есептеу керек

Дескриптор: Білім алушы

ҚБ:Геометриялық фигуралар

«Сөзді тап». Қобдишаға тақырыпқа қатысты түйінді сөздер жазылған қағаз қиындылары салынады. Бір оқушы қобдишадан қиынды қағазды алып, 1 минутта ондағы сөздің өзін атамай сипаттап түсіндіруі керек. Сөзді тапқан оқушы келесі сөзді алып түсіндіруді жалғастырады. «Конверттегі сұрақ» әдісі

Талқылау үшін сұрақтар беріледі

Оқушыларға суреттерге қарап ауызша сұрақ құрауға тапсырылады. Оқушыларға жетекші сұрақтар беріледі

-Сурет не туралы деп ойлайсың?

-Суретте бейнелер қандай мәселені қозғады ?

-Жалпы суретке ортақ кандай құбылыстарды байқадың?

-Өздерің күнделікті өмірде суртетте бейнеленген өздеріңіз байқаған құбылыстарды жиі қолданасыңыз ба?

-Бұл құралдар суретке қандай тақырыпқа негізделген?

Дескриптор: Білім алушы

2. Суреттерге қарап бүгінгі өтіп отырған жаңа сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарға жауап береді.

Саралау жұмысы:

1. Жетекші сұрақтар қоямын;

-Көктайғақта неге тротуарға құм себеді? (үйкелісті көбейту үшін)

-Неге жаңбырдан соң грунт жолы тайғақ болады? (сұйықта бөлшектер тез қозғалады, қатты денелерден гөрі сұйық қабаттарының үйкелісі аз).

-Шаңғының астын неге майлайды? (май қабаты үйкелісетін беттерді ажыратып, үйкелісті кемітеді).

ҚБ

3-тапсырма

Оқушыларға үйкеліс күшін зерттеу үшін практикалық жұмыс беріледі. Топтасып жасайды.

Дескриптор: Білім алушы

4. Практикалық жұмыстың мақсатын оқиды;

5. Жұмыс жасау барысында құралдарды пайдалана отырып үйкеліс күшін анықтай алады;

6. Сырғанау үйкеліс күші үйкелісетін беттердің табиғатына және кедір-бұдыр болуына тәуелді бола ма?

7. Сырғанау үйкеліс күшін қандай тәсілдермен арттыруға және азайтуға болады деген сұрақтарға қысқаша 1-2 сөйлеммен береді;

Дескриптор: Білім алушы

1. Айырмашылықтарын ажырата алады;

2. Ортақ қасиеттерін табады;

3. Үйкеліс күшінің табиғатта қолданылуын анықтай біледі;

Саралау: жазу стильдерінің өлшемдері , тілдік құралдары , тірек сөздері ұсынылады

ҚБ.

«Бағдаршам» әдісі арқылы бір-бірін бағалайды.

Илюстрациялық материалдар

Жоба оқулығы

7- сынып

Жүгі бар ағаш білеушенің

а) үстел бетімен,

ә) тегіс қағаз бетімен,

б) зімпара (наждак) қағазының бетімен сырғанау үйкеліс күшін өлшеңдер. Ол үшін жүгі бар білеушені динамометрдің көмегімен бірқалыпты жылжытыңдар. Сырғанау үйкеліс күшін өлшеу нәтижелерін дәптерлеріңе жазыңдар

Сабақтың соңы

5 мин

Сабақты қорытындылауға арналған «Бір минут» идеясы

«Оқушылар кезек бойынша бір минут ішінде сабақ тақырыбы бойынша тоқтаусыз, қайталаусыз жəне қатесіз сөйлейді.»

Кері байланыс

«Конверттер» әдісі арқылы кері байланыс жүргіземін.